KÜTÜPHANE BÜLTENİ
OCAK 2019
DERGİLER NEDEN SAHTE MAKALE YAYINLAR ?
Tamamen saçma ve uydurma bir araştırma makalesi yazdığınızı ve birçok
bilimsel yayıncının da bunu yayınlamak istediğini düşünün. Kulağa çok mantık-
sız gelse de bu olaylar bilim dünyasında çokça yaşanıyor. Bu kadar fazla
yayıncının olduğu bir ortamda, daha fazla para kazanma isteği, bazı yayın-
cıları sahte makale yayınlamaya sevk ediyor.
AVCI YAYINCILAR İŞ BAŞINDA
Bir Kanada vatandaşı olan Tom
Spears tamamen saçma cümleler-
den kurulu makalesini yayınlatmak
istemiş ve bakın yayıncılardan ne
cevap gelmiş. Spears; toprak, kan-
ser tedavisi ve Mars (Evet, Mars!)
hakkında yazdığı tamamen sağdan
soldan topladığı cümlelerden iba-
ret ve hiçbir sonuca varmayan bir
araştırma makalesi yazmış. Hazır-
ladığı bu sahte makaleyi 18 yayın-
cıya göndermiş ve 8 tanesi bunu
yayınlamayı kabul etmiş.
Bu nasıl olur diyorsanız durum aslında şöyle: Sadece internetten yayın yapan
ve sadece para kazanma derdinde olan bazı yayıncılar var. Biz bunlara av-
cı, sömürgeci ya da yağmacı yayıncılar (“predatory journal”) diyoruz. Bu tür ya-
yıncılar, Nature veya Science gibi saygın bilim yayıncılarından çok daha farklı bir
yol izliyorlar. Makaleleri yayınlamadan önce diğer bilim insanları ve akademisyen-
ler tarafından yapılan bir kontrol süreci olan hakem değerlendirmesi sistemini
kullanmıyorlar. Kısacası gelen makaleler hiçbir kontrolden geçmiyor, yeter ki pa-
ra gelsin. Örneğin, Spears’ın makalesini yayınlamayı kabul eden yayıncılardan
her biri yayın ücreti olarak 1000 ilâ 5000 Amerikan doları arasında bir meblağ
talep etmiş.
14
14