mantible
Arabako Errioxako IKA Euskaltegia
solasean
28. zenb.
2018uztaila
ikaerrioxa
Estaremos más cerca de la
normalización si conseguimos que el
euskera se extienda a otros ámbitos de
la vida cotidiana.
Haizea Ginea Aginako naiz,
Urduñan jaioa eta bertan bizi izan
naiz ia bizitza osoan. Unibertsitate
ikasketak Iruñean egin nituen
eta garai hartan Nafarroako
hiriburuan bizi izan nintzen; baina
ikasketak amaitutakoan Urduñara
itzuli nintzen berriz, eta gaur
arte.Azken urteetan Euskara eta
Kultura Teknikari lanetan ari naiz
Administrazio Publikoan.
Euskara noiz ikasi zenuen? Nola?
Eskolan ikasi nuen euskara, D
ereduan. Nahiz eta gurasoek euskaraz
ez jakin, garrantzi handia eman zioten
guk euskaraz ikasi ahal izateari. Ni txikia
nintzenean Urduñan ez zegoen D eredua
zuen Eskola Publiko eta laikorik eta, hura
zela eta, hainbat haur Amurrioko Ikastolako
haurreskolara joan ginen gure lehenbiziko
urteetan. Handik gutxira, gure gurasoen
borroka eta grinaren ondorioz, eskola ireki
zen Urduñan. Bestalde, izeba-osabekin
euskara egiten genuen beraz, familiak
ere garrantzia handia izan zuen prozesu
horretan; izan ere, oso garrantzitsua da
eskolatik kanpo ere euskaraz egiteko
aukera izatea. Izebarekin plan mordoa
egiten genuen eta horiekin lotu izan dut beti
euskara; oso oroitzapen politak ditut.
El euskera puede abrir muchas puertas,
y no solo hablo del ámbito del trabajo,
sino del ámbito personal y sentimental.
Creo que es una manera de entender
muchas cosas.
Nola hasi zinen maitatzen?
Betidanik maitatu izan dut euskara,
eta euskarazko harremanak beti izan dira
gainerakoak baino bereziagoak. Hala ere,
nerabezaroan lagunartean erabiltzeari
utzi genion. Gaztaroan kontzientzia hartu,
euskararen erabilerari garrantzia eman
eta harreman berriak egiten hasi nintzen.
Horiekin euskaraz egiten nuen, betiko
kuadrillarekin zailagoa zen hizkuntzaohiturak
hartuak genituelako; nahiz eta
bi-hiru pertsonako elkarrizketetan euskaraz
aritu (batzuek euskararekin identifikatzen
gintuzten eta), talde handian zailagoa zen.
Pixkanaka, denok hasi ginen ohiturak
aldatzen, eta gaur egun euskaraz hitz egiten
dugu gure artean. UPNAn ikasi nuenean
oso irakasgai gutxi genituen euskaraz eta
ikasle mugimenduan euskal ereduaren alde
aritu ginen.
Euskara ikastea garestia da, lan handia,
zaila... ziur askotan entzungo zenituela:
zer esango zenioke euskaraz ez dakien
bati?
Borondate kontua dela uste dut. Beste
zenbait gauza bezain erraza edo zaila
izan daiteke. Nire iritzia: merezi du! Gastu
ekonomikoa badu, baina diru-laguntzak ere
El conocimiento del euskera avanza
con los años, sin embargo hay mucho
trabajo por hacer. Cada vez hay más
alumnos en modelo D y el euskaltegi
está haciendo un gran trabajo en
la enseñanza de adultos. Hay que
propiciar y fomentar las oportunidades
para hablar en euskera.
badaude hori errazteko. Aldiz, asebetetze
maila oso handia da. Euskarak ate asko
ireki ditzake eta ez naiz lan eremuan ireki
ditzakeen ateez ari soilik, maila pertsonalean
eta sentimentalean irekitzen dituen aukerez
baizik. Gauzak beste era batera ulertzeko
modua ere bada euskara.
Nola ikusten duzu Arabako Errioxako
euskararen egoera oro har?
Arabako Errioxan euskararen ezagutza
maila goraka doa urteekin. Hala ere, lan
handia dago oraindik egiteke, batez ere,
erabilerari dagokionean. D eredua haur
eta gazte euskaldunak ari da sortzen
aspaldidanik; IKA euskaltegia helduen
euskalduntzean lan handia egiten ari da,
eta, gaur egun, euskara ulertzen duen
biztanleriaren portzentaia handia da.
Erabiltzeko aukerak indartu egin behar dira
euskaraz bizitzea gauzagarria izan dadin,
epe ertainera errealitate izan ahal izateko.
Lehentasuna erabileran dagoela uste dut,
eta, horretarako, bideak ere ari dira irekitzen
Arabako Errioxan: “Kalean Bizi-Bizi” hor
dago, hau da, eskolaz kanpoko ekintzak,
kirol eta aisialdi eskaintza euskalduntzeko
programa (Kuadrillako Euskara Zerbitzutik
sortua); aspaldi da martxan Mintzalagun
egitasmoa; iaztik gurasolagun taldeak ere
abian dira eta Euskaraldiak lotsak etxean
utzi, gure euskara maila oztopo izan gabe
mingainak astindu eta hizkuntza ohiturak
eraldatzeko aukera paregabea eskainiko
digu. Merkataritza eta ostalaritza ere oso
esparru garrantzitsuak iruditzen zaizkit
turismoak horrenbesterako indarra duen
eremuan; estrategikoa iruditzen zait
Arabako Errioxako Kuadrillak martxan
jarritako dinamikarekin jarraitzea arlo
honetan ere. Normalizaziotik hurbilago
egongo gara zenbat eta eremu gehiagotara
hedatu euskararen ezagutza eta erabilera;
euskaraz bizitzeko aukera hurbilago izango
dugu egunerokotasunean erabiltzeko
aukerak handitzen baditugu.
Administrazioan ere lan handia
dago egiteke. Administratuei nahi duten
hizkuntza ofizialean artatuak izateko
aukera eman beharko litzaieke, eta,
horretarako, langileei baliabideak eskaini
behar zaizkie euskararen ezagutza maila
handitzeko eta gero eta gehiago erabili
ahal izateko. Pixkanaka egiten ari den
lana da, baina helmuga urrun samar dugu
oraindik ere. Bidea egiten jarraitu behar
dugu hortaz.
Arabako Errioxako euskaltzaleak
zoriondu nahiko nituzke egiten duten/
duzuen lan guztiagatik; besteren artean
Korrika, Araba Euskaraz edo Euskaraldia
bezalako egitasmoak antolatzeaz gain,
egunerokoan ere Arabako Errioxan
euskaraz bizi ahal izateko egiten duten/
duzuen lanagatik, hain zuzen ere.
Bejondeizuela!