BÖLÜM 1 • 17 Kadın Sağlığına KONJENİTAL Genel MUSKÜLER Bakış TORTİKOLLİS 249
17 KONJENİTAL MUSKÜLER TORTİKOLLİS
Yrd. Doç. Dr. Gönül Acar
Giriş
Tortikollis terimi‘ twisted’ ve collis’( bükülmüş boyun) kelimelerinden türetilmiştir. Sternokleidomastoid( SKM) kasının tek taraflı kontraksiyonu başın aynı tarafa lateral fleksiyona gelmesine ve yüzün diğer tarafa rotasyona gelmesine neden olur( Resim 1). İlk olarak 1912’ de Tubby konjenital veya edinsel bir deformite olarak tanımlanmıştır. Konjenital Müsküler Tortikolis( KMT), konjenital kas iskelet sistemi anomalileri arasında en sık gözlenen konjenital kalça dislokasyonu ve pes ekinovarus deformitesinden sonra üçüncü sıradadır. En sık etyolojik neden KMT dir. Etyolojisinde ters doğum, gecikmiş sezaryan, ikiz doğum, zor ve komplike doğum hikayesi vardır. Sağ tarafta tortikolis görülme sıklığı daha fazladır. Literatürde insidansı % 0.4 ile 1.9 arasında değişen oranlarda bildirilmektedir. Etyolojisinde % 30-60 oranında zor doğum saptanmıştır. Olguların üçte birinde sternokleidomastoid kası içinde kitle bulunmaktadır( Resim
2). Tanı çocuğun boynunu eğri tutma öyküsü ve klinik olarak değerlendirmesiyle konulur. Ultrasonik değerlendirme ile kas içinde kitle olan olgularda kitle büyüklüğünün tespit edilmesi diagnostik ve prognostik açıdan yararlıdır. KMT başın yana yattığı tarafa göre adlandırılır. Örneğin sol tortikollis’ te baş sola yatmış, sol omuz kulak mesafesi azalmış, yüz ise sağa dönmüştür. Konjenital Musküler Tortilollisin 1-SKM kas içinde tümör olan, 2-tümörün olmadığı kasın sert ve kısa olduğu ve 3-postüral olmak üzere 3 tipi vardır. KMT’ ye bağlı boynun pozisyon bozukluğu uzun süre devam ederse Plagiosefaliye ve yüzde kalıcı yapısal değişikliklere neden olabilmektedir. Çocuklarda boynu eğri tutmaya neden olan iskelet deformiteleri, oküler bozukluklar ve gastroözefegal reflü gibi nedenler de boynun eğri tutulmasına neden olduğu için tortikolis yaratan başka hastalıkların ayırıcı tanısı yapılmalıdır. Başlangıçta tedavi fizyoterapidir. Tedavisine erken başlanan bebekler daha kısa sürede iyileşir. Pozisyonel tortikolis
249