Prvo poglavlje POLITIČKE INSTITUCIJE
Uvod
Prema odredbama Ugovora postoji pet komunitarnih institucija u užem smislu : Evropski parlament , Savjet , Komisija , Sud i Finansijski sud . Ono što ih razlikuje od niz drugih tijela , jeste činjenica da je prvenstveno njima povjereno ostvarivanje ciljeva Zajednice – čl . 7 , ex čl . 4 . Tim povodom pomenute institucije raspolažu ovlaštenjima neophodnim za funkcionisanje Zajednice , uključujući i donošenje pravnih akata i kontrolu njihove primjene . Upravo ovaj element Evropsku zajednicu , a utoliko i Evropsku uniju , čini različitom u odnosu na tradicionalne međunarodne tvorevine – u pitanju nije puki okvir međunarodne organizovane saradnje , odnosno međuvladinog pregovaranja , nego zaokružen i standardizovan sistem institucionalnog odlučivanja sa jasnim pravnobavezujućim karakteristikama .
Ugovor o EZ poznaje i više tijela koja , takođe , imaju značajnu ulogu u institucionalnoj konstrukciji Zajednice , što prvenstveno vrijedi za Ekonomsko-socijalni komitet i Komitet regija . Njih Ugovor navodi kao tijela koja u savjetodavnoj ulozi podržavaju rad Savjeta i Komisije – čl . 7 ( 2 ). Budući izričito navedena u mjerodavnoj odredbi Ugovora , i ova tijela se često priključuju tzv . tvrdom institucionalnom jezgru Zajednice , odnosno Unije .
Nadalje , postoje i tijela koja se mogu , ali i ne moraju priključiti ovom jezgru . To prvenstveno vrijedi za Evropski savjet , Evropsku centralnu banku – čl . 8 , i Evropsku investicionu banku – čl . 9 .
U slučaju Evropskog savjeta u pitanju je tijelo koje je formalno statuirano tek krajem 80-tih , odredbama Jedinstvenog evropskog akta . Iako impresivnog sastava , čine ga šefovi država i vlada i predsjednik Komisije – ovo tijelo nema zakonodavna ovlaštenja , niti učestvuje u zakonodavnom postupku . Sa druge strane , osnovni zadatak Evropskog savjeta je formulisanje opštih političkih stavova neophodnih za rad i razvoj Unije i Zajednice – čl . 4 , EU . U tu svrhu , iako jedino tijelo Unije kao takve – čl . 4 , ex čl . D , EU , Evropski savjet u vršenju svoje funkcije može koristiti osnovne institucije Zajednice – čl . 5 , ex čl . E , EU , što u praksi i čini . Ili , Evropska unija ima “ samo jedan vlastiti organ : Evropski savjet ”, a za sve ostalo “ koristi pet institucija Evropskih zajednica .” 6
6
Kapteyn / VerLoren van Themaat , 2008 ., str . 175 .
39