Havacılık Tıbbı Derneği - Bülten Sayı 23 | Page 26

2 0 1 3 Eylül

SAYI: 23

3.Connolly J. Accident proneness. British Journal
of Hosp.Med. Nov.1981, 26 (5): 470-79
4.Fenichel O. Nevrozların Psikanalitik Teorisi. Çeviri: Selçuk Tuncer, İzmir Ege Ü.Tıp Fak.
Yay.1974 s.458,488-489
5. Freud S. Günlük Yaşamın Psikopatolojisi. Çeviri: Erdem Öndoğan, İstanbul. İnkılap ve Aka
Kitabevi 1984 s. 46-53
6. Gençtan E. Çağdaş İnsanda Normal Dışı Davranışlar, Ankara Ü.Eğitim Fak.Yay. No: 69, 1978,
s. 113-17.
7. Jones DR. Emotional reactions to military aircraft accidents. Aviat.Space Environ.Med. 1982,
53 (6):598.
8. Jong E. Uçuş Korkusu (Roman). İstanbul,
E.Yayını 1977 s. 252
9. Kapçı EG. Gerçeği çarpıtan kim, normaller
mi, depresifler mi? Cumhuriyet Bilim Teknik,
Sayı 556 (15.10.1997)
10. Köknel Ö. Korkular, Takıntılar, Saplantılar.
İstanbul, Altın Kitaplar 1990 s. 15-21.
11. Lester LF, Bombaci DH. The relationship
between personality and irrational judgement in
civil pilots. Human Factors 1984, 26 (5): 565-72
12. Mohler SR. Civil Aviation Medicine. In: Fundamentals of Aerospace Medicine, Edited by Roy
L. DeHart 1985 s. 685.
13. Myhre G. Aviation psychology in the operational setting. AGARD 68th Aerospace Med.
Pannel. Ankara 1989.
14. Rayman RB. Aircraft accidents investigation and the flight surgeon. AGARD Lecture Series
No: 125, 9-1, 1982.
15. Sass R. CROOK G. Accident proneness: science or non-science. International Journal of Health Services 1981, Vol.11 No: 2 s.175-90.
16. Towsend FM. Medical aspects of aircraft accidents. In: Aerospace Medicine 2nd Edit. Edited
by Randel HW. 1971 s.304-24
17. Trump DW. Medical standarts for civilian
aircrew. Aviation Medicine. 2 nd Edit. Edited by
Ernsting J. King, P. 1988, Part VII-35: 507-8.
18. Woody RH. Accident proneness, a psycholeHazırlayan: Doç. Dr. Muzaffer Çetingüç
gal framework. Med Trial Tech Q Summer 1980,
27 (1): 74-82.
KAYNAKLAR
19. Leimann Patt HO. The right and wrong stuff
1.Atsız Y. Bayramlık. Yeni Yüzyıl Gazetesi (31
in civil aviation. Aviat. Space Environ. Med.
Ocak 1998)
1988; 59:955-59
2.Cansever G. İçimdeki Ben. İstanbul, Boğaziçi
Ü.Yay.1976 s. 240, 344
kazalar, çoğu insan
hatasına bağlı olmak
üzere devam etmektedir.

Bu yazıda,
birey tarafından kolayca fark edilmediği için fantastik
bir yaklaşımla cin
(gremlin) olarak nitelenen bu etkenler
sadece kaza nedeni
olmakla kalmazlar; uyumlu ve mutlu yaşamanın da
engeli olabilirler. Hem kazaların, hem de uyumlu ve
mutlu yaşayamamanın nedenlerini böyle bir düzine
unsura bağlamanın aşırı bir sınırlama olduğu, konunun sayısız tasnif ve başlıklarla incelenecek kadar
detayları bulunduğu bu satırların yazarı tarafından
da bilinmektedir. Ne var ki, bazen en yaygın veya
çarpıcı olanların gözden geçirilmesi, ayrıntılar içinde
boğulmaktan daha yararlı olabilir. Nitekim bu yazıya
esin kaynağı olan makale, dünyanın en büyük havacılık üniversitesi olan ERAU Group (Embry-Riddle
Aeronautical University - Daytona Beach, Florida) tarafından 1984 yılında yayınlanmıştır. Yayında, uçuş
kazaları bağlamında pilotların tehlikeli davranış ve
düşünüş kalıpları olarak şu 5 başlık ileri sürülmüştür:
Otorite karşıtlığı, dürtüsellik, incinmezlik düşünüşü,
tevekkül, maço tutumu (11). Bizim yaptığımız, fantastik bir cin (gremlin) metaforu üzerinden bunların
sayısını bir düzineye arttırmak olmuştur. Bu biçimde
tasniflerin iki türlü yararı olabilir: İlki kaza ve risk olasılıkları görece fazla olan kişilerin farkına varamadıkları eğilimleri hakkında bilinçlenmeleri; ikincisi, bu
kişileri değerlendirme durumunda olanlara bir rehber
sunmak...
Gremlinlerin
özelliklerinden
birkaçı,
gece yarısı beslenince canavarlaşmaları,
su ile temas edince
çoğalmaları, gün ışığında ise ölmeleridir.
Bu bilgilerden sonra
önerilebilecek olan
şudur: “Herkes kendi gremlinlerini bulsun, gün ışığına çıkararak yok etsin, çoğalmamaları ve canavarlaşmamaları için onları beslemesin...”

558