BÖLÜM
16
BEYİN – OMURİLİĞİN ÖRTÜLERİ
ve VENTRİKÜLER SİSTEM
BEYİN VE OMURİLİĞİN ÖRTÜLERİ
Merkezi sinir sistemi bölümleri (encephalon ve medulla spinalis), cranium ve columna
vertebralis’in iç tarafında da, üç katmanlı bir örtü ile sarılmıştır (Şekil 16-1 – Şekil 16-5).
Topluca meninges (Gr. meninx = membran, örtü) olarak adlandırılan bu örtünün dış tabakasına dura mater (Lat. mater = anne), orta tabakasına arachnoidea mater, en iç tabakasına da pia mater denir. Dura mater’e pachymeninx, arachnoidea ve pia mater’e beraberce
leptomeninx adlandırması da yapılmıştır.
Kemik katmanı ile beraber, bu tabakalarla ilgili olarak üç aralık ortaya çıkmıştır. Spatium
epidurale (spatium extradurale), spatium subdurale ve spatium subarachnoideum olarak
adlandırılan bu aralıklar, cavitas cranii ve canalis vertebralis içinde bulunmasına göre farklı özelliklere sahiptir. Ayrıca, dura mater cranialis’in iki yaprağı arasında, dura mater ven
sinüsleri (sinus durae matris) yer alır.
Beyin ve omuriliğin örtülerini, ayrı ayrı ele alacağız.
DURA MATER CRANIALIS
Beyinin sert örtüsü olup, sık örgülü bağ dokusundan yapılıdır. Endosteal ve meningeal
olmak üzere iki tabakası vardır. Endosteal (veya periostal) tabakası, kafatası kemiklerinin
endosteum’una gevşek olarak tutunduğu halde, meningeal tabaka, foramen magnum’da
spinal dura ile devam eder. Arteria meningea media ve eşlik eden venleri, endosteal tabakanın dış yüzü üzerinde, spatium epidurale’de uzanır; bu damarların rüptürü / delinmesi,
epidural kanamaya neden olur.
367