Havacılık Tıbbı Derneği - Bülten Sayı 23

2 0 1 3 Eylül SAYI: 23 ABD SİVİL HAVACILIK KAZALARINDA İNSAN FAKTÖRLERİ İlk uçuşun yapıldığı günden bu yana değişmeyen özelliklerden biri havacılığın sürekli gelişme göstermesi, diğeri ise kazaların havacılığın ayrılmaz bir parçası olduğudur. Yıllar içinde sağlanan gelişmeler havacılığın çehresini değiştirmiş, kaza nedenlerinde ve kaza oranlarında pek çok değişiklik olmuştur. Ancak modern havacılık yöntem ve sistemlerinin oturmasıyla birlikte en düşük seviyeye indirilen hava aracı veya makine kaynaklı kazalara karşılık, -dar çerçevede-pilot hatası, -daha geniş bir bakış açısıylainsan faktörü kazalarda %70–80 gibi bir role sahip olmuş ve bu durumu koruyagelmiştir. Araştırmacılar bir yandan insan faktörünü azaltacak önlemler arayışı içinde bu kavramı daha iyi tanımaya çalışırken diğer yandan da kaza incelemelerinde hassasiyetle insan faktörünü bulup ortaya çıkarmayı amaçlamışlardır. Bu noktada kaza incelemelerinin ne kadar titizlikle yapıldığının önemi bir kez daha ortaya çıkmaktadır. Çünkü kaza incelemesinin tek amacı adli veya hukuki kusuru ya da suçları bulmak değil kazaya yol açan tüm nedenleri bulup bir daha tekrarlanmaması için önlemler alınmasını sağlamaktır. Dolayısıyla uçak kazası incelemeleri uçuş emniyeti ve önleyici yaklaşım açısından gereklidir, yeter ki bu kaza incelemeleri hakkıyla yapılabilsin. Bildiğimiz gibi askeri havacılık faaliyetleri üzerinde belli bir gizlilik perdesi bulunması doğaldır. Ancak ülkemiz sivil havacılığında uçak kazası incelemelerinin ne seviyede yapıldığı, bu incelemelerde insan faktörü, uçuş fizyolojisi, havacılık tıbbı, toksikolojik incelemeler gibi konulara ne kadar hassasiyetle yaklaşıldığı tam bir muammadır. Bu konuyla ilgili olarak bir ‘’yetkili’’ ile yaptığımız görüşmede başka ülkelerde olduğu gibi kaza raporlarının en azından bir kaç sayfalık özetinin açıklanmasını talep ettiğimizde «bunlar gizlilik dereceli bilgilerdir, mahkeme evraklarıdır, 560 açıklanamaz» cevabını almıştık. Başta ABD olmak üzere diğer ülkelerin kaza raporlarını internette yayınladıkların

Havacılık Tıbbı Derneği - Bülten Sayı 23 | Page 28