Sağlık , Hastalık , Tıp , Hekim
Sağlık , Sıhhat , Sanitas , Health
İnsanın kendisini bedensel ve ruhsal bakımdan iyi hissetmesi , günlük etkinliklerini en verimli biçimde yerine getirebilmesine sağlık denir . Sözcük kökü “ sağ ” sıfatı olup , hem “ yaşayanı , hayatta olanı ” ifade eder ( sağ salim ), hem de verimli ve etkin olan beden yarısı için (“ sol ” karşılığı olarak ) kullanılır . Buradan da “ sağlık evi ”, “ sağlık ocağı ”, “ sağlık bakanlığı ”, “ sağlık hizmetleri ”, “ toplum sağlığı ” gibi bileşik adlar , “ sağlam ”, “ sağlıklı ”, “ sağlıksız ”, “ sağlıkçı ” gibi türetilmiş sözcükler elde edilir . “ Esenlik ” sözcüğü ise daha geniş anlamda sağlık , mutluluk ve başarılı olma kavramlarını içerir .
Eski deyim olarak Arapça sıhhat sözcüğü ve türevleri de bazen kullanılmaktadırlar : “ sıhhatli ”, “ sıhhî ”, “ sıhhiye ”, “ sıhhiyeci ”. Ankara ’ da Sağlık Bakanlığı ’ nın ( esk . Sıhhiye Vekâleti ) bulunduğu semt halen “ Sıhhiye ” diye anılmaktadır . “ Hıfzıssıhha ” ( toplum sağlığını koruma ) birleşik terimi de “ hijyen ” karşılığı olarak yerini muhafaza etmektedir . Kanunî Sultan Süleyman ’ ın ünlü mısralarında da geçmektedir : “ … Halk içinde mûteber bir nesne yok devlet gibi Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi …”
Grekçe kökenli hygiena ( hijyen ) sözcüğü mitolojideki tanrıça Hygia adından gelmekte ve genellikle sağlık için gerekli olan temizlik koşullarını ifade etmektedir . Latince kökenli sanitas sözcüğü de “ sanus , sana , sanum ” (= sağlıklı ) sıfatından türetilmiştir . Ünlü deyim “ Mens sana in corpore sano ” ( Sağlıklı vücutta sağlıklı akıl ) söz konusu sıfatı içermektedir . Türetilmiş sıfat “ sanitarius ” > sanitaire ( Fr ) = saniter , Türkçede “ hijyenik , sağlıklı ” anlamında kullanılmaktadır . Ancak Latincede salus ( sıhhat , âfiyet ) ve valetudo ( güç , sağlamlık ) sözcükleri de yakın anlamlar taşımaktadırlar . Örneğin , spa ( salus per aquam ) kısaltması “ su sayesinde sıhhat ” anlamındadır . “ Valetudo bonum optimum ” ( Sağlık en büyük iyiliktir ) deyimi de sağlam olmanın , güçlü olmanın iyiliğini ifade etmektedir .
İngilizce health sözcüğü uluslararası düzeyde en sık kullanılan terimdir . Dünya Sağlık Örgütü ’ nün adında resmen yer almaktadır - “ World Health Organization ” ( WHO ). Fransızcada “ santé ”, Almancada da “ Gesundheit ” terimleri tercih edilmektedir .