¹ 3 ( 3 ) 2015
болады . Мұрагерлікке құқық туралы куәлік мұра ашылған күннен бастап алты ай өткеннен кейін беріледі . Өсиет бойынша да , заң бойынша да мұрагерлік кезінде , егер нотариуста куәлік берілуін сұраған адамдардан басқа тиісті мүлікке не бүкіл мұраға қатысты басқа мұрагерлер туралы анық деректер болмаса , куәлік аталған мерзім өткенге дейін де берілуі мүмкін болған . Мұрагер өзінің мұрагерлікке шақырылғандығы туралы білген немесе білуге тиіс болған күннен бастап алты айдың ішінде мұрадан бас тартуға құқылы . Дәлелді себептер болған жағдайда бұл мерзімді сот ұзартуы мүмкін , алайда бұл екі айдан аспауға тиіс болған . Мұрадан бас тарту мұрагердің мұраның ашылған жері бойынша нотариусқа арыз берумен жасалған . Егер сенімхатты бас татуға өкілеттік арнайы көзделсе , мұрадан өкіл арқылы бас тартуға болған . Мұрадан бас тартуды кейінен күшін жоюға немесе қайтарып алуға болмаған .
Мұрагер өзіне сол үшін берілген мерзім өткеннен кейін мұрадан бас тарту құқығын жоғалтқан . Егер ол мұраға қалдырған мүлікті іс жүзінде иеленуге кіріссе не оған билік етсе , не оның осы мүлікке құқықтарын куәландыратын құжаттарды алуға өтініш жасаса , ол бұл құқықты аталған мерзім өткенге дейін де жоғалтқан . Мұрагер мұрадан бас тартқан кезде өзінің өсиет бойынша немесе кез келген кезектегі заң бойынша мұрагердің қатарындағы басқа адамдардың пайдасына бас тартатындығын көрсетуге құқылы . Өсиет қалдырушы мұрадан айырған мұрагерлердің пайдасына мұрадан бас тартуға жол бермейді . Егер мұрагер өсиет бойынша да , заң бойынша да мұрагерлікке шақырылса , ол осы негіздемелердің біреуі бойынша немесе екі негіздеме бойынша өзіне тиесілі мұрадан бас тартуға құқылы болған . Мұрагер мұраның басқа бөлігі мұраға қалдырылуына қарамастан , үстелу құқығы бойынша өзіне тиесілі мұрадан бас тартуға құқылы .
Бас тартылушы өсиеттік бас тартудан бас тартуға құқылы . Ішінара бас тартуға , ескерту жасап , шарт қойып немесе басқа адамның пайдасына бас тартуға жол берілмеген . Бұндағы көзделген құқық бір мезгілде мұрагер болып табылатын бас тартылушының мұрадан бас тарту құқығына байланысты емес . Егер бас тартылушы осындай құқықты пайдаланса , өсиеттік бас тарту жүктелген мұрагер оны орындау міндетінен босатылған .
Мұраны қабылдаған кез келген заң бойынша мұрагер мұраны бөлуді талап етуге құқығы болған . Мұраны бөлу мұрагерлердің келісімі бойынша олар тиесілі үлестерге сәйкес , ал келісімге қол жетпеген кезде - сот тәртібімен жүргізілген . Бұндай ережелер барлық мұра немесе оның бір бөлігі мұрагерлерге нақты мүлік көрсетілмеген үлеспен өсиет етілген жағдайа , мұрагерлердің арасында мұраны өсиет бойынша бөлуге қолданылған .
Егер мұрагерлердің арасында тұратын жері белгісіз адамдар болса , қалған мұрагерлер , өсиетті орындаушы ( мұраны басқарушы ) және нотариус олардың тұратын жерін анықтауға және оларды мұрагерлікке шақыруға қисынды шаралар қолдануға міндетті . Егер осының алдындағы бөлікте көзделген хабардар ету кезінен бастап 3 айдың ішінде болмай қалған мұрагер мұраны бөлу туралы келісімге қатысу тілегі туралы қалған мұрагерлерді хабардар етпесе , қалған мұрагерлер болмаған мұрагерге тиесілі үлесті бөлек шығарып , өзара келісім бойынша бөлісті жүргізуге құқылы болған . Іште қалған , бірақ әлі тумаған мұрагер болған кезде мұраны бөлу тек мұндай мұрагер туғаннан кейін ғана жүргізілген . Егер іште қалған мұрагер тірі туса , қалған мұрагерлер оған тиесілі мұралық үлесті бөліп шығару арқылы ғана мұра бөлу жүргізуге құқылы . Жаңа туған баланың мүдделерін қорғау үшін бөліске қатысуға қорғаншылық және қамқоршылық органның өкілі шақырылған .
