İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi
( İHEB) 2. Dünya Sava�ı�nda ya�anan yıkımın ve edinilen acı deneyimlerin bir sonucu olarak 10 Aralık 1948�de Birle�mi� Milletler tarafından kabul edildi. Sovyetler Birliği, ABD, Çin, Fransa, Büyük Britanya gibi ülkelerin hazırladığı bu bildirgeyi günümüzde birçok ülke benimsemi� durumda. Bu bildirge, ayrıca kapsamlı uluslararası anla�malar için de zemin olu�turmu�tur.
Sıkça atıfta bulunulan ve ülkeler arası ili�kilerde siyasi me�ruiyetin önemli bir
ölçütü haline getirilen bu belgenin ne derece hayata geçtiği tartı�ma konusu olagelmi�tir. Batılı ülkelerin insan hakları alanında çifte standart uyguladığı suçlamalarından, kimi ülkelerde rejim deği�ikliğinin gerekli olduğunu kamuoyuna açıklama giri�imlerine kadar uzanan geni� bir hattan söz edebiliriz. Ancak insan hakları ihlallerinden bahsedildiğinde, genelde dü�ünce özgürlüğü, basın özgürlüğü, gösteri özgürlüğü vb. özgürlükler akla gelir, belki de getirilir, bir insan hakkı olarak eğitim hakkına uyulmaması ise daima gündem dı�ı kalır. Siz hiç eğitim hakkını ihlal ettiği için sert ele�tiriler alan ya da yaptırım uygulanan bir ülke gördünüz mü?
İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi�nin 26�ncı maddesi eğitim hakkını konu almakta ve bildirgenin en geni� maddelerinden birini olu�turmaktadır:
1. Her �ahsın öğrenim hakkı vardır. Öğrenim hiç olmazsa ilk ve temel safhalarında parasızdır. İlköğretim mecburidir. Teknik ve mesleki öğretimden herkes istifade edebilmelidir. Yüksek öğretim, liyakatlerine göre herkese tam e�itlikle açık olmalıdır.
2. Öğretim insan �ahsiyetinin tam geli�mesini ve insan haklarıyla ana hürriyetlerine saygının kuvvetlenmesini hedef almalıdır. Öğretim bütün milletler, ırk ve din grupları arasında anlayı�, ho�görü ve dostluğu te�vik etmeli ve Birle�mi� Milletlerin barı�ın idamesi yolundaki çalı�malarını geli�tirmelidir.
27