Leerrecht van het kind
Vervolgens benoemt het rapport het recht van het kind om te leren. Ieder kind heeft het recht om te leren, om zich optimaal te ontwikkelen en om volwaardig mee te doen (Internationaal Verdrag Inzake de Rechten van het Kind, New York). Ook kinderen die (soms tijdelijk) wat meer zorg nodig hebben en kinderen met een (levenslange) beperking moeten kunnen meedoen in de samenleving, en dus zeker ook binnen opvang en onderwijs (Internationaal verdrag inzake de rechten van personen met een handicap).
Maar helaas is dit nog niet gerealiseerd. Nog steeds zitten er teveel leerplichtige kinderen thuis zonder een passend onderwijsaanbod en/of passende zorg en ondersteuning. Het aantal kinderen in Nederland wat is vrijgesteld van leerplicht groeit. De instroom naar het speciale (basis) onderwijs (sbo) neemt opnieuw toe.
Kritische noot: Er lijkt zoveel ruimte te bestaan tussen de hier genoemde wettelijke grondslagen van ontwikkelrecht enerzijds en de onderwijs/zorg-praktijk aan de andere kant, dat het de vraag is of hierop een verwachting kan worden gebaseerd voor het daadwerkelijk verkrijgen van inclusief onderwijs. Vergelijk: volgens het internationaal verdrag van de rechten van de mens is het plegen van oorlogsmisdaden verboden. Ook hier is de praktijk contrasterend.
Kadertje: ‘Laten we het onderwijs en de jeugdhulp vooral gaan zien als één jeugddomein waarbinnen kinderen het recht hebben zich breed te ontwikkelen maar dan niet alleen gericht op cognitie maar op de brede ontwikkeling van kinderen en de samenleving van de toekomst.’ Bert Wienen (Onderzoeker Hogeschool Windesheim, psycholoog en onderwijskundige), 2018.
De volgende stap
Het versnellen van het proces richting goede interprofessionele samenwerking moet vooral op het uitvoeringsniveau zijn gericht. Veel verbeteringen (ontschotting, maatwerk, e.d.) in de interprofessionele samenwerking rondom het kind tussen professionals zijn ook binnen de huidige infrastructuur en regels mogelijk. Het helpt daarbij wel wanneer er sprake is van een lokale en/of regionale intersectorale samenwerking die samengaat met een actieve regie gericht op de hoogst haalbare scenario’s. Samenwerken is de enige manier om ervoor te zorgen dat alle kinderen zich ontwikkelen en een passende plek krijgen.
Adviezen ter verbetering en versnelling van de aansluiting onderwijs en (jeugd)zorg:
1. Het verbreden van teams (interprofessioneel)
2. Inperken vrijstellingen op basis van artikel 5a
3. Betrekken ouders en kinderen is essentieel om resultaat te
4. Brede lokale afspraken over jeugd onder regie gemeente
5. Monitoring op het niveau waarop gezamenlijke afspraken
6. Budgetten en beleid moeten poreuze randen hebben
7. Coalitie omvormen: van denken naar dóen
Commentaar van ACT! op deze adviezen:
• Ad 1: Het verbreden van teams is een te grofmazige insteek. Het gaat meer om de juiste interventies plegen opdat kinderen zich kunnen blijven ontwikkelen. Daartoe is in talloze situaties wellicht interprofessionele begeleiding noodzakelijk. Aan de andere kant moeten professionals vanuit verschillende sectoren, organisaties, beroepsgroepen met ook conform daaraan verschillende tradities van werktheorieën én organisatiebelangen samenwerken. Bij veel casuïstiek blijkt dit samenwerken een bottleneck te zijn. De allocatie van regie en doorzettingsmacht wordt dan een controversieel coördinatiemechanisme;
• Ad 3: Het betrekken van kinderen en hun ouders is essentieel. Het gaat immers om het kind. Als ouders en kinderen niet achter de gekozen aanpak staan, is er geen sprake van een duurzame oplossing. Ouders hebben vaak veel ervaring, die nog lang niet altijd voldoende wordt benut. Maar, dit houdt niet altijd in dat de wens van de ouders doorslaggevend dient te zijn.
Themakatern 2
48