Мұра ашылғанға дейінгі бір жыл ішінде мұра
Þðèñïðóäåíöèÿ
қалдырушымен бірге тұрған мұрагерлер тұрғын үйді , сондай - ақ жабдықтары мен үй - іші тұрмысы заттарын мұраға алуға басым құқыққа ие болған . Мұра қалдырушымен бірге мүлікке ортақ меншік құқығы бар мұрагерлер ортақ меншікте болған мүлікті мұраға алуға басым құқыққа ие бола алған .
Мұра қалдырушының қайтыс болар алдындағы науқасы туғызған қажетті шығындарды , мұра қалдырушыны жерлеуге арналған шығындарды , мұраны қорғауға , басқаруға өсиетті орындауға , сондай - ақ өсиетті орындаушыға немесе мұраны сенімгерлікпен басқарушыға сыйақы төлеуге байланысты шығындарды өтеу туралы талаптар ол мұрагерлер арасында бөлінгенге дейін мұра есебінен қанағаттандырылуға тиіс деп есептелген . Бұл талаптар барлық басқа , оның ішінде кепілмен қамтамасыз етілген талаптардың алдында мұраның құнынан басымдықпен қанағаттандырылуға тиіс .
Мұра қалдырушының кредит берушілері өздерінің мұра қалдырушының міндеттемелерінен туындайтын талаптарын өсиетті орындаушыға ( мұраны сенімгерлікпен басқарушыға ) немесе әрбір мұрагерге ауысқан мүлік құнының шегінде ортақ борышқорлар ретінде жауап беретін мұрагерлерге қоюға құқылы . Тағы бір жағдай шаруа ( фермер ) қожалығының мүшесі қайтыс болған жағдайда мұра жалпы ережелер бойынша ашылған . Мұрагердің осы мүлікке жалпы меншіктегі оның үлесіне мөлшерлес ақшалай өтемақы алуға құқығы бар . Егер өсиет бойынша да заң бойынша да мұрагерлер болмаса не мұрагерлердің ешқайсысының мұра алуға құқығы болмаса , не олардың бәрі мұрадан бас тартса , мұра иесіз қалған деп танылған . Бұл жағдайда иесіз қалған мұра мұраның ашылған жері бойынша коммуналдық меншікке ауысқан . Мұра ашылған күннен бастап бір жыл өткеннен кейін мұра ашылған жер бойынша жергілікті атқарушы органның арызы негізінде сот мұраны иесіз қалған деп танған . Егер мұраны қорғауға және оны басқаруға байланысты шығындар оның құнын асып түссе , мұра аталған мерзім өткенге дейін иесіз қалған деп танған .
Қазақстан Республикасы егемендігін альш , өзінің саяси тәуелсіздігін жариялағаннан бері көп мезгіл өте қоймаса да , қоғамда түбегейлі өзгерістер болып жатыр . Әсіресе , ұлттық сана , ұлттық идея басты нысанға айналып , қоғамдық өмір мен мемлекеттік құрылыс және құқықтық жүйе салаларында соны серпін , жаңа леп , қарқынды күш беріп отыр . Бүл құбылыс ұлттық сана-сезім бастаулары мен құндылықтары биігінен қаралып , бағалана бастады . Мүны елімізде жүріп жатқан құқықтық реформалар мен жүргізіліп жатқан зерттеу жұмыстары айғақтай алады . Мен зерттеу барысында қазақ қоғамындағы әдет-ғұрып құқықтарының маңызды бір саласы мұра мен мұрагерлікті дербес құбылыс есебінде қарап , объективті түрде толыққанды қисындық бейнесін жасауды мақсат еткен едім . Қазіргі заң талаптары әсерінен мұра мен мұрагерлік институттары өзара қандас ағайындар арасында даудамайлар туғызып , жазылмайтын жараға , өшпенділік пен дұшпандыққа соғуы ықтимал . Сондықтан да атабабаларымыздың терең ойластырған мұра мен мұрагерлік жайлы заңдарының оңтайлы механизмдерін мұра мен мұрагерлік заңымызға енгізу , тіпті кейбір түстарын түгелдей сақтауды қалар едік . Қазіргі міндет мұра мен мұрагерлік мәселені шешудегі қабылданып жатырған нормативті актілерде мұрагерлік институттың реттеушілік , қорғаушылық , адамгершілік , әділдік жағына көбірек көңіл бөлген жөн . Себебі , мұрагерлік институт ол ежелден қалыптасқан мәңгілік біз оған тек ұлттық сипат берсек дейміз . Нәтижесінде , ұлттық қасиеттерімізді байытып , ұлттық санамызды арттыруға айтарлықтай үлес қосылды деп санай аламыз .
Әлемдегі болып жатқан оқиғалар , жаңандану
22