İrrasyonel Sayıların Keşf ve H ppasus
CEYLİN CANGA
Yunan mitlerindeki pek çok kahraman gibi filozof Hippasus ‘ un da tanrılar tarafından cezalandırıldığı rivayet edilir . Peki ama suçu neydi ? Kutsal bir ritüeli mi bölmüştü ? Hayır , Hippasus ’ un günahı matematiksel bir kanıttı : İrrasyonel sayıların keşfi ..
Yunanistan açıklarında fırtınalı bir gün . Tarih M . Ö . 520 civarı . Geminin arka tarafından bir adam açık denize atılıyor ve gemi uzaklaşıyor . Bu adamın adı Hippasus . Suçu mu ? Dünyanın en tehlikeli matematiksel oranını keşfetmesi … Sayıların babası ” olarak bilinen Pisagor ( M . Ö . 580 – 500 ) ve ona inananlar evrenin tam sayılardan yapıldığına inanıyordu . Pisagor ’ un sloganı , okulunun girişinin üzerine oyulmuştu . “ All is number . “ yani “ Her şey sayıdır ”. Pisagor ’ a göre , doğal sayıları Tanrı yaratmıştır . 1 dışında tek sayılar erkek , çift sayılar dişidir . 1 , sayıların içinde en kutsal olanıdır , bu açıdan 1 ne dişidir , ne de erkek . Her sayının kendine özgü özellikleri vardır . Mesela 10 , olabilecek tüm geometrik boyutların toplamı olduğundan evrenin sayısıdır .
Ancak Pisagor ’ un korkunç bulmuş olduğu bir sayı vardı ve bu sayı giriş paragrafında anlatılan efsanenin doğmasına neden olmuştu . Tahmin ettiğiniz gibi kök 2 sayısından bahsediyoruz . Kenarları 1 birim uzunluğunda olan karenin köşegeni kök 2 birim uzunluktadır . Yani yaklaşık 1.4142 . Bugün için size bu sayı garip gelmeyebilir ancak o dönemde durum farklıydı . İşte bu nedenle irrasyonel sayı olarak adlandırıldı bu sayı .