Türkiye Kadastrosu’nun Tarihçesi
rosu ve Fotogrametri Dairesi Reis Muavini, Arazi Kadastrosu ve Fotogrametri Dairesi Arazi Kadastro İşleri Reis Muavini, Planlama İşleri Şubesi, Uçuş İşleri Şubesi, Foto Laboratuvarı ve Fotoplan İşleri Şubesi, Sitereo Kıymetlendirme Şubesi, Plan ve Hesap İşleri Şubesi, Teksif Nirengisi İşleri Şubesi, Teknik Arşiv Şubesi birimlerinden oluşurken, dairenin vilayetler kısmı için
tesis edilen kadrolar da yine aynı Kanun cetvelinde belirtilmiştir.
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü bünyesinde; kentsel kadastro işlemleri “Kadastro Müdüriyeti” tarafından, kırsal kadastro faaliyetleri ise “Arazi Kadastrosu ve Fotogrametri
Dairesi Müdürlüğü” tarafından yürütülmek üzere, iki farklı birim kadastro işlemlerinde yetkili kılınmıştır. Hedelenen amaç açısından bir fark olmamasına rağmen gerçekleştirilen faaliyetlerin kırsal ve kentsel olarak ayrılarak iki farklı birim tarafından ve farklı hukukî dayanaklar çerçevesinde yürütülmesine 1987 yılında çıkarılan 3402 sayılı Kanun’a kadar devam edilmiştir.
12 Temmuz 1966 tarihli ve 12346 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanan 766 sayılı Tapulama Kanunu uyarınca gerçekleştirilen kadastro çalışmalarında büyük bir hız kaydedildiği görülmüştür. Özellikle kırsal kadastro ve tapulama çalışmalarında görevlendirilmek üzere personel yetiştiren tapulama kurslarının ve kadastro okullarının bu dönemde gerçekleştirilen faaliyetlerde büyük bir katkısı olmuştur. Yıllara göre gerçekleştirilen kadastro faaliyetlerinin dağılımı incelendiğinde 766 sayılı Tapulama Kanunu’nun yürürlüğe girmesinden sonraki dönemde tamamlanan kadastro işlemlerinde bir artış yaşandığı açıkça görülmektedir.*
766 sayılı Kanun’un konusunu; tapulamaya başlandığı tarihte il ve ilçelerin merkez
belediye sınırları dışında kalan gayrimenkullerden tapusuz olanlarını bu kanun hükümlerine
göre tapulamak ve tapulu olanların da kayıtlarını bu Kanun hükümlerine göre yenilemek suretiyle kadastro planlarını düzenlemek ve tapu sicillerini tesis etmek oluşturmaktadır. Bu Kanun, kapsamı içinde bulunan bütün gayrimenkuller hakkında kadastro plânlarının tanzimini, hak sahiplerinin doğru olarak tayinini ve tescile tâbi gayrimenkullerin sicil hârici bırakılmamasını amaçlamıştır.
Yasal dayanaklar çerçevesinde kırsal ve kentsel kadastro iki farklı birim tarafından
yürütülerek, bu konuda eğitim veren tapulama kursları ve kadastro okullarından mezun olan fertlerin teşkilata dâhil edilmesi sonucunda ülkedeki kadastro faaliyetlerinde büyük gelişmeler yaşanmıştır. 1966 yılındaki Tapulama Kanunu’ndan sonra hayata geçirilen önemli bir
gelişme de 1971 ve 1976 yıllarında yürürlüğe konulan başkanlıkların ihdas edilmesine dair
çıkarılan Kararnamelerdir. Bu Kararnamelerden 19 Kasım 1971 tarihli ve 14020 sayılı Resmî
Gazete’de yayınlanan 7/3434 karar sayılı Kararname mucibince, merkezdeki kentsel kadastro
işlemlerine dair bir “Merkez Kadastro Daire Başkanlığı”; kırsal kadastro faaliyetlerinin yürütülmesine dair ise “Arazi Kadastro ve Fotogrametri Daire Başkanlığı” kadrolarının ihdas edilmesine karar verilmesidir. Bu Kararname’ye ek olarak çıkarılması uygun görülen 29 Nisan 1976 tarihli ve 15573 sayılı Resmî Gazete’de 7/11625 karar sayısıyla işleme konulan Kararname ile ilgili kadrolar değiştirilerek “Kadastro Dairesi Başkanlığı” kırsal ve kentsel kadastrodan sorumlu kılınmış, sadece kırsal kadastronun tapulama ile ilgili hukukî kısımlarıyla ilgilenmek üzere
“Tapulama Dairesi Başkanlığı” tesis edilmiştir.
* Yıllara göre kadastrosu tamamlanan birim sayısını görmek için s.222-223’teki çizelgeye bakınız.
218