geoCED geoCED Sayı 3 | Page 18

SAYI: 3 (EYLÜL 2019) YAPAYLIKTAN DOĞALLIĞA Osman KARAKAN 1 Eğitim, hayatımızın temel yapı taşlarından bir tanesi olmuştur ve olmaya devam etmektedir. Günümüz okullarında verilen eğitim ile insanların hedeflerindeki eğitim birbirinden farklılık gösterir. Günümüz şartlarında okullardaki eğitim sadece akademik olarak görülmüş ve bu yönde eğitim verme çabaları sürdürülmüştür. Esasında eğitim yaşam ile iç içe olmadığı, hayatın içine konulmadığı ve özümsenemediği sürece gerçek bir eğitimden ve insan yetiştirmekten bahsedilemez. Bu makalede eğitim sürecinde dahil edilmesi mutlak olan, çocuklarımız ile doğa arasındaki ilişkiye değinmek istedim. Günümüz sanayii ve teknoloji yüzyılında çocuklarımızın doğadan nasıl koptukları, nasıl teknoçocuk haline geldikleri ve bu süreci nasıl değiştirebileceğimiz konusunda değerlendirmelerde bulundum. Howard Gardner 1983 yılında çoklu zekâ kuramı adıyla eğitime farklı bir yaklaşım getirmiştir. Gardner’e göre her insan farklı yetenek, potansiyel ve kabiliyete sahipti Dolayısı ile her insanın olaylara bakış açısı ve olayları anlama becerisi birbirinden farklıydı. Bu bağlamda Gardner; Sözel – Dil, Mantık – Matematiksel, Şekil (Görsel) – Uzay (Uzamsal; Alansal), Müziksel – Ritmik, Bedensel – Kinestetik, Kişilerarası – Sosyal, Kişiye dönük (İçsel; Öze dönük) olmak üzere yedi zekâ kuramı ortaya çıkardı. 1995’te ise bunlara ek olarak “Doğa Zekâsı” eklenmiş oldu. Bu zekâ kuramlarında dikkatimizi yoğunlaştıracağımız, sonradan eklenmiş olan Doğa Zekâsı olacaktır. Doğa Zekâsı doğa üzerinde her türlü hissetmeyi, düşünmeyi ve doğaya yoğunlaşmayı içerir ( Başaran , 2004 ) . Doğada bulunan ne kadar unsur varsa hepsiyle iç içe olmaktan hoşlanan, bitkilere, hayvanlara ve çevreye karşı her türlü ilgi, araştırma isteği bu zekanın en belirgin özelliklerindendir. Açık havada olmaktan, doğa gezileri yapmaktan, bir nehir, ırmak ve göl kenarlarında bulunmaktan hoşlanan, bulunduğu doğada fotoğraflar çeken, gözlemler yapan, doğa ile ilgili araştırmalar yapan, çevre kirliliklerine karşı duyarlı olan, bahçe işlerini seven, toprakla haşır neşir olan ve topraktan bir şeyler üreten, doğayla baş başa kalmaktan zevk alan kişiler doğa zekasına sahip kişiler olarak ifade edilebilir. Ayrıca ilgi alanları doğa olan çocuk ve gençler gelecekte doğa bilimcisi adayı olarak gösterilebilir. Botanik, zooloji, biyoloji, coğrafya, fotoğrafçılık, tıp alanında çalışma potansiyeli olan kişiler doğa zekasına sahip bireyler olarak gösterilebilir. Çocuk ve gençlik dönemlerinde doğa ile ilgili eğitim verildiği takdirde insanlar bu alanlara yoğunlaşıp kendilerini bu yönde geliştirebilirler. 1 Sivas Akademi Yeni Çizgi Okulları Coğrafya Öğretmeni 17