463
12. Interessanthede vir boere
Die produksie van groente is ’n boerderyaktiwiteit wat goeie beplanning
verg. Dit is ’n sakebedryf in soverre dit finansiële aktiwiteite soos koop,
verkoop en geldbestuur behels.
U moet beplan alvorens u besluit watter gewasse om te plant, en u vergewis
van watter aktiwiteite u op sekere tye moet uitvoer, soos ploeg, bemes,
aanplant, besproei, onkruid verwyder, oplei (byvoorbeeld van plante teen
traliewerk), oes en versprei.
Dit is belangrik om twee keer per jaar te beplan aangesien dit nodig is om
verskillende gewasse in verskillende seisoene aan te plant.
Hoe om te beplan:
• Gebruik ’n jaarbeplanner en almanak om u aktiwiteite te beplan.
• Win kennis in en besluit op implemente, werkers, plaag- en siektebeheer,
sowel as markpryse.
• Stel vas wanneer die markpryse op hul beste is.
Onthou om gewasse te roteer en moet nooit dieselfde (of nou verwante)
gewasse twee seisoene na mekaar op dieselfde grond plant nie. Gewasrotasie
keer dat die grond verarm en voorkom plae en siektes.
Goed beplande groenteproduksie lei tot groter winste, hoër opbrengste,
gesonde groente en gelukkige families.
Bron: Die Departement Landbou, Bosbou en Visserye se boekie Vegetable
production.
Die groentemark is nie gereguleer nie en is tegnies gesproke toeganklik
vir alle produsente. Die wisselende en onsekere aard van die mark noop
kleinhandelaars om aan die begin van die seisoen kontrakte met groot
verbouers aan te gaan om ’n bepaalde verskeidenheid groente ingevolge
vooraf vasgestelde skedules te lewer. Hierdie reëlings bring mee dat
munisipale markte ’n kleiner rol begin speel het en maak dit moeilik
vir klein, nuwe produsente om toegang tot die groot supermarkte te
verkry
Ondanks hierdie toedrag van sake is daar geleenthede vir die verskaffing
van klein hoeveelhede groente aan ’n verskeidenheid afsetpunte. SPAR,
Lombardi Foods, die handelaars by munisipale markte, restaurante,
hoekwinkels en smouse bekom almal hul goedere op opportunistiese
wyse op informele lokomark-grondslag (spot-market basis) vanaf
kleinskaalse leweransiers. Die sleutel tot hierdie geleenthede lê in die
wen van kopers se vertroue deur die tentoonstelling van die vermoë
om konsekwent groente van ’n hoë gehalte te lewer en dit betyds af te
lewer.
Ontluikende produsente is ook in ’n gunstige posisie vir die lewering
van groente aan die voedselmark in ontluikende informele woongebiede
waar uie, kool, aartappels en skorsies stapelvoedsel is en reële inkomste
besig is om toe te neem.
Organiese sertifisering is ’n manier waarop ontluikende produsente hul
van die hoofstroom kan onderskei en mededinging teen hul produkte
kan verminder.
Nuwe produsente se voorkeurtoegang tot water ingevolge die
nuwe Nasionale Water-hulpbronstrategie (2003) en Nasionale
Waterwet (1998), bied ontluikende boere wat deur opvangsgebiedbestuursagentskappe verteenwoordig word ’n kragtige bedingingsmiddel
in hul onderhandelinge met bestaande kommersiële groenteboere wat
bykomende waterbronne soek.
Bron: South Africa’s Agricultural Commodity Markets deur Nomonde Qeqe en
Aton Cartwright. Hierdie dokument is beskikbaar op die Surplus People’s Projectwebtuiste, www.spp.org.za.