Yñòàçäàðäûí ïåäàãîãèêàëûê òýæ ³ ðèáåñ ³ íåí ¹ 5 ( 12 ) 2016
БАЙЕЛОВА МИРА СУРТАЕВНА
ҚАБИЕВА ГҮЛНҰР АБЫЛКАСЫМОВНА
№ 3 жалпы орта білім беретін мектеп - кешенінің кітапханашылары
Берілген әдістемелік жұмыс өскелең ұрпаққа адамгершілік тәлім-тәрбие беруге бағытталған сыныптан тыс іс-шараны өткізудің үлгісі ретінде ұсынылады .
Данная методическая работа представляет собой пример проведения внеклассного мероприятия , направленного на нравственное воспитание подрастающего поколения .
This methodological work is an example of extra-curricular activities aimed at the moral education of the younger generation .
" АЛМАСТАЙ ЖАРҚЫРАҒАН АҚЫН " ЖЕРГІЛІКТІ СУЫРЫП САЛМА АҚЫН ШӘКІР ӘБЕНОВТЫҢ 115 ЖЫЛДЫҚ МЕРЕЙТОЙЫНА АРНАЛҒАН КЕЗДЕСУ КЕШІНІҢ СЦЕНАРИЙІ
Мақсаты : Ақын , фольклоршы , күйші , сазгер - Ш . Әбеновтың шығармаларын оқушыларға дәріптеу , есте қалдыру . Жас оқырмандарды әндері мен күйлерін , терме , толғауларын орындай білуге тәрбиелеу .
Әдісі : кездесу . Ақынның туған қызы Сана Шәкірқызымен
Көрнекілігі : интерактивті тақта , кітап көрмесі , нақыл сөздер , шарлар ,
1-кітапханашы : Сәлеметсіздер ме құрметті көрермендер ! Жерлес ақынымыз Шәкір Әбеновтың 115 жылдық мерей тойына арналған . " Алмастай жарқыраған ақын " атты әдеби - сазды кешімізге қош келдіңіздер ! Бүгін бізде қонақта Ш . Әбенов мұражайының қызметкері , құрметті ұстаз Шәкір ақынның туған қызы , бірден - бір тікелей мұрагері Сана Шәкірқызы ! Өлсең де , өнер сөнбес , өмір сөнер Жаратылыс сыйлаған дарыны өнер , Мен үшін өлеңдерім , сен жауап бер , " Мен кім ?" - деп , сұраса кейінгілер . - деп ақын жырлағандай Шәкір Әбеновты тану үшін алдымен біз ол кісінің өмір жолдарына шолу жасайық . Өмірбаянымен таныстыратын кітапханашы Гүлнұр Абылкасымовна
2-кітапханашы : ( Слайдпен сөйлеу ) Шәкір ( азан шақырып қойған аты Мұхамедшәкһүр , жеңгелері Шәкер атап кеткен ) Әбенов 1901 жылы 1 наурызда Семей облысы , Шыңғыстау ( қазіргі Абай ) ауданы , Құндызды ауылында туған . Әкесі Әбен Бітімбайұлы Абаймен тұстас болған , үзеңгілес жүріп , ел басқару ісіне араласқан , Меккеге барып , қажы атанған кісі . Баласы Шәкірді бес - алты жасынан ауыл молдасынан оқытқан , онан соң Семейде Приходская мектебін тәмәмдатқан . Іле - шала Уфаға жіберіп , Ғалия медресесінде оқытқан . Бұдан кейін бала Шәкір Қазан қаласында Ғұбайдолла дейтін атақты молдадан оқиды . Сонан - соң 13- 14 жасында Семейге оралып , мешітте азаншы қызметін атқарады , өз бетімен мұсылманша кітаптар оқумен әуестенеді .
