Haçlı Seferlerinin
’ slında’ vrupa�nın Hıristiyanlık tarihinde, çe�itli yönlerde yapılmı� çok sayıda Haçlı Seferi vardır, bazıları dalgalar halindedir. Bu’ vrupa içi Haçlı seferlerinin bir kısmının amacı Hıristiyan olmayan toplumları Hıristiyanla�tırmaktır, bir kısmı da hakimiyet kurmak için yapılmı�tır.” konomik arayı�lar ve ihtiyaçlar yüzünden olanları da vardır. Bu tür seferler dinsel amaçlı değildir ama dinsel bir görüntüye büründürülerek, bu �ekilde ve bu sayede gerçekle�tirilmi�lerdir.
Hıristiyanlığın’ vrupa�ya gelmesinden sonra bu yeni dinin kıtada yayılması ve bütün kıtayı kaplaması, yüzyıllar boyu sürdürülen Haçlı seferleriyle olmu�tur. Roma İmparatorluğu�nun Hıristiyanlığı devlet dini olarak benimsemesinden sonra ba�layan Hıristiyanla�tırma seferleri,’ vrupa�da Roma sonrası kurulan Cermen devletleri tarafından sürdürülmü�tür.“ oğu Roma İmparatoru İonnes Tzimiskes�in( 969-976) Tuna boylarına,” rmenistan�a ve Suriye�ye yaptığı seferler“ oğu�ya yapılan Haçlı Seferlerinin öncülü sayılmı�tır.( 364) Hatta“ oğu Roma�nın İran�a 7. Yüzyıldaki saldırısı, bazı yerlerde �ilk Haçlı seferi� diye de adlandırılmı�tır. İslamiyet�e kar�ı yapılan Haçlı seferlerinin ilki ise 1063 yılında İspanya�dadır. Barbastro kenti hedef alınmı�tır. 1085 yılında ise Toledo�nun zapt edilmesiyle İspanya�nın geri alınması süreci ba�lamı�tır.” n sonunda ba�arılı olmakla birlikte İspanya�daki bu seferlerin sonuca ula�ması çok uzun bir zaman gerektirecek, nihai zafer ancak 1493�te gerçekle�ecektir.
HER YÖNE SEFER
Haçlı Seferleri döneminde Orta“ oğu dı�ında’ vrupa�da bazı ba�ka yerlere,’ vrupa�nın kuzeyine, doğusuna, batısına ba�ka Haçlı seferleri yapıldığı gibi, bu dönemden sonra da buralara birçok Haçlı seferi yapılmı�tır. Seferler yalnız Hıristiyan olmayanlara kar�ı değil, zaman zaman Hıristiyanlara da yapılmı�tır. 6. ve 7. yüzyıllardan ba�layarak Papalığa ya da yerel hükümdarlara muhalefet eden soylulara, genel çizgiye uymadığı için �sapkın� olduğu dü�ünülen Hıristiyan gruplara ve kitlelere, papalara ve Papalığa boyun eğmediği için imparatorlara kar�ı yürütülen �Haçlı� seferleri de vardır. 11. yüzyılda ba�layan ve konumuz olan Hıristiyan olmayanlara kar�ı yapılan �Haçlı Seferleri�nden sonraları da, İslam�a ve Türklere kar�ı tasarlanmı� ve bazılarının hayata geçebildiği seferler olmu�tur.” ndülüs İslamına kar�ı İspanya�da yapılan seferler en sonunda ba�arıya ula�mı� olsa da, Osmanlı devletine kar�ı bazı seferlere niyetlenilmi� ama yapılamamı�, bazıları ise yapılabilmekle birlikte ba�arılı ya da sonuç alıcı olamamı�tır. Örneğin, Konstantinopolis�in II. Beyazıt tarafından ku�atılması( 1391) ve daha sonra II. Mehmet tarafından fethedilmesi( 1453), Haçlı Seferlerinin, 1396�da ve fetihten 1473�e kadarki dönemde ciddi bir �ekilde hatırlanmasına yol açmı�tı.’ ma hatırlanmakla kaldı, gerçekle�tirilemedi.
