MEXICO. 35
trokken aan het rooven en plunderen, ja CORTEZ vergold de gastvrijheid des konings daarmede, dat hij dezen in zijn eigen paleis gevangen hield en hem dwong, keizer KAREL V – den toenmaligen vorst van Spanje – als zijnen opperheer te erken- nen. De tegenstand der inlanders werd door het geweld der wapenen bedwongen. MONTEZUMA zelf verloor het leven en de ongehoordste wreedheden bezoedelden Spanje’s overweldiging van zijne nieuwe provincie. “Rijk worden” was het tooverwoord, dat geheele scharen uit Europa naar Mexico dreef. Ter bereiking van dit doel deinsde men voor geen middel terug; het bloedige zaad, door CORTEZ gezaaid, droeg ook na zijn vertrek de bloe-digste vruchten. Er werd een stelsel ingevoerd van onbegrensde willekeur en onmenschelijke knevelarij, dat zich later niet alleen tot de inlanders bepaalde, maar zich ook uitstrekte over Mes- tizen en Creolen. Zij waren van alle openbare bedieningen uit-gesloten; de regering vertrouwde slechts geboren Spanjaarden en zond steeds nieuwen toevoer van dezen naar Amerika, ten einde de opengevallen plaatsen te bezetten.
Zulk een stelsel moest wel verderfelijk werken en eene vree-selijke gisting in de gemoederen te weeg brengen, en toch duurde die toestand van zaken geen jaren, maar eeuwen. Eerst toen de geweldigste beroeringen onder NAPOLEON I Europa schokten, sloeg die beweging ook naar Amerika over en ont-waakte in Mexico de geest van verzet. De Mexicanen weiger- den, JOZEF BONAPARTE, den nieuwbakken koning van Spanje, als hunnen vorst te erkennen, en dit gaf het sein tot eenen fellen oorlog. De herstelling der Bourbons op den Spaanschen koningstroon stilde wel voor korten tijd de beweging; maar het zoo lang smeulende vuur liet zich niet langer uitdooven en ontbrandde in herhaalde omwentelingen, die eindelijk ten ge-volge hadden, dat Mexico zich geheel en al van het moederland losrukte. Toen verrees voor eene wijle tijds het aloude rijk van MONTEZUMA, maar weldra werd het keizerrijk eene republiek, zonder echter in dien nieuwen staat van zaken tot orde, vrede en welvaart te geraken. Naijverige mededingers maakten zich om beurte van het oppergezag meester; de eene regeringsvorm verving den anderen, en tot op den huidigen dag waart het