1916 жылы Семейдегі ер балалар гимназиясына оқуға қабылданады . Нақ осы жылдарда ол қазақтың белгілі ақыны Сұлтанмахмұт Торайғыровпен танысып , оның өлеңдерін жатқа айтатын болған . А . С . Пушкин , М . Лермонтов жырларымен алғаш сусындауы да осы кез . Дүрлігіс , төңкеріс басталып , бозбала шағынан аласапыранға ден қойып кетеді . 1918 жылы әкесін жерлеп , төңкеріс жолына қарай біржола ойысады . Орыс тілін жетік білгендіктен 1921 - 1926 жылдары Семей қаласына шақырылады . 1929 - 30 жылдарда күшпен ұжымдандыру , барысында большевиктердің елдің малын жаппай тартып алу , сауатсыз , қараңғы жұртты
күйзелту секілді кейбір келеңсіз істеріне келісіңкіремей , өз пікірін білдірген кезі болады . Содан қудалана бастайды . Саялап астаналы Алматыға қарай ығып , мұнда Сәкен Сейфуллин , Ілияс Жансүгіров , Бейімбет Майлиндермен танысады . Әсіресе Сәкен Сейфуллинмен бірсыпыра мәселелер жөнінде пікірлері үйлесіп , атқосшы болып ере жүріп , Қазақстанның талай қиырларын аралайды . Шәкір Әбенов Мақаншыға әйелі Серікбүбіні , қызы Орынтайды , қарындасын жайластырып , Алматыға қайта барып , 1932 - 1935 жылдардағы ашаршылық жылдарына дейін сонда болады .
Отызыншы жылдың аяғында " Әдебиет және искусство " журналында " Қозы Көрпеш - Баян сұлу " поэмасын жариялайды . Сабырбай , Дулат , Жанақ , Түбек ақындардың мұраларын жаздырып , қолжазба қорына тапсырады . Қалқаман Әбдіқадыровтың көмегімен Жамбыл Жабаевқа әдеби хатшылық қызметке орналасады . 1941 - жылдың наурыз айына дейін сол қызметте жүріп , әлдекімдердің көрсетуімен тағы да қуғын - сүргін тұзағына ілініп кете барады . Семей түбіндегі бір лагерьге айдалады . Бүйтіп қорлықта жүргенше " соғысқа кетейік ! " деп оншақты тұтқын өтініш жазып , өз еркімен майдан шебіне Сталинград түбіндегі қызыл қырғын соғысқа килігеді . Соғыста ауыр жараланып , ұрыста көрсеткен ерлігі үшін кеудесіне орден тағып еліне қайтады . 60-шы жылдарда оқырманмен қайта қауышуына қазақ елінің қазіргі заманғы заңғар тұлғаларының бірі ақиық ақын Әбділдә Тәжібаевтың қол ұшын беріп , демеуі басты себеп болған . 1961ж ғана құлан - таза ақталып , өлең - жырларының жарық көруіне еркін жол ашылады .
Бұл тұста Дихан Әбілев , Сырбай Мәуленов , Хамит Ерғалиев , Ғафу Қайырбеков , Сағи Жиенбаев , Тұманбай Молдағалиев сынды өлең - жыр серкелері мен сәйгүліктері де Шәкір ақынды құшақ жая қарсы алады .
1-кітапханашы : Ендігі кезекте " Әнім мен күйім - халқыма сыйым " атты кітап көрмесіне назар салсаңыздар . 60- шы жылдардан кейін мемлекеттік баспадан шыққан " Кейпін батыр "( 1962 ) , " Ортақ арал ", " Шыңғыстау " ( 1980 ), " Шыңғыстау сазы " ( 1985 ) Ақынның жаңа жинағы әртүрлі аңыз негізіне құрылған дастандардан тұрады . Ол халық аңыздарының ізімен тарих түкпірлеріне сапар шегіп , сан қилы тағдырлар арқылы әділетсіз қоғамның озбырлығын , екі жүзділігін әшкерлейді , ізгілік бейнесі - аналардың асыл қасиеттерін мадақтап , шынайы махабатты дәріптейді . " Ана махабаты ", " Патша мен байғыз ", " Қорқыт қобыз " дастандары еніп отыр , " Дастандар " ( 1991 ), " Жер кіндігі
55