Orta Çağ sonrasında Türklerle Hıristiyanlar arasındaki kar�ı kar�ıya geli�lerin dinsel nedenlere dayandığını ileri süren tarihçiler, Haçlı Seferlerinin 1571 yılına, yani İnebahtı( Lepanto) deniz sava�ına kadar sürdüğünü savlamaktadırlar. Bazı tarihçiler, Kudüs�ün �kurtarılması� ya da �savunulması� için yapılanlar dı�ındaki seferleri �Haçlı Seferi� saymamak, onlara �Haçlı Seferi� dememek eğilimindedirler.
Burada konu edilecek Haçlı seferleri, İslam�a ve Türklere kar�ı’ kdeniz ve“ oğu ticaret yolları için“ oğu’ kdeniz ve Orta“ oğu�ya yapılan, Papalığın önderlik ettiği, 11. yüzyılla 14. yüzyıllar arasındaki, bu dönemle sınırlı olan Haçlı seferleridir ve tarihte esas �Haçlı Seferleri� olarak bilinirler. Bu seferler, İslam�a, Müslümanlara ve Türklere �kâirler� ve �dinsizler� denilerek yapılırken, ileride görülecektir, ba�ta“ oğu Roma, bütün doğu Hıristiyan devletleri ve toplumlarına kar�ı da yürütülmü�tür. Haçlı Seferlerinin’ vrupa tarihi içindeki yeri önemlidir.’ vrupa tarihinin dönüm noktalarından biri olacak kadar önemlidir. Hatta bazı değerlendirmelere göre’ vrupa�yı bir uygarlık anlamında �’ vrupa� ve �Batı� yapan-Hıristiyanlık,’ ydınlanma, coğrai ke�iler, devrimler vb. gibi- en önemli tarihsel olaydan biridir.“ ahası, Haçlı Seferleri dünya tarihi için de önemlidir.’ ncak döneminin en çarpıcı giri�imi olma niteliği ve kitlesel özellikleriyle’ vrupa toplumlarının en fazla etkilendiği olaylardan biri olan seferler, bugün Batılılar tarafından önemine uygun bir �ekilde ele alınmamakta, bu açılardan değerlendirilmemektedir.’ vrupalıların ve genel olarak Batılıların Haçlı Seferleri konusunda yaygın bir bilgisizliği vardır. Bu bilgisizlik ilgisizlik de yaratmı�tır. Bu bilgisizlik ve ilgisizliğin altında ise belirli bir anlayı� ve bilinçli bir uygulama yatar.
BATI BİLMEK İSTEMİYOR
Bu bölümün sonundaki değerlendirmeler, sonuçları açısından seferlerin önemini sergilemeye çalı�acaktır. Bu önemli sonuçların bugün Batı dünyasının kolektif bilincinde yer almaması, seferlerin bilinmesinin fazla istenmemesinden dolayıdır. Seferler, tarihteki yerini kar�ılayacak bir �ekilde öğretilmemekte, Hıristiyanlığın bu olağanüstü büyük kıtasal giri�imi adeta olmamı� gibi karanlıkta bırakılmakta, ya da seferlere ve sonuçlarına, tarihteki yerleri fazla önemli değillermi� gibi kısaca değinilmektedir. Örneğin,’ lmanya�nın ortaöğretim tarih kitaplarında ve tarih derslerinin müfredatında Haçlı Seferleri ya hiç yoktur ya da bir paragrala geçi�tirilmi�tir.’ yrıca seferlerin yer aldığı yerlerde de olaylar çarpıtılmakta, tarih, yalnızca �dü�manlar�dan kötü söz edebilmek için ele alınmaktadır.’ lmanya�daki dinsel kurumların yayınlarında Haçlı Seferleri, �Hıristiyanlığın tarihindeki önemsiz bir olay� gibi, üzerinde hiç durulmayarak konu edilmektedir. Protestan Kilisesinin çok geni� kapsamlı yayıncılığı içinde seferleri konu alan kitaplar yok denecek kadar azdır. Hıristiyan-
14