Participatiesamenleving: woord van het jaar
Het jaar 2013 is er een geweest waar veel is gebeurd: van troonwisseling tot stakingen en van economische crisis tot een lichte economische groei. Politiek Den Haag heeft niet stil gezeten. Bezuinigingen waren onoverkomelijk en nieuwe initiatieven moesten hiervoor in de plaats komen. “Als we zo somber blijven gaat het niet lukken. We moeten het deken van negativisme wegtrekken. Laten we wél die auto kopen, laten we wél dat huis kopen, we moeten een beetje risico nemen en vertrouwen hebben”, aldus Mark Rutte.
Decentralisatie
Met de vele ontwikkelingen die de nieuwe politieke besluiten met zich meebrengen, wordt onder andere het proces van decentralisering van overheden verder doorgezet in het kader van hervormingen. Hiermee zullen in 2015 een drietal decentralisaties plaatsvinden in het sociale domein. ‘Jeugdzorg’, ‘werk en inkomen’ en ‘zorg aan langdurig zieken en ouderen’ zijn de beleidsvelden die voortaan onder verantwoording van gemeenten vallen. Dit komt omdat zij het dichtst bij inwoners zitten en deze de zorg dus efficiënter, effectiever en goedkoper kunnen leveren.
‘Als samenleving meer participeren’, is de boodschap van 2013 die met bovenstaande ontwikkelingen gepaard gaat. Niet de overheid is voor alles verantwoordelijk, maar ook burgers zelf kunnen verantwoording nemen voor zijn of haar eigen leven en omgeving. Koning Willem-Alexander deed deze oproep tijdens zijn troonrede, waarna vervolgens het kabinet de oproep voortzette aan de Nederlandse bevolking. Gecombineerd met de noodzaak om het tekort van de overheid terug te dringen, leidt dit ertoe dat de klassieke verzorgingsstaat langzaam maar zeker verandert in een participatiesamenleving.
Toch is niet iedereen het met bovenstaande eens. Zij stellen dat participatie helemaal niks nieuws is. Veel mensen helpen elkaar al wanneer dat nodig is en er is al veel betrokkenheid in de samenleving. De overheid onderschat hiermee de burgers en moet juist niet gaan dwingen maar stimuleren. Zo zouden gemeenten meer verbinding moeten leggen met burgers en instellingen, en zeker niet de welwillendheid van de burgers moeten onderschatten.
Woord van het jaar
Met de ‘woord van het jaar’ verkiezingen is participatiesamenleving toch als beste woord uit de verf gekomen. Woorden als socialbesitas, selfie en afluisterschandaal hebben zij achter zich gelaten. Critici verwijten dat deze uitslag aan manipulatie onderhevig is. Voorstanders zeggen juist dat dit een begin is voor een nieuw soort denken in de samenleving.
Hoewel participatiesamenleving een woord is met vele betekenissen, misstaat het niet in het huidige Nederlandse politieke klimaat. Burgers zijn niet gek en worden dankzij de economische crisis creatiever in hun voortbestaan. De tijden van overheidsregulatie komen hiermee steeds verder in de geschiedenis te staan. Waar een wil is is een weg, en participeren is een methode om nieuwe kansen en ontwikkelingen te zien in de toekomst. Er is niks mis met een beetje dromen over de toekomst. Alles beter dan stilstaan en afwachten, toch?
Bronnen:
- Platform 31 (2013), Burgerparticipatie schaamlap voor autoritair beleid.
- NRC (2013), Nederland is uit de recessie: groei van 0,1 procent ‘maar nog geen echt herstel’.
- AD (2013), Woord van het jaar 2013: participatiesamenleving.
- Elsevier (2013), Mark Rutte: participatiesamenleving is geen bezuiniging.
- Elsevier (2013b), Troonrede 2013.
- Rijksoverheid (2013), Decentralisatie van overheidstaken naar gemeenten.
Door: Marjolein van den Hoven
15