✤
✤
Ocak 2017 | Sayı: 11
Ara sıra yanına gelenlere haifçe ba�ıyla selam veriyor ama ilgilenmiyordu. Sanki ba�ka bir döneme ı�ınlanmı�tık. Anlattıklarından çok etkilendim. Daha sonraki yıllarda bu konuda makaleler, tezler, kitaplar okudum, belgeler topladım, notlar tuttum. O dönemin tanıklarıyla konu�tum. Ar�ivlere girip baktım. Ama bunları düzenleyip bir türlü kitap haline getiremedim. Buna ancak iki-üç yıl önce fırsat bulabildim. Kitabı iki yıla yakın bir zamanda yazdım.
KALIPLARIN DIŞINA ÇIKALIM
- Kitabınızın hemen girişinde, Nazi Almanyası’ ndan kaçan Alman bilim insanlarının Türkiye’ ye gelmesini / sığınmasını �farklı bir bakış açısıyla derlediğinizi� yazıyorsunuz …
HALİT ÇELİKBUDAK- Almanya�da Nazilerin iktidara gelmesiyle ülkesini terk etmek zorunda kalan bu profesörleri hatırlamaya çalı�mak, seksen sene önce ya�anıp artık tarihin derinliklerinde kaybolmu� bu dönemi tekrar ele almak belki �a�ırtıcı olabilir. Bu konuyu Cumhuriyet�in ilk yıllarında ya�anıp, daha sonra çokça tekrarlanıp kli�e haline gelmi� olarak bir konu olarak görenler de olabilir. Çoktan unutulup gitmi� bir �eyin tozunu alıp tekrar gündeme getirmek olarak niteleyenler de olabilir. Ama bir kez de deği�ik bir gözlükle ve kalıpların dı�ında bakmamızın faydası olacağını dü�ündüm.
- Nasıl bir fark bu?
HALİT ÇELİKBUDAK- Ben tarihçi değilim … Bu kitap da resmi tarih kitabı değil zaten … Bu yüzden o dönemi deği�ik bir gözlükle anlatmaya çalı�tım. Uzun yıllardır gazetecilik yapıyorum. Gazetecilik mesleğinin olmazsa olmazlarından gözlem, olayları irdeleme yetenekleri çoğu zaman onları dolaylı da olsa modern çağın tarihçileri yapar …
�öyle dü�ünmeliyiz … Bir yandan 1929 ekonomi krizinin tesirlerini ya�ayan genç cumhuriyet, daha sonra da İkinci Dünya
Sava�ının ayak sesleri … Anlattığım dönem i�te yıllarda … Yüksek öğrenim planını yapmak üzere İsviçreli Prof. Albert Malche�nin gelmesiyle ba�lıyor. Prof. Eduard Zuckmayer�in 1972�de Ankara�da ölümüyle iktif olarak sona eriyor. Yani kırk yıllık bir dönemden bahsediyoruz. Türkiye Cumhuriyeti�nin neredeyse yarısına yakın bir dönem … Bu dönemi sadece �gelenler�, �gidenler�, biyograik veya kronolojik �eklinde değerlendirmek mümkün değil … Bu konuda daha önce kitaplar, makaleler yayınlandı, yüksek lisans, doktora tezleri de yapıldı. Ancak daha önce yayınlanan ve sadece belirli bir zaman dilimini ele alan yayınlardan farklı olarak kitabımda o dönemi tarihsel bir çerçeve içinde yorumlayarak ele aldım.
TARİHSEL KOŞULLAR
- Yorum konusunu biraz daha açabilir misiniz?
HALİT ÇELİKBUDAK- Ressamlar bazen yaptıkları resmin tamamını görüp o ana kadar yaptıklarını değerlendirmek için tuvalden birkaç adım geri giderler … Benzer �ekilde bu kitapta, o dönemi yorumlamak, sentezini yapmak üzere zaman çerçevesini geni�lettim. Genç Cumhuriyet�in ilk on yılındaki, yani 1933�teki son devrimi daha iyi anlayabilmek için geriye dönmeliyiz. O dönemdeki �artlara da bakmalıyız.
Cumhuriyet�in ilan edilmesinden sonra ilk on yıl Cumhuriyet�in en önemli ve kritik dönemidir. Bu dönemde bir taraftan uzun sava�ların yol açtığı izler silinirken bir yandan da yeni bir ülke yaratma çabası vardır. Ayrıca bir devlet olarak tanınma çalı�malarına ilaveten yenile�me kar�ıtlarıyla da mücadeleyi unutmamak gerekir. Bunlara ilaveten Cumhuriyet�in ilk on yılında, birçok kesimde yeni rejimin devam edip etmeyeceği sorusu da gündemdedir … Cumhuriyet�in sürekli olmayacağı ku�kusu vardır … İ�te bu uzun yıpratıcı sava�lardan sonra toparlanıp ayağa
✤
CUMHURİYETİN İLK 10 YILINDA BU KONUKLAR...
✤
45