დიდი კავშირები (3) | Page 20

kolxuri TeTris

T a v g a d a s a v a l i d a p i r v e l i q a r T u l i r e k l a m a

v a n i s arqeologiuri g a T x r e b i s S e d e g a d m o p o v e b u l i nivTebi imaze metyveleben, rom kolxeTi uZveles droSi yvelaze g a n v i T a r e b u l i qveynebis doneze iyo. qveyana yvaoda ekonomikuri da kulturuli TvalsazrisiT. amaze kargad metyvelebs is, rom Zveli kolxeTis teritoriaze imdeni liTonis fuli aRmoaCines, ramdenic albaT arsad aRmouCeniaT drois aseT mcire monakveTSi. napovnia sul sxvadasxva qveynis, sxvadasxva sistemisa da nominalis aTasobiT monetebi _ berZnuli, romauli, sparsuli... CamoTvlac ki Znelia. da maT Soris( yvelaze saintereso swored es aris CvenTvis) _ kolxuri monetebi, e. w. `kolxuri TeTri!~ etyoba, kolxuri monetac iseTive uflebebiTa da pativiscemiT sargeblobda maSindel sazogadoebaSi, rogorc sxva didi qveynebis fuli. amaze isic metyvelebs, rom `kolxuri TeTri ~ blomad aRmoCnda sxva qveynebSic.
TviTon fulis moWris faqtic ki mravlismetyvelia. es TavisTavad ukve didi, saerTaSoriso mniSvnelobis saxelmwifos arsebobas gulisxmobs. dRemde aRmoCenili yvelaze Zveli kolxuri moneta Zv. w.
VI saukuniT TariRdeba. es TavisTavad imis utyuari niSania, rom Zveli welTaRricxvis meeqvse saukuneSi ukve arsebobda kolxeTis didi saxelmwifo; amdenad, am saxelmwifos C a m o y a l i b e b i s
TariRi kidev iqiT, Soreul droSi gadaiwevs.
Tanac, vin icis, iqneb ufro `xnieri ~ kolxuri monetac imalebodes miwis siRrmeSi da odesme gamomzeurdes!.. s a i n t e r e s o a erTi faqti. rogorc mecnierebi varaudoben, uZvelesi moneta, saerTod, Zv. w. VIII-VII saukuniT TariRdeba. gamodis, rom kolxuri moneta erT-erTi uZvelesi yofila! ara marto ekonomikuri da samxedro ZlierebiT iyo kolxeTi ganTqmuli, imdroindel msoflioSi, aramed kulturac yvaoda. sayuradRebo is aris, rom vanis mdidari arqeologiuri monapovari da, amdenad, mTeli es maRali xelovneba adgilobrivi, TviTmyofadi da WeSmaritia qarTuli. amas jer kidev eqvTime TayaiSvili aRniSnavda mimdinare saukunis dasawyisSi:
`oqros sayureebi, samajurebi, sartyelebis samkauli da agreTve sxva nivTebi oqroisa, romelnic aq ipovebian, Cvenis azriT, umetes SemTxvevaSi Soridan motanilni ar arian, aramed aq nakeTebi. arc amaTi sakeTebeli oqroa Soridan motanili... Tu Tqven Rele saqvabias napirs ahyvebiT advilad darwmundebiT qarxnebis naSTebidan, gvirabebidan, qvebidan da zogjer napovni tyviis daurjakebidan, rom am ReleSi oqris sila ucriaT da urecxiaT da agreTve qarxenebic hqoniaT ~. aseT daskvnamde mivida mecnieri im arqeologiuri monapovrebis safuZvelze, rac jer kidev gasul saukuneSi gamovlinda vanis midamoebSi. profesori oTar lorTqifaniZe SeniSnavs: `vansa da kolxeTis sxva centrebSi napovni nivTebis adgilobrivi warmoSobis utyuari mowmobaa maTi stilisturi da teqnikuri erTianoba...~ `... SeiZleba Tamamad vivaraudoT, rom Zvel vanSi arsebobda swored profesional xelosanTa mZlvari skola...~ `Zv. w. VI-IV ss kolxuri keramika warmatebiT uwevda metoqeobas imdroindel msoflioSi sayovelTaod aRiarebul berZnul mxatvrul keramikas ~. etyoba, maSinve didi mowonebiT s a r g e b l o b d a k o l x u r i saqoneli da didi gasavali hqonda. amitomac amayad adebdnen markas Zveli ostatebi TavianT qmnilebebs: `kolxma gamakeTa ~, `kolxma momxata ~. aseTi warwerebiani Zv. w. VI saukunis kolxuri Tixis WurWeli berlinis muzeumSia daculi. rom gavSifroT es ori sityva, qveteqsti aseTi iqneba: `SeiZineT! raki kolxis gakeTebulia, ese igi, kargia _ lamazi, magari, gemovnebiT Sesrulebuli da mosaxmarad marjve; nu yoymanobT, iyideT, Torem mere, bevric rom eZioT, veRar iSoviT ~... da saerTod, mTeli saganZuri imdenad T v i T m y o f a d i a, rom ar gvxvdeba kolxeTis( da saerTod Zveli s a q a r T v e l o s) farglebsgareT.