591 yılında yılında ise Bizans ve Sasaniler arasında
çekişmeye sebep olan ülke, 1555 yılında Osmanlı ve
Sefeviler arasında paylaşılıyor. 1828 yılında Rusya
ve İran arasında bölünen Doğu Ermenistan, 1918
yılında ilk kez bağımsızlığını ilan etse de 1920 yı-
lında Sovyet Ermenistanı adını alıyor. 1922 yılında
Ermenistan, Azerbaycan ve Gürcistan birleşerek
“Trans-Kafkas Federasyonu”nu kurdular, 1922 yılı-
nın son aylarında ise SSCB’ye katıldılar.
21 Eylül 1991’da bağımsızlığını ilan eden Ermenis-
tan’ı ilk tanıyan ülkelerden biri Türkiye oldu. Tarihi
Ermenistan’dan çok küçük bir alana sahip olan Er-
menistan’ın komşuları Türkiye, Gürcistan, Azerbay-
can ve İran’dır. Karabağ sorunu yüzünden Türkiye
ve Azerbaycan’ın ambargo uyguladıkları ve kara
sınırlarını kapalı tutukları Ermenenistan’ın diğer iki
komşusu olan Gürcistan ve İran ile çok iyi ve köklü
siyasi ve ekonomik ilişkileri vardır.
Ermenistan Cumhuriyeti idari olarak on bölge (marz)
ve Yerevan şehrinden oluşmaktadır.
Her marz, merkezi hükümete bağlı olarak hüküme-
tin atadığı valilerce yönetiliyor. Yerevan ve 10 Marz:
Ararat (Merkez: Artaşat), Armavir (Merkez: Arma-
vir), Geğarkunik (Merkez: Gavar), Kotayk (Merkez:
Hrazdan), Lori (Merkez: Vanadzor), Şirak (Merkez:
Gümrü), Syunik (Merkez: Kapan), Tavuş (Merkez:
İcevan), Vayots Dzor (Merkez: Yeğegnadzor)
Ermenistan Rehberi
En eski eserlerin yazıldığı Eski Ermenice; yani
Kırapar (Grabar) günümüzde sadece bazı din
alimleri tarafından anlaşılabilmektedir. Kilisede
dualar hala bu dille seslendirilir. Doğu Ermeni-
cesi ve Batı Ermenicesi oldukça farklıdır , örnek
vermek gerekirse Türkçe ve Azerbaycan dilleri
arasındaki farka benzetilebilir. Batı Ermenicesi,
UNESCO’nun Tehlikede olan Dünya Dilleri Atla-
sı’nda “kesinlikle tehlikede olan bir dil” statü-
sünde yer alır.
Ermenicenin en özel tarafı kuşkusuz kendisi-
ne özel bir alfabesi olmasıdır. Ermeni alfabesi,
405 yılında Aziz Mesrop Maştots tarafından ya-
ratılmıştır. Mesrop Maştots, Ermeni harflerini
yaratmak hayaliyle öğrencileri ile birlikte Amed
(Diyarbakır), Yedesia (Urfa) ve Samosat şehir-
lerine gidererek farklı dillerde yazılmış olan el
yazmalarını incelemesi ile alfabenin belirli bir
kısmının yaratım sürecini tamamlamış, efsane-
ye göre yorgun olduğu bir gece çalışırken uyuya
kaldıktan sonra bulamadığı bazı harfler rüyasın-
da kendisine sunulmuştur. 19. yüzyıldan itiba-
ren Ermeni edebiyatı sanki ikiye bölünmüş, Doğu
Ermenicesinin merkezi Tiflis ve Yerevan olurken,
Batı Ermenicesininki ise İstanbul olmuştur.
Ermeniler kendi dillerine Hayeren (Ermenice) adını
verirler. Ermeni halkı tarafından kullanılan Ermeni-
ce Hint-Avrupa dil ailesinde özel ve bağımsız bir alt
grup olarak ifade edilir. Dil, Doğu Ermenicesi ve Batı
Ermenicesi olarak iki dala ayrılır ve aynı alfabe kulla-
nılır. Doğu Ermenicesi Ermenistan ve İran Ermenileri
tarafından kullanılır, Batı Ermenice ise Anadolu’dan
kopmuş tüm Diasporanın ve tabii ki İstanbullu Erme-
nilerin kullandığı dildir.
37