Bölüm 18
GEBELİK VE NÖROLOJİ
Dr. Geysu Karlıkaya
GİRİŞ
Nörolojik hastalıkların seyri gebelik sırasında değişebilir. Bu dönemde yapılabilecek tetkikler ve uygulanabilecek tedaviler sınırlıdır. Bu bölümde sık görülen nörolojik hastalıklara gebelikte yaklaşım ile birlikte gebelerde daha sık görülen nörolojik tablolar hakkında bilgi verilecektir.
EPİLEPSİ
Epilepsi hastası olan gebelerin çoğunluğunda normal bir gebelik ve doğum süreci yaşanır. Ancak gebelerde, normal popülasyona kıyasla maternal ve fetal risklerde artış olduğu da bilinmelidir. Bu risklerin azaltılabilmesi amacıyla doğurganlık çağındaki epilepsi hastaları önceden bilgilendirilmeli ve konsepsiyon öncesi ayrıntılı görüşülmelidir. Görüşme sırasında hastanın epilepsi tipi, nöbet sıklığı ve kullandığı ilaçlar açısından gebeliğin uygun olup olmadığı tartışılmalı; hem hastanın epilepsi tedavisine uygun hem de gebelik açısından en az riskli tedavi yöntemine beraber karar verilmesi gereklidir. 1 Gebelik öncesi nöbet kontrolü sağlanmış ve kullanılan ilaç dozları sabitlenmiş olmalıdır. Aşağıda daha ayrıntılı anlatılacağı gibi, doğum kontrol hapları ile antiepileptik ilaçların etkileşimi, konsepsiyon öncesi folat kullanımı, obstetrik komp- likasyonlar, antiepileptik ilaçların teratojenitesine karşılık nöbetlerin fetal riskleri detaylı olarak konuşulmalıdır.
Bazı antiepileptik ilaçlar doğum kontrol haplarının etkinliğini azaltarak istenmeyen gebeliklere yol açabilir. Bu ilaçları kullanan kişilerin ek önlemler almaları tavsiye edilmelidir( Tablo 18-1). 2
Antiepileptik ilaç tedavisi gören kadınlarda, gebelik öncesi ve erken dönemde folat suplementasyonunun teratojeniteyi belirgin oranda azalttığı düşünülmektedir, bu sebeple bu dönemde tüm kadınlara 4 mg / gün folat takviyesi önerilmelidir. 1
Gebelik, daha önce epilepsi tanısı almış hastalarda nöbet sıklığını arttırabilir. Olguların yarısından fazlasında nöbet sıklığı değişmezken, geri kalan olgularda nöbet sıklığının arttığı gözlenmiştir( değişen seriler-
Tablo 18-1
Oral Kontraseptif İlaçlarla Etkileşen Antiepileptik İlaçlar
• Fenitoin
• Felbamat
• Karbamazepin
• Topiramat
• Okskarbazepin
• Fenobarbital
• Primidon
• Lamotrigin( OKS kullanımı kan seviyesini azaltır)
199