Àññàìáëåÿãà 20 æûë
¹ 1 ( 1 ) 2015
Мақалада мектеп оқушыларына патриоттық тәрбие беру мәселесі баяндалған . Автор Қазақстанның тәуелсіздік үшін күрес тарихын баяндай келе , өскелең ұрпақ бойында патриоттық құндылықтарды қалыптастырудың маңызы туралы ойларымен бөліседі .
В статье рассматривается вопрос о патриотическом воспитании школьников . Автор делится своими мыслями по поводу прививания патриотических ценностей учащимся на примере обучения истории народно-освободительной борьбы казахского народа .
ИМАНГОЖИНА НАЗГҮЛ ТУРСЫНГАЗИНОВНА
Семей қаласындағы Т . Аманов атындағы № 16 жалпы орта білім беретін мектептің тарих пәнінің мұғалімі
This article is concerned with a problem of teaching patriotic feelings for school children . The author shares his thoughts about importance of teaching patriotic feelings by describing Kazakhstan`s history of struggle for independence .
ТӘУЕЛСІЗДІК - БАҒА ЖЕТПЕС ҚҰНДЫЛЫҚ
" Өткен тарихымызға тағзым да , бүгінгі бақытымызға мақтаныш та , гүлденген келешекке сенім де " Мәңгілік Ел " деген құдіретті ұғымға сыйып тұр . Отанды сүю - бабалардан мирас болған ұлы мұраны қадірлеу , оны көздің қарашығындай сақтау , өз үлесіңді қосып , дамыту және кейінгі ұрпаққа аманат етіп , табыстау деген сөз . Барша қазақстандықтардың жұмысының түпкі мәні - осы ! Біз тұрақтылықты бағалай білгеніміздің арқасында бүгінгі табыстарға жеттік . Ешкімді кемсітпей , ешкімнің тілі мен ділін мансұқтамай , барлық азаматтарға тең мүмкіндік беру арқылы тұрақтылықты нығайтып келеміз . Біздің кейінгі ұрпаққа аманаттар ең басты байлығымыз - Ел бірлігі болуы керек . Осынау жалпы ұлттық құндылықты біз әрбір жастың бойына сіңіре білуге тиіспіз [ 1 ]
Біз талайлы заманда тарыдай шашылып кеткен қандастарын Атамекенге жинаған әлемдегі үш елдің бірі болдық . Осы жылдарда шет елдерден 800 мыңнан астам отандасымыз келіп , халық саны бір жарым миллионға артты . Есілдің жағасына серпінді дамуымыздың символы ретінде Елорданы қондырдық . Халқы тату-тәтті , саясаты сарабдал елдің ғана қазынасы қыруар , болашағы баянды болады .
Осы жолдау сенімсіздіктен арылтып , болашақты бұлдыр емес , баянды етеді . Мемлекетіміз бекіп , өміріміздің барлық салаларын жеделдете жаңғырту кезеңі басталғандай [ 2 ]. Осынау тәуелсіздік бізге қандай құнмен қол жеткізген бақыт таңы екенін бағамдау осы жұмыстың басты мақсаты болып табылады . Бәріміз қазіргі таңда ел тарихының " ақтаңдақтарын " түгендеп , егеменді еліміздің тарихын тәуелсіздік таң шапағына оянып , азаттықтың атына мінген азаматтардың балаларына , бейбітшіліктің нанын жеп отырған бүлдіршіндерімізге еркін үйрете алу мүмкіндігіне ие болып отырмыз . Осы емес пе нағыз бақыт , нағыз баға жетпес құндылық ?!
Осы күнге бізді жеткізген ата-бабамыз осы тәуелсіздік таңын қалай аңсаған , олардың қандай армандары болған екен деген сауал осы зерттеу жұмысының зерттеу объектісі болып таңдалып отыр .
