Die Agri Handboek 5de Uitgawe | Page 425

423 landboudienste en -tegnologie Waterkweking en verbouing onder bedekking 1. Oorsig • Direk vertaal beteken “waterkweking” plante “wat in water werk (groei). ” Die Engelse woord, hydroponics, is afgelei van twee Griekse woorde: hydro wat “water” beteken, en panos wat “werk” beteken). • ’n Moderne definisie van “waterkweking” is: ’n Stelsel waar plante in ’n ander groeimedium of substraat as natuurlike grond gekweek word. Al die voedingstowwe (6 makro- and 6 mikro-elemente) word in die besproeiingswater opgelos en word op ’n gereelde grondslag aan die plante toegedien. Waterkweking is dus plantkweking eerder in ’n oplossing van voedingstowwe as in grond. • Waterkweking voorsien die plant van wat dit nodig het, wanneer dit nodig is. Geen genetiese mutasie vind binne die toerusting plaas nie en geen misterieuse wonderwerkende chemikalieë word op die plantwortels toegedien nie. • By waterkweking word water baie doeltreffender gebruik as by verbouing in grond. In sommige geslote waterkwekingstelsels word waarskynlik tot 50% minder water gebruik, terwyl daar in oop stelsels 20 tot 30% water bespaar kan word. • Waterkweking kan uiters gesofistikeerd wees, en vereis goeie bestuur. • Waterkweking lewer beter en vinniger plantgroei die; daar is ’n groter opbrengs; en kan hulle ook baie digter teen mekaar groei (mits daar genoeg lig is) as wat by konvensionele verbouingsmetodes die geval is. Dis omdat die plante nie so ’n groot wortelstelsel ontwikkel soos wat die geval is onder normale omstandighede nie, want hulle het nie nodig om voeding te gaan “soek” nie – die voedsel “kom” na hulle toe. • In Suid-Afrika vind groenteproduksie deur waterkweking byna deurgaans onder bedekte toestande plaas (bv in tonnels en onder skadunet). • Alhoewel “onder bedekking” gewoonlik na kweekhuis- en tonnelproduksie verwys, word skadunet – wat buitenshuis gebruik word – ook by hierdie kategorie ingesluit. Die verskil tussen groenteproduksie deur middel van waterkweking en groenteproduksie in grond Waterkweking Produksie in grond Geen grond word benodig nie. Goeie bogrond word benodig. Goeie grond = goeie dreinering, tekstuur, organiese materiaal (bv. kompos), sonder siektes. Voedingselemente is te alle tye beskikbaar. Slegs oplosbare misstowwe word gebruik. Misstofformules vir waterkweking bevat ’n gebalanseerde voedingsamestelling. Voedingselemente moet in die grond bygevoeg word. Tensy ’n laboratoriumanalise gedoen word, kan te veel of te min voedingstowwe toegedien word. Kweekhuise se groot voordeel is Groente kan dat ’n mens groente buite seisoen verbou word. kan verbou wanneer pryse goed is. slegs seisoenaal Grondsiektes kan beheer word. Grondsiektes kan in die grond opbou. Waterkweking is nie organies van aard nie, aangesien daar deurgaans van kunsmatige voedingstowwe gebruik gemaak word en die plante nooit in grond (waar daar voedingstowwe voorkom) gekweek word nie. Organiese groente kan wel in grond geproduseer word, want daar kan van organiese misstowwe soos kompos of kraal mis gebruik gemaak word.