¹3 (3) 2015
салдарларына сараптама жасайды және Кеңестер
Одағ ының әл емдік с аясаттағы орны н анықт ауға
тырысқан [2; 299].
Бұл жинақта авторлар субъективті, кейбір кездері
оқиғаларға даулы бағалар берген. Біраз мәліметтер
Кеңес және шетел тарихшыларының зерттеулерімен
сәйкестенбей жатады. Тағы да бір естен шығармайтын
нәрсе сол кездері берілген Герман ақпараттарының
құпиялылығын ашып, білу мүмкінсіз екенін ескерсек,
ойландыратын жәйттер аз емес.
Тағ ы бір мә н беріп о қып талд ау ж асай тын
тарихнамалардың бірі Венгер тарихшылары Ласло
Белоди, Гамаж Краус олар "Сталин" атты монография
жазып шығарады. Бұл кітап 1989 жылы Мәскеуде орыс
тіліне аударылған.
Бұл еңбекте саяси кезіндегі Сталиннің өмірі мен
саяси іс-қимылдары ауқымды зерттеліп берілген.
Соғыс қарсаңындағы КСРО-ның қуаты сандық түрде
нақты қарастырылған.
Кітапта бастапқыда Сталин өз жеңісіне күмәнмен
қарады деп жазылса, 1944 жылы кезінде Сталиннің
сенімділігінің артқ анды ғыны ң, ө те с әтті сая си
қатынастар жүргізгендігін баян етеді. Тарихнамалық
Yëû Æåí³ñêå 70 æûë
талдау жасау барысында Венгер тарихшылары Ласло
Белоди ,
Гамаж
Краустың
"Ст алин"
ат ты
монографиянды идеологияның исін сезінуге болады.
Венгрияның Кеңестік идеологияның дәмін алғандығы
байқалып тұрады [3; 48].
Қалай десек те шетел әдебиеттерінде көбінесе Батыс
Еуропадағы 1939-1941 жылғы жаулаушылық жайында
қозғалады. Сонымен бірге көбінесе антифашистік
Од ақ т өңір егінде к өп т оқталады . Антифашист ік
коалиция құру мақсатында әр елдің қаншалықты күш,
қайрат, жігер жұмсағандығын талдауға тырысады.
Сонымен қат ар, шетел тарихш ылар ы жалпы
Европаның ІІ дүние жүзілік соғыс кезіндегі саяси
ахуалына басқаша көзқарас танытатындығына көз
жет кізуге б олад ы. Тарихи фак тілерді зерт теу
барысында да, өз елінен табылған құжаттардың
құпиялылығын ескере отырып, шетел тарихшылары өз
елдерінің мәртебесін, соғысқа қатысы барлығын
басқаша зерттеуге тырысып бағатыны да айқын
байқалады. Кеңестер одағының жеңісіне де басқаша
баға беріп, басқаша талдау жасайтындары да аз емес.
Кеңес және Ресей тарихшыларының арасында сәйкес
келмейтін мәліметтер көптеп кездеседі [2;314].
ӘДЕБИЕТТЕР.
1. А что если бы? / Сост. Р. Коули. Москва, 2002 г.
2. Второвая мировая война в воспоминаниях Уистона Черчилля, Шарля де Голля, Корделла Хэлла, Уильяма
Леги, Дуайта Эйзенхауэра М., 1990 г.
3. Ласло Белоди, Гамаш Кроус. Сталин М., 1989 г.
6