1923’ten Günümüze Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü
16.03.1950 tarihinde çıkarılan 5602 sayılı Tapulama Kanunu ile kurulması kararlaştırılan ve 6206 sayılı yasa ile teşkilatta yer alan Arazi Kadastrosu ve Fotogrametri Dairesi Müdürlüğü, 1971 tarihli Kararnamede de aynı şekilde kalmıştır. Fakat bu kararnameye ek olarak
çıkarılan 1976 tarihli Kararnamelerde Fotogrametri Dairesi Başkanlığı olarak ayrılmış, arazi
kadastrosunun tapulama ile alakalı hukukî faaliyetleri bu Kararname ile merkez teşkilatında
yer alan Tapulama Dairesi Başkanlığı’na bırakılmıştır. Kadastro ve tapulama işlemlerinin ayrı
birimler tarafından yapılması öngörülmüştür.
Ayrıca, 1976 tarihli Kararname ile yeni oluşturulan Yabancı İşlemler Dairesi Başkanlığı ile Planlama ve Araştırma Dairesi Başkanlığı Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü merkez
teşkilatına eklenmişlerdir.
I. TAPU VE KADASTRO GENEL MÜDÜRLÜĞÜ’NÜN 1923’TEN GÜNÜMÜZE
KADAR BAĞLI OLDUĞU BAKANLIKLAR
Defter-i Hâkanî Emâneti’nin lağvedilmesi ile Umûr-ı Tasarrufiye Müdüriyeti adı altında görevini devam ettiren teşkilat, uzun yıllar Maliye Vekâleti’ne bağlı müstakil bir genel müdürlük olarak faaliyet göstermiştir. 29 Mayıs 1936 tarihinde kabul edilen “Maliye Vekâleti Teşkilat ve Vazifeleri Hakkındaki Kanun”da Tapu ve Kadastro Umum Müdürlüğünün teşkilat ve
vazifeleri özel Kanunlara bırakılırken, kurumun Maliye Vekâleti’ne bağlı olduğu vurgulanmıştır.
7 Temmuz 1939 tarihinde ise 3707 sayılı Kanunda913 ifade edilen ”Genel Müdürlüğün Maliye Bakanlığı’na bağlı olması dolayısıyla, Tapu ve Kadastro Umûm Müdürlüğü’nün teşkilat ve vazifeleri hakkındaki 2997 sayılı kanunla sair kanunlar mucibince Maliye Bakanlığı’na tanınmış olan vazife ve sorumluluklar Adalet Bakanlığı’na intikal etmiştir.” hükmü gereğince Tapu
ve Kadastro Genel Müdürlüğü Adalet Bakanlığı’na bağlı bir teşkilat hâline getirilmiştir. Genel
müdürlüğün görev ve yetkilerinin Adalet Bakanlığı’na devredilmesi; taşınmaz malların belirlenmesi ve tescil işlemleri gibi hukukî muhtevaya sahip işlemlerin Medenî Kanun hükümleri ile denetlenerek uyumlu bir şekilde yürütülmesinin daha uygun olacağı düşüncesine dayanmaktadır.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Geçici Komisyonu’nun 14.05.1963 tarih ve 4 sayılı Tapu
ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün İmar ve İskân Bakanlığı’na bağlanması hakkında kanun
teklifinin reddi ile alakalı raporda; “Medenî Kanun’un 917. maddesinde: “Hazine, tapu sicillerinin tutulmasından mütevellit bütün zararlardan mesuldür…” şeklinde konulmuş olan kusursuz mesuliyet prensibine, Hazinenin çok geniş mikyastaki gayrimenkul mallarının mevcudiyetine ve kadastronun vergi alımı bakımından çok aşikar bulunan lüzum ve önemine rağmen, Tapu
ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün Maliye Bakanlığı’ndan alınarak Adalet Bakanlığı’na bağlanması kaçınılmaz bir zaruret olmuştur. Şüphe yoktur ki, bu zarureti gerekli kılan en önemli sebeplerden birini, Hazine hukukunun yanında, vatandaş haklarının eşit tutulması fikri ve hazine men-
913 Resmî Gazete, Sayı 4258, Yıl 1939
266