64
KISIM II
Üreme Sistemi Tanılaması
Vajina çok katlı yassı epitel hücre ile döşeli, fibro müsküler yapıdadır. Vajen mukozası rugea adı verilen transvers
katlardan oluşur. Bu katlar vajenin doğum sırasında genişlemesini sağlar. Vajen mukozası östrojen ve progesteron
hormonlarına yanıt verir ve yüzeyel hücreleri dökülerek yenilenir. Vajen PH’ının asit olmasının nedeni dökülen bu hücrelerdeki glikojenin, vajinal flora da yer alan döderlein basilleri tarafından laktik aside dönüştürülmesidir. Bu nedenle
vajen PH’ı asittir (4-4.5). Vajina; doğum kanalı olmasının
yanında cinsel birleşme ve menstrüel kanın atılımını sağlar.
Komşuluk; Önde yukarıdan aşağıya doğru, serviks uteri, mesane tabanı ve üreterlerin son kısmı, arkada douglas boşluğu ve rektum, yanlarda üreter ile komşuluk yapar.
Daha aşağıda M. Levator ani, ven pleksusu, vestibul ve M.
Bulbokavernosis ile sarılı bulbus vestibul ile komşudur.
Vajenin 1/3 üst kısmı; serviks uteri ile birlikte M. levator ani, ligamentum kardinale ve ligamentum uterosakrale ve rektuma tutunur. Orta kısmı; diyafragma pelvis ile
desteklenir, 1/3 alt kısmı ise diyafragma pelvis, diyafragma
urogenitale ve sentrum tendineuma tutunur.
Vajenin Damar ve Sinirleri
Arterleri; Arteria iliaka internanın dalı olan A. vajinalistir.
Venleri; V. iliaka interna yoluyla sağlanır.
Sinirleri; Pleksus hipogastirikusun uterovajinal kısmıdır.
UTERUS
Pelvis boşluğunda, mons pubis ve mesanenin arkasında,
rektumun önünde ve vajinanın üzerinde yer alan kas dokusu ağırlıklı bir organdır.
Uterus mesane ile rektum arasında armut şeklinde,
normalde öne yatık (anteversiyon) pozisyonda, hareketli
bir organdır. Uterusun boyutları kadının durumuna göre
değişiklik göstermektedir. Doğum yapmamış kadınlarda
Promontoryum
Overler
Periton
Uterus
Fundus
İntramural
İstmus
Ovarian
ligament
Pelvic ligament
ve damarlar
Ampulla
Kavum uteri
İnfindibulum
Endometrium
Miyometrium
Fimbria
Hidatid
Perimetrium
İstmus
Over
Korpus
Serviks
Broad ligament
İnternal os
Servikal kanal
Eksternal os
Vajina
RESİM 4. İç üreme organları
Kaynak: Ellis, H.(2006) The abdomen and pelvis. Clinical anatomy. Blacwell publishing, Oxford. 116-153.
7-8 cm uzunluğunda, 4-5 cm genişliğinde ve 2.5 cm kalınlığındadır. Doğum yapmış kadınlarda bu ölçüler biraz daha
artmış olup, 9 cm uzunluğunda, 6 cm genişliğindedir. Uterusun ağırlığı 60 g kadardır.
Uterus anatomik olarak dört bölümde incelenir.
1. Fundus, 2. Korpus, 3. İstmus, 4. Serviks
1. Fundus; Tuba uterinaların uterusa açıldıkları yerin üzerinde kalan, uterusun en üst bölümüdür.
2. Korpus; Tuba uterinaların uterusa açıldıkları seviyenin
altında kalan ve istmusa kadar uzanan orta bölgedir.
Uterusun içindeki boşluğa kavum uteri denir.
3. İstmus; Korpus ile serviks arasında kalan 0.5- 1 cm
uzunluğundaki bölümdür.
4. Serviks; Vajina ön duvarında sonlanan uterusun en alt
parçasıdır. Uterus ile vajeni birleştiren servikal kanalın
uzunluğu 2.5-3 cm dir. Servikal kanalın uterus kavitesine açılan kısmı internal os, vajinaya açılan kısmı eksternal os adını alır. Doğum yapmış kadınlarda eksternal os
yuvarlak bir delik, vajinal doğum yapmış kadınlarda ise
transvers yarık şeklindedir. Serviksin doğum esnasında incelip açılma özelliği, yapısında elastik fibrin ihtiva
eden bağ dokusu ve kas fibrinlerinin olmasıdır. Servikal
kanalda bulunan nobath glandları östrojen ve progesterona yanıt verir ve alkalen müküs salgılar. Bu müküs
spermlerin yaşayabilmesi için vajen PH’sını değiştirir.
Mesane
Simfizis
pubis
Üretra
Rektum
Vajina
RESİM 3. Kadın pelvisinin önden arkaya doğru görünümü ve
uterusun komşulukları.
Kaynak: Ellis, H.(2006) The abdomen and pelvis. Clinical anatomy. Blacwell publishing, Oxford. 116-153.
Uterusun yapısı; Uterus üç tabakadan oluşmaktadır.
1. Perimetriyum; Uterus periton ile sarılıdır. Ancak internal os’un altında kalan kısım peritonsuzdur.
2. Miyometriyum; Bağ ve kas dokusundan oluşmuş kalın
bir tabakadır. Üç yönde yayılan düz kas liflerinden oluşur. Bu kas demetlerinin arasında uterusun kan damarları geçer. Uterusun fundus bölümü daha kalın, istmus
ve serviks bölümleri daha incedir.