¹ 3-4 ( 11 ) 2016
ÁIËIÌ ÁÅÐÓ ÌÝÑÅËÅËÅÐI
ӘБДИЕВ ҚАЛИ СЕИЛБЕКҰЛЫ
" Ұлттық тестілеу орталығы " Республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорнының директоры , педагогика ғылымдарының докторы , профессор
БАЙҒОЖАНОВА ДӘМЕТКЕН САҒИДУЛЛАҚЫЗЫ
Л . Н . Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті Информатика кафедрасының доценті , Халықаралық ақпараттандыру академиясының корреспондент мүшесі
Мақала оқушылардың ақпараттық және коммуникативтік сауаттылығын бағалау мәселелеріне арналған . Мақала авторлары Қазақстан мектептерінің жоғарғы сынып оқушыларының арасында ақпараттық-коммуникативтік сауаттылықты бағалауға бағытталған зерттеу нәтижелерін ұсынады , алынған ақпаратқа талдау жасай келе , оқушылардың ақпараттық және коммуникативтік сауаттылықтарын қалыптастыру мәселесін шешудің жолдарын ұсынады .
Статья посвящена актуальным вопросам оценки информационной и коммуникативной грамотности учащихся . Авторы статьи приводят итоги проведенного исследования среди учащихся выпускных классов средних школ Казахстана на оценку уровня информационно-коммуникативной грамотности , делают анализ полученной информации и предлагают пути решения вопроса формирования информационной и коммуникативной грамотности учащихся .
This article is devoted to actual questions of assessment of informational and communicative literacy of learners . The authors of the article show results of research of assessment of informational and communicative literacy , which took place among senior class learners of Kazakhstan ' s secondary schools , they make the analysis of received information and offer solutions on questions of formation of informational and communicative literacy of learners .
Бүгінгі күні адамзат қызметтерінің барлық салаларында ақпараттық технологияларды белсенді түрде дамыту мен қолдану заманауи тұрғыда кеңінен жүзеге асырылуда . Бұл білім беру жүйесінде ескерілмей қалуы мүмкін емес жағдай . Әсіресе , орта білім беру жүйесінде атқарылатын қызметтердің қай-қайсысын алсақ та , жаңа заман талаптарына сай , көптеген өзгерістерге ұшырауда : оның ішінде мектеп оқушыларының білім сапасын жан-жақты бағалаумен қатар , олардың ақпараттық-коммуникативтік сауаттылығын бағалаудың түрлі әдіс тәсілдері қолданысқа енуде . Ендігі жерде оқушылардың білім деңгейін бағалауға қойылатын талаптарды қанағаттандыру мақсатында сол амалдардың тиімділігін зерттеу бүгінгі күнгі ең маңызды мәселелердің бірі болып отыр . Жоғарыда аталған мәселелерді шешудің кілті , қазіргі заманауи адамының ақпараттықкоммуникациялық технологияларды ( АКТ ) оқушылардың жетік меңгеруі болып табылады . Демек , оқушыларының сауаттылығының бұл түрін қалыптастыру мен дамыту мәселелерін зерттеуді қолға алу қажет , өйткені , біздің оқушылардың бүгінде тек мәтіндік редакторлармен жұмыс жасауына , қарапайым суреттер салу немесе кестелік редакторлармен жұмыс жасап шектелулеріне болмайтындығы күн санап дәлелдене түсуде . Сол себепті , олардың кез-келген салада жақсы маман болып жетілулері үшін ақпараттармен сауатты жұмыс жасай білу қажеттілігі туындайды . Атап айтар болсақ : оқушылар өздеріне қажетті қолжетімді ақпараттарды табуды және таңдай білуді , тапқан ақпараттарын өз қажеттіліктеріне жарата білуді , оларды әр түрлі форматта ( графиктік , кестелік және т . б .) көрсетуді , ақпараттарды кеңінен тарқата білуді және т . б ., бір сөзбен айтқанда , заман
4
ОҚУШЫЛАРДЫҢ АҚПАРАТТЫҚ-КОММУНИКАТИВТІК САУАТТЫЛЫҒЫН БАҒАЛАУДЫҢ ҒЫЛЫМИ НЕГІЗДЕРІ
талабына сай ақпараттық сауатты болулары қажет . Сондықтан , зерттеу жұмысымызды оқушылардың ақпараттық-коммуникативтік сауаттылығын бағалаудың ғылыми негіздерін жасауға арнағанды жөн көрдік . Біздің зертеу жұмысымызға байланысты маңызды халықаралық зерттеулер 2011-2020 жылдарда білім беруді дамытудың Мемлекеттік бағдарламасының мақсатында көрініс тапқан [ 1 ]. 2016-жылы Халықаралық сауаттылықты зерттеуді оқытуды дамыту жобасына , яғни PIRLS ( Progress in International Reading Literacy Study ) қатысу жоспарланды . Бүгінде , мұны жүзеге асыру шаралары жүргізілуде . Жоғарыда аталған бағдарламаға сәйкес , Қазақстан 2018-жылға жоспарланған Халықаралық Компьютерлік және ақпараттық сауаттылықты зерттеуге , яғни ICILS ( International Computer and Information Literacy Study ) қатысуды жоспарлауда , мұнда ол тағы бір маңызды салыстырмалы зерттеуді халықаралық деңгейде жүргізбек . Осыған байланысты , оқушылардың ақпараттық және коммуникациялық сауаттылығын бағалаудың ғылыми тұрғыда негізделген отандық құралдарын дер кезінде жасау және оны негізгі орта білім беру деңгейінде оқу жетістіктерін сыртқы бағалауға ендіру қажеттілігі туындайды . Осы орайда , 2015 жылдың 2 ақпанындағы ҚР БҒМ № 279 Ғылым комитетінің гранттық қаржыландыру туралы Келісімшартқа сәйкес жүзеге асырылатын , " Мектеп оқушыларының ақпараттық-коммуникациялық сауаттылығын бағалаудың ғылыми негіздері " жобасы бүгінгі күнгі өзекті мәселелерді қамтиды . Сол себепті , аталған мәселені зерттеудегі көздеген мақсатымыз : оқушылардың ақпараттық-коммуникативтік сауаттылығын бағалаудың ғылыми негізіндегі үлгісін анықтауға арналады .