3
Cerrahi patolojide özel teknikler
3
Çeviri: Prof. Dr. Aydın İŞİSAĞ, Prof. Dr. Şükrü Oğuz ÖZDAMAR
BÖLÜM İÇİNDEKİLER
Giriş
Özel boyalar
Enzim histokimya
Doku kültürü
Kantitatif yöntemler (histometri)
X-ışını mikroanalizi
Elektron mikroskopi
İmmünohistokimya
Akım sitometrisi
Hücre proliferasyonu analizleri için diğer yöntemler
Sitogenetik
37
38
40
41
42
42
42
43
63
64
65
Giriş
Patolojinin (daha çok uzun süre aynı kalacak gibi görünen) temeli,
doku örneklerinin formalin, derecelendirilmiş alkoller, ksilen ve diğer çözücülerde işlenip, parafine gömülerek, mikrotomla kesildikten
sonra hematoksilen-eozinle (H&E) boyanarak incelenmesidir. Mikrotom genellikle 5 μm kalınlığa ayarlanır ve gerçekte elde edilen kesitlerin kalınlığı da buna çok yakındır.4
Bir önceki bölümde de vurgulandığı gibi, yıllardır katlanmak zorunda kalınan ve hala da katlanılan inatçı ve katı eleştirilere karşın,
tıbbın tüm uygulama alanları içerisinde H&E tekniği kadar çok fazla
bilgiyi büyük hızla ve bu kadar ucuza sağlayan bir yöntem bulmak
güçtür.5
H&E tekniğinde nükleusun hematoksilenle boyanmasını, sitoplazmanın ve çeşitli hücre dışı maddelerin eozinle zıt boyanması
izler. Hematoksilen, Haematoxylon campechianum (‘kan kırmızısı
kınakına ağacı’, Campeche, Meksika) adı verilen tropikal bir ağacın
kabuğundan elde edilir.6 Nükleer bir boya olarak işlev görmesi için,
mor bir boya olan hemateine okside olması (‘olgunlaşması’) ve net
Moleküler patoloji
Onkogenler ve tümör-supresör (baskılayıcı) genler
Mikrodiseksiyon
Filtre hibridizasyonu
İn-situ hibridizasyon
İnterfaz sitogenetiği
Polimeraz zincir reaksiyonu
DNA dizi analizi (“sequencing”)
DNA mikroarray
Yeni genomik çağ
Tamamlayıcı yorumlar
66
66
68
69
69
69
70
71
72
73
73
pozitif bir yük sağlamak için metalik bir tuzla (‘mordant’) hemateini
birleştirmesi (‘şelatlama’) gereklidir. Anyonik bir ksanten boyası olan
eozin, elektrostatik yolla çeşitli sitoplazmik komponentler ile ve kollajen ya da amfoterik olarak kas gibi dokularla birleşir.
Tıpta en uzun ömürlü tekniklerden biri olan bu teknik -otomasyon ve bazı aşamalardaki süre kısıtlaması dışında2- yarım yüzyıld [