Bölüm
5
SOLUNUM SİSTEMİ
Systema Respiratorium
BU BÖLÜMDE NELER ÖĞRENECEĞİZ
*
*
*
*
*
*
*
*
Solunumla ilgili temel bilgiler
Burun
Yutak
Gırtlak
Soluk borusu
Bronşlar
Solunum organı
Mediastinum kavramı
GİRİŞ
Canlılığın en önemli göstergelerinden biri olan soluk alıp-verme, vücut hücrelerinin ihtiyacı olan
oksijenin sağlanması yanında artık bir madde olan karbondioksitin uzaklaştırılmasına yöneliktir.
Oksijen, canlı hücrelerin gereksinim duydukları enerjinin ortaya çıkması için mutlak gerekli olan
bir maddedir. Canlı hücrelerin gereksinim duydukları enerji, karbon içeren maddelerin oksijenle
yakılması sonucu oluşur. Enerji ortaya çıkarken artık bir madde olan karbondioksit de meydana
gelir. Karbondioksit, hücreler için zararlı olduğundan ortamdan uzaklaştırılması gerekir. Vücut hücrelerinin metabolizmaları için gerekli olan oksijenin sağlanması yanında, zararlı olan karbondioksitin ortamdan uzaklaştırılması, dolaşım sisteminin taşıma fonksiyonu yardımı ile solunum sistemi
tarafından gerçekleştirilir.
Vücut hücrelerine oksijenin iletilmesi, hücrelerin metabolizmaları sonucu oluşan karbondioksitin atmosfer havasına verimesi ile ilgili olaylar topluca solunum (respiratio) olarak adlandırılır.
Solunumun üç fazı vardır:
a. Pulmoner ventilasyon: Akciğerdeki hava kesecikleri (alveoli) ile atmosfer havası arasındaki
gaz değişimi, pulmoner ventilasyon (akciğerin havalanması) olarak adlandırılır. Pulmoner
ventilasyon inspirasyon (soluk alma) ve ekspirasyon (soluk verme) ile sağlanır.
b. Difüzyon: Solunum membranı yolu ile akciğer alveollerindeki oksijenin akciğer kapillerleri
içindeki kana, kandaki karbondioksitin de yine aynı yolla alveollere geçişi, solunumun difüzyon fazını oluşturur. Atmosfer havası ile kan arasındaki gaz değişimini ifade eden bu faz dış
solunum olarak da adlandırılır (Şekil 5-4).
c. Taşıma (transport): Akciğer kapillerlerindeki kana geçen oksijenin dolaşım sistemi yolu ile
hücrelere, hücrelerde metabolizma sonucu oluşan karbondioksitin kana ve akciğer kapillerlerine iletilmesine solunumun taşıma fazı denir. Bu fazda, kan ve hücreler arasında gerçekleşen
gaz değişimi iç solunum olarak adlandırılır.
Solunum sisteminin alveoller dışındaki bölümü hava iletimi ve dağıtımı ile ilgilidir. Hava iletici
bölüm olarak da adlandırılan bu yollar sistemi, havanın serbest geçişi için çok elverişli olduğu gibi
93