SAYI: 1
Bilindiği üzere coğrafi düşüncenin modern dönemi olarak kabul edilen kitabın yazıldığı
yıllarda (1) keşif ve araştırma yaklaşımı, (2) çevresel determinizm ve olasılıkçılık, (3) peyzaj
okulu ve bölgeselcilik üç temel yaklaşım olarak ön plana çıkmaktaydı. Her üç yaklaşımda da
fiziki coğrafya unsurları temel alınarak coğrafya çalışmalarında analitik doğa bilimleri benzeri
zamandan ve durumdan bağımsız olarak, onları hesaba katmaksızın, evrensel biçimde geçerli
olan bir düzenlilik oluşturma çabası kendini göstermekteydi.
“Coğrafya kitapları tüm kitaplar arasında en değerli olanlarıdır. Hiçbir zaman
modası geçmez. Bir dağın yer değiştirmesi çok enderdir. Bir okyanusun suyunu
kaybetmesine pek rastlanmaz. Bizler yok olmayan şeyleri yazıyoruz.”
“Yanardağlar etkin de olsa, sönmüş de olsa bizim için bir şey değişmez. Bizim
için önemli olan dağın kendisidir. Dağ değişmez.”
Bu dönemde insan ve fiziki çevre ilişkisi üzerinde çalışma gösteren coğrafyacıların ana
vurgusunun katı bir biçimde fiziki-biyolojik çevrenin sadece arazi yapısı, bitki örtüsü ve
iklim gibi elemanlarını içeren dar bir çerçeveye oturtulmuş yapısı Fransız yazarı da etkilemiş
olabilir. Dönemin Fransız bölgesel coğrafya ekolü, çevresel determinizmi teorik bir çerçeve
olarak kabul etse de bir defalık olanı anlamaya yönelik bir yaklaşım sergilemesiyle bu
çerçeveye bir farklılık getiriyordu. Fiziki ve beşeri gerçekleri birbirlerine entegre ederken
mekansal detaylı bilgilere ihtiyaç duyan bölgesel coğrafya çalışmaları, böyle bir çalışmayla
bölgelerin sınırlarını çizerek her bölgeyi kendine özgü, eşsiz kılan bir senteze ulaşmaya
çalışıyordu.
1900lü yılların başında coğrafya biliminde deterministik yaklaşımların hakim olması ve
Fransız bölgesel coğrafya ekolünün bu temel üzerine gelişmesi 29 Haziran 1900 tarihinde
doğan Saint Exupery’nin eğitim gördüğü yıllarda coğrafya bilimini bu düşünce yapısıyla
tanımasına zemin hazırladığı düşünülebilir. 1948 yılında Harvard Üniversitesi Coğrafya
Bölümünün kapatılmasıyla hakim olan bölgesel coğrafyanın artık rağbet görmeyen karakteri,
aşırı tasvirci metodu, katologcu, olguları toplayan ve listeleyen yapısı eleştirilmeye başlanmış
ve coğrafyanın modern düşünce döneminden çağdaş coğrafi düşünce yapısına geçiş sürecini
başlatmıştı.
geoCED
www.geoced.org
9
Coğrafya Eğitimi Derneği
www.tceder.org