258
koördineer en verseker dat die doelwitte van die stelsel effektief bereik
word.
5. Vir die nuwe toetreder
Omgewing
Bron: ’n verkorte weergawe van die artikel: “Southern Africa intensifies efforts
to address seed supply challenges in the region” wat by http://zambianeye.com
gekry kan word.
• Maak seker dat die grond geskik is vir die bepaalde gewasse. Neem
gronddiepte, tekstuur, suurgehalte en soutgehalte in aanmerking.
• Bestudeer die reënval- en temperatuurpatrone oor die verskillende
seisoene wanneer u besluit watter gewas suksesvol op verskillende tye
van die jaar gekweek kan word.
4. Internasionale sakeomgewing
Plantdatums
Die Jaarverslag, wat beskikbaar is op www.sansor.org, bied die nuutste inligting.
• Maak seker wat die korrekte plantdatums van elke gewas en vir elke
streek is.
Svalbard wêreld saadkelder
Kultivar
Die Svalbard wêreld saadkelder lê diep in ’n sneeubedekte berg op ’n
afgeleë eiland in Svalbard argipel wat halfpad tussen Noorweë en die
Noordpool lê. Dit is ’n onfeilbare supermoderne saadstoringsfasiliteit wat
gebou is om standvastig te wees teen tyd en natuurlike en kunsmatige
rampe.
Die doel van die kelder is om duplikate van saadmonsters van die wêreld
se gewasversamelings te stoor. Ysgrond en dik rots maak seker dat die
saad gevries bly selfs in die geval van ’n kragonderbreking. Die kelder
kan dus beskou word as die primêre versekeringspolis vir die wêreld
se voedselvoorsiening. Dit sal miljoene sade wat elke belangrike gewas
variëteit wat hedendaags in die wêreld beskikbaar is verteenwoordig vir
eeue of langer.
• Maak seker dat die kultivar wat geplant gaan word aanpasbaar is vir
die heersende toestande. Oorweeg opbrengspotensiaal, toleransie vir
droogte en suurheid, lengte van groeiseisoen, siekte- en insekweerstand,
omval, uitloping, oorvloedigheid (veelvuldige koppe) en voorgenome
gebruik. In sommige gevalle kan die rotasie van kultivars egter gebruik
word om die risiko van ’n totale oesverlies weens investering te
versprei, asook om ’n hoë biologiese diversiteit te verkry.
Nota: Die gebruik van gesertifiseerde saad word sterk aanbeveel. Raadpleeg
’n kundige, ’n saadhandelaar of die plaaslike koöperasie om inligting te
verkry oor kultivars wat vir ’n bepaalde gebied aanbeveel word.
Bron: http://www.croptrust.org/main/arcticseedvault.php?itemid=842
Voorbereiding van saadbedding
Die African Seed Trade Association, verteenwoordig die saadbedryf in Afrika
en die eilande in die Indiese oseaan. Dit is ’n niewinsgewende, niepolitieke
vereniging met ’n missie om die ontwikkeling van die saadbedryf en nasionale
saadverenigings te bevorder. Dit sal die boere se toegang tot verbeterde
variëteite fasiliteer. Besoek www.afsta.org.
Lees meer oor die Forum for Africa Seed Testing (FAST) op die VN se Food
And Agriculture (FAO) webtuiste, www.fao.org.
Die Alliance for A Green Revolution in Africa (AGRA), in bondgenootskap met
die African Agricultural Capital Group, het Africa Seed Investment Fund (ASIF)
in 2009 bekendgestelom in sowat twintig klein- en mediumgroottesaadondernemingsin suidelike en oostelike Afrikate belê. Besoek www.agraalliance.org en www.aac.co.ke vir meer.
Ander streeks- en internasionale liggame is onder andere:
• International Seed Federation (ISF) – www.worldseed.org
• International Seed Testing Association (ISTA) – www.seedtest.org
• Global Crop Diversity Trust – www.croptrust.org
• ’n Ploeg of getande implement kan vir primêre verbouing gebruik
word. Ploeg word egter nie aanbeveel vir sanderige grond wat vatbaar
vir erosie is nie.
• Winderosie is ’n belangrike faktor wat altyd in berekening
gebring moet word. In gebiede waar wind ’n probleem is, word
bewaringsvoorbereiding (geen of min verbouing en gebruik van
stoppels of molmdeklaag) aanbeveel.
• Die saadbed moet ferm en onkruidvry wees. In gevalle waar winderosie
’n probleem is, moet die saadbedding nie te fyn wees nie.
Plantspasiëring en -diepte
• Plantdiepte word bepaal deur die klamheidstatus van die grond asook
die kleifraksie en die grondtipe.
• Oor die algemeen kan sade wat groter is, dieper geplant word, en
kleiner sade word vlakker geplant.
• Die spasiëring tussen plante is groter in gebiede met ’n laer reënval.
Hoëveld
Middelveld
Laeveld
Noord-Kaap
& GrootKaroo
KwaZulu-Natal
Middellande
Oos-Kaap &
Klein-Karoo
Saaidiepte
(cm)
Saad(kg/
ha)
Spasiëring Spasiëring
in rye (cm) tussen rye
Bambaragrondbone
Okt
middelNov
Okt–Nov
N.v.t.
Okt–middelNov
N.v.t.
5
50
15
90
Swartbekbone
Okt–Jan
Okt–Jan
Okt–Jan
Okt–Des
Okt–Jan
Okt–Jan
4–5
40
15
90
Katoen
N.v.t.
middelOkt–Nov
middelOkt–Nov
middelOkt–Nov
N.v.t.
N.v.t.
4–5
20–25
15–20
100
Droëbone
Nov–Des
Jan-Feb
Mrt–April
20 Des–15
Jan
15 Des–15 Jan
Des–15 Jan
5
60–75
7,5
75–90
Grondbone
20 Okt–20
Nov
20 Okt–20
Nov
15 Okt–30
Nov
20 Okt–30
Nov
20 Okt–30
Nov
N.v.t.
5–7
50
7,5
90
Mielies
Okt–Nov
Nov–Des
N.v.t.
Nov–Des
Okt–Nov
Okt–Nov
4–5
6–12
30
90–230
Sonneblomme
Okt–Nov
Okt–Jan
N.v.t.
N.v.t.
Okt–Nov
Okt–Nov
5
3
30
60–90
Sojabone
Okt–Nov
Nov
Okt
N.v.t.
Okt–Nov
N.v.t.
3–5
65–80
20
90
Koring
Mei–Aug
Mei–Jul
N.v.t.
Mei–Jul
Mei–Jun
Jun–Jul
4–5
70–130
20
30–45
Bron: www.sansor.org - A Crop Guide for Emerging Farmers.