Ïåäàãîãèêà ¹ 8-9 ( 8 ) 2015
КАСЕНОВА НАЗИГУЛЬ МУКАТАЕВНА
Семей қаласының № 2 орта мектебінің қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі
Мақала орта мектеп ұстаздарының көшбасшылық белсенділігін қолдау мәселелерін талқыға ұсынады . Мақалада орта мектеп ұстаздарының арасында таратуға болатын білім берудегі көшбасшылық рөлдер туралы заманауи зерттеулер ұсынылған .
Статья выносит на обсуждение вопросы поддержки лидерства учителей в среднем образовании . В статье представлены современные исследования о лидерских ролях в образовании , которые могут быть распространены среди учителей средних школ .
The article suggests a discussion of the importance of supporting teacher leadership in secondary education . It also explores the current research on leadership roles , which can be shared among secondary school educators .
ОҚУДАҒЫ БАСҚАРУ ЖӘНЕ КӨШБАСШЫЛЫҚ
Күшіңе сенбе , адал ісіңе сен
Педагогикалық дамуды қамтамасыз ету үшін кәсибілік түсінудің нақты тәсілі талап етіледі . Бізге таза жеке тұлғаға немесе сыныпқа бағытталған тәсілден арылуымыз керек , себебі бұл кезде белгілі бір тағайындалған стандартқа сәйкес әрекет етеміз . Осы білім берудегі басқару және көшбасшылық тәсәлінің шеңберінде қоғамдастықтың бір бөлігі - көшбасшы мұғалім ( Bolam , McMahon , Stoll et al ., 2005 ) ұсынған көзқарасқа сәйкес зерттеулер мен инновацияларға негізделген тәжірибе жетілдіреді .
Мұғалім көшбасшылығын дамыту жұмыстарын жүргізу барысында рефлексияны , жоспар құруды , кеңес беруді жүзеге асыру әдісі арқылы қолдау таба алады . Ең алғашқы қадам - әрбір мұғалім үшін маңызды шешімдерді талап ететін құндылықтар мен мәселерді анықтап алу . (" Мұғалімге арналған нұсқаулық " кітабынан 88-89 беттер ).
Жаңа технологияларды меңгеру мұғалімнің зияткерлік , кәсіптік , адамгершілік , рухани , азаматтық және басқа да көптеген адами келбетінің қалыптасуына игі әсерін тигізеді , өзін-өзі дамытып , оқу - тәрбие үрдісін тиімді ұйымдастыруына көмектеседі .
Оқушылар берілген тапсырмаларды топтасып , жұптасып барлығы бірдей орындауын қадағалап отырылады . Көшбасшылар оқушылардың білмеген жерлерін айтып , көрсетіп , оларға көмек көрсетеді .
Себебі , бұл әдісте талданып отырған мәселе бойынша әрбір оқушы өз топшылауын , өз пайымдауын білдіреді , өзіндік дәлелдер келтіреді , басқалардың ой түйіндерін сынайды , олардың мәнді - мағыналы жақтары жөнінде өз пікірін , өз тоқтамын тұжырымдайды .
Оқытудағы басқару және көшбасшылық әдісі шәкірттерге де , оқытушыларға да үлкен жауапкершілікті жүктейді . Оқыту әдістерін жетілдіруге , дамытуға , олардың тиімділігін арттыруға көмектеседі .
" Жүз рет естігеннен , бір рет көрген артық " деген сөздерді ескере отырып , сабақтарымызда мүмкіншілігіне қарай мультимедиялық проекторды пайдаланып отырсақ сол мұғалімнің ұтары мол деп ойлаймын . Тек оларды тиімді , жүйелі түрде қолдану оқытушының шеберлігіне байланысты әрқилы жүзеге асырылуы мүмкін . Осы технологияны пайдаланудың тиімді тұстары : - оқушының пәнге деген жеке қызығушылығын оятады ; - танымдық қабілеттілігін қалыптастырады ; - оқушыны шығармашылық жұмысқа баулиды ; - мұғалімнің уақытын үнемдейді ; - қосымша мәліметтер береді . Мұндай әдістер , әсіресе , табиғатынан тұйық , өз ойын айта алмайтын , түсіндіруге ұялатын , талданған мәселелерден түйін жасауға жасқаншақтығын байқататын оқушыларға пайдасы мол деп ойлаймын .
Сабақ барысында оқушылардың сыни тұрғыдан ойлау қабілеттерін жетілдіруге , дамытуға арналған оқыту технологиясы оларға еркін ойлауға , топпен , жұппен жұмыс жасауға мүмкіндік береді , шығармашылық белсенділігі жоғарылайды , ұжымдық ойласуы , ұжымдық тұжырымдамалар жасауға белсене ат салысады , ұжымдық қорытынды да өз үлесі бар екенін сезініп , келесі мәселелер түйініне еркін араласады , өз ойын жасқанбай айтуға үйренеді . Олардың ой - тұжырымдары идеялары және бағалаулары ойдан шығады . Мұғалім үшін ең басты мәселе - оқыту әдісін дұрыс таңдай білу . Қазіргі уақытта ақпараттық технологияларды жүйелі түрде қолдану - бұл қандай да бір жұмысты , өнерді , шеберлікті іске асыру жиынтығы . Осындай сабақ үлгілері арқылы оқушылардың білімді меңгеру деңгейін , іздену , проблеманы шешу , жаңа хабар алу , жемісті әдістер , іс - әрекеттер арқылы жүзеге асатыны көрсетілген .
Мұғалім әрдайым ізденісте болса ғана , шәкірт жанына нұр құя алады . Сабақта тиімді жұмыс түрлерінің жан -
43