Bölüm
4
SİNDİRİM SİSTEMİ
Systema Digestorium
BU BÖLÜMDE NELER ÖĞRENECEĞİZ
*
*
*
*
*
Sindirim sisteminin temel görevleri
İçi boşluklu organların duvar yapısı
Sindirim sistemi organları
Sindirim organlarının fonksiyonları
Periton
GİRİŞ
Bütün canlılarda olduğu gibi insanların da gelişmesi, büyümesi organlarının çalışması (örneğin
soluk alıp-verme, kalbin çalışması, yürüme vb.) ve günlük aktivitelerini yapabilmesi için enerjiye
ihtiyacı vardır. Bu enerji, sindirim kanalı yolu ile alınan besin maddelerinin, solunum organı ile
alınan oksijenle yakılması sonucu ortaya çıkar.
Sindirim sisteminin bu kapsamdaki fonksiyonları şunlardır:
• Besinlerin ağız yolu ile alınması (ingestio).
• Besinlerin ağızda mekanik olarak parçalanması ve çiğnenmesi (masticatio).
• Lokma haline getirilen besin kitlesinin yutulması (deglutio).
• Sindirim kanalındaki besin kitlesinin, kanalın özel iletici hareketleri (peristaltio) ile anüse doğru
taşınması.
• Sindirim kanalındaki besinlerin, mekanik ve kimyasal etkilerle küçük moleküllerine parçalanarak emilebilir hale getirilmesi (digestio).
• Sindirilen besinlerin, barsak mukozasından emilerek kana taşınması (absorptio).
• Sindirim kanalındaki sindirilemeyen ve emilemeyen maddelerin feçes olarak anüs yolu ile
dışarı atılması (defecatio).
Sindirim sistemi, anatomik olarak iki temel bölüme ayrılarak incelenir.
I. Sindirim kanalı (canalis digestorius): Ağız’dan anüs’e kadar uzanan 8-10 m uzunluğundaki
boru sistemi. Sindirim kanalı kapsamında ele alınan organlar, içi boşluklu organlar (organa
cavitosa, lumenalia) olup, ortak bir duvar yapısına sahiptir ve şu katmanları içerir (Şekil
4-1A).
a. Mukoz membran (tunica mucosa): En iç tabaka olup koruma, salgılama ve emilim fonksiyonları vardır.
b. Submukoz tabaka (tunica submucosa): Gevşek bağ dokusu tabakası olup damar va sinirleri (Meissner pleksusu) içerir.
c. Kas tabakası (tunica muscularis): İçte sirküler, dışta longitudinal seyirli düz kaslardan
yapılmış olup, peristaltik hareketleri meydana getirir. İki kas tabakası arasında Auerbach
pleksusu-sinir ağı bulunur.
75