18 | BNL | Juni 2019 |
Tekst | Hans Smit
VEILIGHEID
INTERNATIONAAL VEILIGER WERKEN
'BOUWSPRAAK'
WORDT NIEUWE VEILIGE TAAL
OP BOUWPLAATS
Drie man hijsen een zware last omhoog. Een “We hebben afgesproken dat iedereen op de beheerst. Crombeen: ”Voorlopig is afgesproken
vierde collega grijpt ook het touw om te helpen. bouwplaats deze Bouwspraak moet beheersen,” dat de werkgever eindverantwoordelijk is. Hij
Als het toch niet lukt, tellen de eerste drie netjes voegt Hans Crombeen sectorbestuurder van FNV kan bijvoorbeeld bij de Generieke Poort Instructie
af en laten dan het touw los. De vierde verstaat Bouw en Wonen er aan toe. Hij ziet in de praktijk (GPI) of tijdens het start werk gesprek toetsen
het aftellen niet en zit een paar dagen thuis met dat “Nederlands als voertaal op de bouwplaats of iedereen de Bouwspraak onder de knie heeft.”
verbrande handen. Bouwspraak had dit incident niet haalbaar is. Zelfs Duits of Engels is al een Echte controle en sancties worden pas van
kunnen voorkomen. probleem. De gemiddelde Pool spreekt geen Duits, kracht als de Inspectie SWZ de Bouwspraak
maar ook veel Nederlanders drukken zich in een heeft aanvaard en de woorden en gebaren zijn
vreemde taal minder makkelijk uit.” opgenomen in de Arbo-catalogus. Tegen die tijd
Het aantal dodelijke ongelukken in de bouw
stagneert op twintig personen per jaar. Er is
zal menig bouwplaats al veiliger zijn.
echter geen reden tevreden te zijn, want de bouw SAMENWERKING is onveiliger dan bijvoorbeeld de transport of Raessens ziet dit ook: “Als er bijvoorbeeld een landbouw sectoren. En er schuilt volgens de hamer valt, wordt er 'hee' geroepen. Als iemand EN BORDEN
Inspectie SZW nieuw gevaar in de grote hoeveel- beneden geen gevaar herkent, kijkt hij misschien Bouwspraak is gebaseerd op 'Riverspeak' dat in
heid nationaliteiten op de bouwplaats. omhoog zodat hij in het gezicht getroffen kan de internationale binnenvaart wordt gebruikt.
worden. Bouwspraak moet ervoor zorgen dat Bij Riverspeak geven schippers en walpersoneel
iedereen na een dag werken weer gezond thuis- elkaar in eenvoudige Engelse zinnen instructies of
In de verkennende gesprekken tijdens de voor- komt.” Gijs Lokhorst van CNV Vakmensen vindt waarschuwen ze elkaar voor gevaar.
bereiding van de Bouw- en Infra-cao kwam het dat de goede samenwerking tussen bonden en Bouwspraak heeft het Nederlands als leidende
gevaar van miscommunicatie op de bouwplaats werkgevers “vertrouwen geeft voor de toekomst. taal en gebruikt geen zinnen, maar eenvoudige
ter sprake tussen vertegenwoordigers van CNV, We hebben er allemaal belang bij dat de veiligheid woorden en gebaren zoals: 'kijk', 'jij', 'onder je' of
FNV en Bouwend Nederland. “Communicatie op in de bouw verbetert. Dat geldt voor het persoon- 'help'. Ook kan worden aangegeven dat 112 voor
de bouwplaats is een uitdaging. Werknemers lijk leed, maar ook voor het imago van de sector.” politie, brandweer of ambulance moet worden
MISCOMMUNICATIE
dragen bijvoorbeeld gehoorbescherming,
SAMENSPEL VAN WOORDEN, GEBAREN
gebeld.
Nederlands is lang niet meer de enige taal op FRISSE AANPAK de bouwplaats en het bouwproces is complex Lokhorst prijst de gekozen frisse aanpak: “Niet 'wegwezen' kan men elkaar in situaties van
doordat veel specialisten op dezelfde plek aan wachten, gewoon beginnen en gaandeweg zien gevaar op afstand waarschuwen. Een derde
het werk zijn,” zegt vicevoorzitter en onderhande- we vanzelf de verbeterpunten ontstaan. Dit is groep instructies gaat over persoonlijke bescher-
laar George Raessens van Bouwend Nederland: beter dan eerst praten totdat alles in wet- en mingsmiddelen, zoals 'gehoorbescherming op' of
“Tijdens die gesprekken hebben werkgevers en regelgeving is verankerd. Uiteindelijk zullen we 'valbeveiliging gebruiken'.
werknemers besproken hoe de communicatie kan natuurlijk wel tot regelgeving en handhaving Naast de gesproken instructies en gebaren
verbeteren zodat de bouwplaats veiliger wordt. moeten overgaan, maar nu staat allereerst de zijn er ook borden beschikbaar die de gevaren
Partijen hebben op 15 april 2018 een afspraak veiligheid van de mensen voorop.” van ontvlambare stoffen, onveilige situaties of
gemaakt dat er een lijst met woorden komt die
iedereen op de bouwplaats moet kennen.”
DIRECT GEBRUIKEN
Met actiegebaren als 'Stop!', 'naar beneden' of
Volandis, uitvoerder van Bouwspraak, is begin juni Meer informatie
2019 gestart met een voorlichtingscampagne. bouwendnederland.nl/veilig-werken
Deze lijst heet 'Bouwspraak' en bestaat uit korte, Via de website www.bouwspraak.nl kunnen www.volandis.nl
Nederlandstalige instructies en waarschuwingen werknemers de woorden en gebaren alvast Voor de instructies:
die op de bouwplaats naar elkaar geroepen oefenen. De website is ook toegankelijk in www.bouwspraak.nl
kunnen worden. Ook is er een set van bijbeho- bijvoorbeeld het Duits, Engels, Pools, Turks of rende gebaren afgesproken zoals een eenvoudig Roemeens. Vanaf juni is Bouwspraak de standaard 'links' of 'rechts', maar ook waarschuwingen als op de bouwplaatsen in heel Nederland. Het is 'direct stoppen', 'bel een ambulance' of 'wegwezen'. de bedoeling dat straks iedereen Bouwspraak
WOORD EN GEBAAR
•
bijvoorbeeld milieugevaarlijke stoffen aangeven.
Contactpersoon
Ingrid Korver
Senior Communicatieadviseur
[email protected]