ХVІІІ ғасырда Жоңғар хандығы қазақ жерін жаулаумен болды . Бұл жылдар қазақ халқының тарихында " Ақтабан шұбырынды , Алқакөл сұлама " ( 1723-1727 жж ) деген қаралы атпен қалды . Осы қайғылы қаралы күндер туралы Қожаберген жырау " Елім-ай " әнінде былай деп жырлайды : " Қаратаудың басынан көш келеді , Көшкен сайын бір тайлақ бос келеді , Ел жұртыңнан айрылған жаман екен , Екі көзден мөлтілдеп жас келеді ".
Осы кезең Мағжан Жұмабаевтың шығармашылығында дөп басып суреттеледі : " Алыстан орыс , қытай ауыр салмақ , Жақыннан тыншытпайды - қалың қалмақ . Артыңда - ор , алдыңда - қор , жан-жағы - жау , Дағдыраған алаш енді қайда бармақ ?" Осы қысыл таяң кезеңде тарих сахнасына Қаракерей Қабанбай , қанжығалы Бөгенбай , шапырашты Наурызбай сияқты аруақты батырлар , Төле би мен Қазыбек , Әйтеке би сияқты кемеңгер билер , Абылайдай айлалы саясаткер шығып еді . Ер Абылай бүкіл қажыр-қайраты мен ақыл-айласын тек қана осы мүддеге бағындыра білген , осы мүддені жүзеге асыру жолында ол ерлік ісімен де , шешендік-тапқырлығымен де төңірегін таң қалдырып , өз замандастарының бәрінен де бір бас жоғары тұрған адам еді . Қазақ халқы " Ақтабанды шұбырындыдай " нәубетті ХХ ғасырда тағы да басынан өткеріп еді .
"... Жетісу облысындағы қазақтың басына қияметқайым күндер туды . Жігіт бермейміз деп қарсылық қылғаны үшін оққа ұшып , қаншасы өз жерінде бір қырғын көрді . Басшы адамдары дарға асылды . Рахымсыз үкіметтің қарулы әскеріне қарсы тұра алмай көбі Қытай жеріне босты . Мал мүліктің көбі орыс әскерінің қолына олжаға түсті . Көрші мұжықтар жау болып , тал түсте талады : өлтірді , адамын байлап , малын айдап алды . Босқандар айдап көшкен мал-мүліктен жолшыбай айрылды . Жаяу жалпы , үйсіз-күйсіз Қытай жеріне жеткенде қар жауды , қыс түсті . Онда жанашыр жақын таба алмай тағы бір қынжылды . Аштан өліп бара жатқан соң қалмақ , қытайға бала-шағаларын сата бастады . Адам базары ашылып , баланың құны бір шелек бидайға шықты . Бойжеткен қыздарын , жас келіншектерін қаны қара қалмақтар қатындатып әкетті . Аш-жалаңаш , аузына не түссе соны жеп , қайда болса сонда жатып , неше түрлі дертке ұшырап , тағы қырылды . Бақытсыз сорлылардың мұң-зарын , көз жасын естір құлақ , көрер көз болмады . Туған жер , өскен ел , кешегі бастан кешкен қызық дәурен көз алдынан бұлбұлдай ұшты . Мыңды айдап , жүзді сапырып шалқыған байлар бір үзім нанға зар болды . Атадан ұл , анадан қыз , жардан жар айрылды . Жүрек қанға , көз жасқа толды . Жетім-жесір ботадай боздады ...
Жұрттықтан , тіршіліктен күдер үзіп , бұл опасыз дүниеге қош айтысуға таянып тұрғанда , бостандық туды . Бұл хабарды естігенде , жүректері жарылғандай қуанып , аһдүние , тым болмаса елге жетіп , алаштың ортасында өлсек арман бар ма деп , қайта шұбыра бастады ..." [ 3:108 ].
Басы-қасында болмаған , көздеріңмен көрмеген алаштың балалары , бір минут көздеріңді жұмып , қиялға салып қараңдаршы , сонда көз алдыңа тәлтіректеп аяғын
11