✤
✤
Şubat 2017 | Sayı: 12
✤
TROYA ÜZERİNE SON 20 YILDA
SÖYLENEN BİRÇOK ŞEY ANLAMSIZ
✤
SUSKU KOMPLOSU?
Eberhard Zangger, tezleriyle ortaya çıktığından ve sahneyi dağıttığından bu yana bir susku komplosu ile de çarpı�mak zorunda kaldı. Bu komplonun devam ettiğini ve sonuçsuz kalmadığını söyleyebiliriz. Özellikle Türkiye�deki arkeologların, tezleri ve ara�tırmalarından çıkan sonuçlar kar�ısında �kör ve sağırı oynamaları�, Dr. Zangger�i abartılı çıkı�lar yapmaktan alıkoyuyor olabilir. Yine de Küçük Asya dediğimiz Anadolu tarihinin ilk ku�ak ara�tırmacıları kar�ısındaki mütevazı yerinin bilincinde olduğunun altını çiziyor:
�Kendimi Küçük Asya’ nın tarih öncesini ara�tıran arkeolojinin öncüleri safına yerle�tirme duygusuna uzağım. Ama Frank Calvert, Hugo Winckler,” mil Forrer, James Mellaart gibi isimlerin kaderlerine bakınca hepsinin zor bir ya�amı olduğu hemen göze çarpar. Bunun yanında, eğer bu insanlar olmasaydı, Küçük Asya’ nın bronz çağı hakında hemen hemen hiçbir �ey bilmeyecektik. �
Dr. Zangger, Avrupa Kültür�ün sorularına verdiği yanıtlarda, kendisine ister istemez bir otorite kar�ıtlığı yakı�tırıldığını belirtiyor. Bundan çok rahatsız olduğu söylenemez:
�Üniversite bünyesinde ara�tırmacılık yoluna giren ki�i, diğerlerinin lütufkârlığına bağımlıdır. Arkeolojik ara�tırma da son derece katı bir hiyerar�i içinde yapılmaktadır. Kazı yöneticileri, sonuç olarak ara�tırma malzemesinin dağılımını, yayınları, alınacak izinleri, konferans konu�macılarını, ara�tırma paralarını, bursları ve çalı�ma yerlerini belirleyen insanlardır. Ben bu yapıların dı�ında hareket ediyorum. Kazı yöneticileri benim görü�lerimi reddediyorlar, çünkü otoritelerinin altını oyduğumu dü�ünüyorlar. Akademik araçların olu�turulmasında insanlar, doktora tezi yazanlar ve üniversite öğrencileri, kendilerini hep kendilerinden beklenenlere göre ayarlamak zorundadırlar. Akademik i�leyi� maalesef dü�ünce çoğulculuğunu te�vik etmiyor. Hatta tam tersine bir durum söz konusudur. Bu da akademik i�leyi�in galiba en büyük zaafıdır. �
TROYA: BİTMEYEN EFSANE AMA...
Geçen yüzyıl içinde Küçük Asya arkeolojisinde önemli adımlar atıldığı da inkâr edilemez. Ancak bu adımlar, Zangger�e göre, örneğin Troya ile ilgili soruların bittiği ve yanıtların bulunduğu anlamına gelmiyor. Birçok eski soru geçerliliğini yitiriyor ve Eberhard Zangger eski sorulara bulunan yanıtlarla artık vakit yitirilmemesi gerektiğini savunuyor. Troya�daki kazılara da yeni sorular ı�ığında, yeni teknolojik araçlar ve yeni yöntemlerle yakla�ılmasını istiyor:
�Bence, Troya ile ilgili büyük sorular tıpkı 100 yıl önceki gibi, henüz tam bir yanıta kavu�amamı�, açık sorulardır. �ehir ne büyüklükteydi? Halkın oturduğu evler ve çalı�ma yerleri nerede bulunuyordu? Troya’ nın gücü ne kadardı? Liman neredeydi? Manfred Korfmann, Be�ik Koyu’ nun liman olduğunu söylemi�ti. Ama �u anda, suyun kalenin bulunduğu tepeye kadar ula�tığı ve gemilerin yana�tığı rekonstrüksiyonlar görüyoruz. Neden bu ticari mallar karada 10 kilometrelik bir yolu a�arak Be�ik Koyu’ na ta�ınmak zorundaydı? Troya üzerine son 20 yılda söylenen birçok �ey benim için bir anlam ifade etmiyor. �
16