SAYI: 3 (EYLÜL 2019)
mahalleleri belirlenebilir. Bu yazıda her iki yol izlenmiş ve Samsun ilindeki son durum
gözler önüne sunulmuştur.
Tablo 1. Samsun ili Cumhuriyet dönemi köy-şehir nüfus değişimi (Yılmaz, 2012).
Türkiye’de Cumhuriyet döneminin ilk nüfus sayımının yapıldığı 1927 yılında Samsun
nüfusu 260. 868 kişi olarak tespit edilmiş ve bu nüfusun % 21. 3’ü şehirde, % 78. 7’si
köyde yaşamaktaydı (Yılmaz, 2012). Tablo 1 incelendiğinde 1950’li yıllara kadar kır
nüfusu artarken, sonraki yıllarda azalma eğilimine girmiş ve 6360 Sayılı Büyükşehir
Kanunu öncesinde 2011 yılında 1. 251. 729 olan Samsun nüfusunun % 66. 1’i şehirde %
33. 9’u kırda yaşamaktaydı (Yılmaz, 2012).
2018 yılı Samsun il nüfusu 1. 335. 702 kişidir. Bu nüfus, 17 ilçe ve bu ilçelere bağlı 1251
mahallede yaşamaktadır. İlçe nüfuslarına baktığımızda en kalabalık nüfusa sahip İlkadım
(332. 230) olurken, onu Atakum (202. 618) ve Bafra (142. 210) takip eder (TÜİK, 2019).
Köy Kanunu’na göre Samsun iline bağlı toplam 1251 mahallenin 118’u kent karakterinde
mahalle olup 1133’si ise kırsal karakterdedir. Mahalle ayrımı yapıldıktan sonra ilin
toplam şehirli nüfusu 819. 959 iken kırsal nüfus 515. 743 kişi olarak bulunmuştur.
Böylece 2011 yılından 2018 yılına kadar kentli nüfusu % 5 azalmış, kırsal nüfus ise % 6
artmıştır. Kentli nüfusun azalmış gibi gözükmesi, özellikle yeni şehirleşen Atakum gibi
ilçelere bağlı mahallelerde kente dönüşen köylerin olmasından dolayıdır. Zira 2011
yılında kıyı kesimine yakın 2000 nüfusuna yakın mahalle sayısı fazla değil iken, çoğu
mahalle 5000 nüfusu aşmış ve kentleşmiştir. Böylece 2000 nüfusuna yakın mahalle sayısı
artarak böyle bir sonuç ortaya çıkmıştır.
Arazi kullanım ile tespit edilen nüfus, köy kanununa göre daha sağlıklı sonuçlar
vermektedir. Çünkü nüfusu kasaba ölçeğinde olan bazı ilçe mahalleleri, şehir olarak
anılmaktadır. Hâlbuki bahsedilen mahallede halkın çoğunluğu hizmet-sanayi dışı
sektörden gelir sağlamakta ve mahallenin arazi kullanımında mera ile tarım alanları daha
fazla alan kaplamaktadır. Bu açıdan köy kanunu kıstasına göre tespit edilen kır nüfusu,
24