VOB?da temelde iki amaçla i?lem yap?l?r. Birincisi korunma(hedge) amac?yla yap?lan i?lemlerdir.
?kincisi ise spekülatif i?lemler yani fiyat hareketlerinden para kazanmak amac?yla yap?lan i?lemlerdir.
VOB'un spekülatif amaçl? kullan?m? Spekülatif amaçl? i?lemlerde amaç, piyasada olu?an yükseli?
veya dü?ü?lerden kazanç sa?lamakt?r. E?er yat?r?mc? piyasan?n yükselece?ini dü?ünüyorsa al?m yapar
yani uzun(long) pozisyon açar. E?er piyasan?n dü?ece?ini dü?ünüyorsa sat?? yapar yani k?sa(short)
pozisyon açar. VOB'un korunma amaçl? kullan?m? Korunma amac?yla i?lemlerde amaç elde bulunan
bir varl???n veya borcun de?erinin zamanla de?i?mesini engellemektir. Amaç kazanç sa?lamak de?il
elde bulunan varl???n veya borcun de?erini muhafaza etmektir. Örne?in bir ?irketin dolar borcu
oldu?unu ve borcun vadesinin de 3 ay oldu?unu varsayal?m. Üç ay sonra dolar?n TL kar??s?ndaki
de?erini kimse bilemez. ?irket risk alm?? olaca??ndan ??te bu noktada VOB piyasas?n?n kullan?lmas?
gündeme gelecektir. ?irket VOB piyasas?nda borcunun onda biri kadar bir teminatla borcu kadar dolar
al?m? yaparak riskini minimuma indirir. 3 ayl?k zaman diliminde dolar yükselirse TL baz?nda borcu da
yükselir. Di?er taraftan ?irket VOB piyasas?nda dolar kontrat?nda açm?? oldu?u uzun(al?m) pozisyon
nedeniyle de kâr elde edecektir. Borçtaki art?? ile VOB?da elde edilen kâr birbirini yakla??k olarak yok
edecek ve ?irket bu 3 ay sonunda TL baz?nda kar ya da zarar etmeyecektir. Bu durumda önemli olan:
VOB piyasas?nda 1/10 kald?raç söz konusu oldu?undan dolar borcuna kar??l?k olarak sadece borcun
onda biri kadar bir teminat göstererek dolardaki art??lardan etkilenmemenin yolu bulunabilmi?tir. Bu 3
ayl?k sürede dolar?n TL kar??s?nda dü?mesi durumunda ise ?irketin borcunda TL baz?nda dü?ü? olurken
di?er taraftan VOB?daki dolar kontrat?nda uzun(al?m) pozisyon aç?lm?? olmas?ndan dolay? zarar
edilecektir. Bu manada borçtaki dü?ü? ile VOB?daki kay?p birbirini götürecek ve ?irket yine borcunun
3
ay
boyunca
TL
baz?nda
de?erini
sabit
tutabilecektir.
Spot hisse senedi piyasas?nda yap?lan i?lemlerde de al?mlarla olu?turulmu? bir portföy de yine VOB
sayesinde korunabilir. His ?H ?[?Y[?H[1,[H X\[?\? ^X\?[?,[? p???[X?q'?[?H\?\Y\??[??Z?^X\?[\?\? ?[X[??Z?[?q'?H p?H ?[?? qg? \?X^?\???H?Y[?H\??H ?[?YH ^X\?\?,[?H[1,[B?X\[??\? X]1,\?,[X?,H^[?,H ?[X[?H?? ^X\?\?,[?HH ?]1,qg? X\XZ? ?\?]^[H\??H ?[?YB?^X\?[\?,[?H? qg?X?[X?Z??\?H0??Z?[Y[\?[??[?\?[?H??\??\??H ?[?]\?H0?1g?\??[? \?[[?\?Z??? ^X\?\?,HH0?1g?X?Z?\? ?H\??H ?[?]\?[?[?? qg?[? ?\?\????'?[?[HY[[???H?\?\?Y??Y[X?Z?\??????»??????»??»????1(??H?S?Q1(?QS1(1(1(SSH??q(SQST?(
??B?]?[? ?\?? p?][ZH X\1,[X\?,[?H?[?Z? ?\?X?Z?\???\??H ?[?YH ?Y[Hqg?[H ??qg?Y[\? X]1,\?,[X?,[\?Hp??,q'?H ?]1,qg?[Z?[?,H ?q'?^XX?Z?1,\????^X]\?,[?0?1g?Y\?[?H?Z?^Y[??\? X]1,\?,[X?,H\??H ?[?YH ?Y[Hqg?[H ??qg?Y[\?[?H?[[?\?Z? ???^X\?YH?,\?,]1,H?[?p??,q'?H ?]1,qg?,H ?Y[H ^X\?YH??^[1,Z?H X\X?[X?Z?\???\??H ?[?YH ?Y[Hqg?[H ??qg?Y[\?[?[?8?'?^X]?qg?x?'H0?[q'?H[H X]1,\?,[X?,[\??[X?Z?Z?H ???^X]\??Z??,[?H]?[??\?????\??^YH ?Z\?X?Z?\?1,\???\??H ?[?YH ?Y[Hqg?[H ??qg?Y[\?^[H X]1,\?,[X?,[\? X[?,^??H?qg?[??,p?? [Z[?]1,H X]1,\?\?Z?\??B??[?Y[?[? 0?H?]\?\?[?H[HYX?[X?Z?\?\???X]1,\?,[X?,[\???0?????\? [Z[?]K p???Z??\? ?\?[?[\?Z? ?Y[Hqg?[H ??qg?Y[\?[?[? ?q'?Y1,q'?,B??[1,\?p??]?\?[?[? X\?\?[?X?[X?Z?\?\????