De tijden van blauwdrukplanning en sterke overheidsregulatie zijn voorbij. Het fenomeen ‘zelfbouw’ wordt steeds populairder in Nederland. Niet de overheid neemt het voortouw, maar burgers zelf slaan de handen in elkaar om tot vernieuwende, creatieve en eigentijdse plannen te komen. Een voorbeeld hiervan is Ecowijk het Hout in de gemeente Houten: een zelfontworpen wijk met huizen die zo duurzaam mogelijk gebouwd worden en waar veel sociale cohesie plaats kan vinden.
Zelfbouw
Zelfbouw is een concept waarbij burgers een kavel kopen en hier een huis op bouwen op basis van hun eigen ideeën en wensen. Het kan zich op vele manieren uiten, waaronder met een collectieve samenwerking zoals bij de Ecowijk. Hoewel het concept al jaren bestaat, krijgt het pas sinds kort meer aanhang. Lange tijd is de overheid aan zet geweest met grote partijen, projectontwikkelaars en aannemers. De bouw van vinexwijken en gestandaardiseerde woningen was hiermee heel normaal in
Nederland.
Van elk huishouden moet minimaal één persoon actief deelnemen aan een van de werkgroepen. Deze werkgroepen lopen uiteen van communicatie of architectenselectie tot duurzame energie en materialen. Het is niet noodzakelijk dat bewoners een bepaalde expertise moeten hebben om hier aan te kunnen deelnemen. Wel zijn er regelmatig bijeenkomsten en van leden wordt verwacht dat ze minimaal één dagdeel per week beschikbaar zijn om tijd te besteden aan de Ecowijk. Met deze structuur wil de vereniging zorgen voor een hoge betrokkenheid onder de toekomstige bewoners van de wijk.
Ecowijk het Hout
Rond het jaar 2009 was er sprake van een duurzaamheidsbeweging, de transitiontowns. Deze beweging vroeg initiatieven om de wereld duurzamer te maken, waardoor er in Houten een groepje is ontstaan van mensen die een duurzame ecologische wijk wilden bouwen. Zodoende is de vereniging Ecowijk het Hout ontstaan, bestaande uit een zestal bestuursleden en 27 leden – de toekomstige bewoners. Tezamen vormen zij een collectief, particulier opdrachtgeverschap.
Actoren en samenwerking gemeente Houten
De totstandkoming van de wijk is een lang en intensief proces. Waar het begonnen is met enkele initiatiefnemers, zijn in de loop der tijd verschillende leden, dus bewoners, aan- en afgehaakt. Naast bewoners zijn er uiteraard ook andere actoren waar de vereniging mee te maken heeft. Zo is er de gemeente Houten, de eigenaar van het grond, en dus tevens een belangrijke gesprekspartner.
Zelfbouw
Door: Marjolein van den Hoven
4