23
opposti tal-mini. Fl-1960 intbgħatet telgramma
mill-Gvernatur ta’ Malta lis-Segretarju tal-Istat Ingliż
għall-kolonji, fejn fiha ġew mitluba fondi sabiex il-mini
jitħaffru aktar fil-fond – madwar żewġ piedi u nofs mattul tagħhom kullu (li kien jammonta għal 4,600 pied).
Ir-raġunijiet għal dan l-iżvilupp kienu tnejn: il-qabda
tal-ilma ta’ 190,000 gallun kuljum ma kinitx biżżejjed
għad-domanda tal-ilma u għalhekk billi jfondu l-mini, ilqabda tal-ilma kienet ser iżżid sustanzjalment. It-tieni
raġuni kienet li waqt li jfondu l-mini setgħu fl-istess ħin
jaqilbu l-pendil sabiex l-ilma kullu jinġabar lejn in-naħa
tal-istazzjon il-ġdid – dak tas-Sabbara. B’hekk ma jkunx
hemm bżonn aktar tal-użu tal-istazzjon il-qadim, dak
ta’ Mġarr ix-Xini għax l-ilma jkun jista’ jittella’ kollu
mis-Sabbara u b’hekk ix-xogħol jista’ jsir aktar effiċjenti
minn post wieħed. Eventwalment il-proposta ġiet
aċċettata u l-istazzjon ta’ Mgarr ix-Xini ġie magħluq.
Mill-ħaddiema li kienu jservu fih, fadal wieħed biss li
għadu ħaj, ċertu Karmenu Cordina.
5: Ritratt korteżija tal-ktieb Nostalgies of Gozo
4: Wieħed mit-tankijiet (jew drum) tal-isteam boiler kif
jinsab preżentament fil-parapett tal-istazzjon
Il-pompi tal-elettriku Harland ġew meħuda sabiex
jintużaw f ’postijiet oħra filwaqt li d-diesel engine
Runston tħalliet fuq il-post. Mal-medda taż-żmien din ilmagna sofriet minn atti ta’ vandaliżmu u b’konsegwenza
ta’ dan tinsab preżentament fi stat ta’ rovina. Minn naħa
l-oħra l-fdalijiet tal-isteam boilers li tħallew fil-parapett
jinstabu f’kundizzjoni relativament tajba. L-għollieq li
kontinwament jikber fil-parapett, jaħbi dawn il-fdalijiet
taħt il-kenn tiegħu tant li ma kellniex idea f’hiex kienu
jikkonsistu qabel żbarna ħafna minnu. Dan iż-żbir sar
fuq medda ta’ numru ta’ ġranet, f’Ottubru ta’ 2014, fejn
kont akkumpanjat minn żewg koppji, waħda Ingliża
u l-oħra Belġjana, li ilhom jżuru lil Għawdex bħala
d-destinazzjoni favorita tagħhom minn mindu kienu
żgħażagħ. B’korteżija tal-għajnuna tagħhom, dawn
huma Lesley, Roger, Marie-Frans u Richard.
Il-fdalijiet li nstabu huma: żewġt tankijiet identiċi,
wieħed minnhom jidher fir-ritratt numru 4, - numru ta’
‘down take headlers’, numru ta’ ‘water tubes’ u numru ta’
aktar partijiet li ma ġewx identifikati. Ir-ritratt numru
5, juri d-dehra tal-istazzjon kif kienet tidher madwar
is-sena 1920. Fir-ritratt jidher ċar il-parapett li skont
Karmenu Cordina, il-ħaddiema kienu jużaw bħala post
ta’ rikrejazzjoni biex jistrieħu mis-sħana u l-istorbju li
kien jagħmel il-makkinarju. Jidhru ukoll li xi partijiet
mill-istruttura li kif teżisti illum mhumiex kompatibbli
ma kif kienet fir-ritratt. Wieħed jista’ jinnota wkoll
n-nuqqas ta’ invazzjoni estensiva ta’ għollieq li wieħed
isib fil-wied illum.
Ma kienx biss il-makkinarju li sofra l-vandalizmu. Iżżewġ garigori li jagħtu aċċess għal-livelli diversi talistazzjon jinstabu fi stat li jirrendihom mingħajr użu.
L-istazzjon illum isservi biss biex jipprovdi kenn lillħamiem li jgħixu fil-wied. Iżda l-preżenza tiegħu toffri
testimonju tal-impenn li kienu jiddedikaw missirijietna
sabiex jipprovdu wieħed mill-iktar bżonnijiet essenzjali
għall-ħajja tal-bniedem – l-ilma.
**********************************
F’dawn l-aħħar snin saru diversi attentati sabiex
jiġi rrestawrat l-istazzjon, iżda l-pożizzjoni u
l-konfigurazzjoni tal-istruttura jrendu dan il-proġett
wieħed problematiku u delikat. Minħabba f’hekk, dawn
l-isforzi dejjem spiċċaw fix-xejn.
L-iskop tal-istudji li saru, huwa li jipprovdu bażi
tajba minn fejn jista’ jsir pjan ta’ restawr. Mill-istudji
ħarġu ħafna dettalji tal-konfigurazzjoni oriġinali
tal-makkinarju u b’hekk setgħet tiġi indikata ilpożizzjoni originali tal-fdalijiet eżistenti. L-istazzjon