ในมัณฑละแห่งศรีจนาศะ ละโว้ /ศรีเทพ /เสมา ในมัณฑละแห่งศรีจนาศะ ละโว้ / ศรีเทพ / เสมา | Page 60

โบราณสถานเขาคลังใน โบราณสถานเขาคลังนอก เป็นโบราณสถานขนาดใหญ่อยู่เขตเมือง ด้านในของเมืองศรีเทพ เป็นศาสนสถานในศาสนา พุทธแบบเถรวาท และมีมาตั ง ้ แต่สมัยแรกสร้างเมือง ในราวพุทธศตวรรษที่ ๑๒ การขุดแต่งพบว่าโบราณ สถานแห่งนี้คงสร้างขึ้นในพุทธศาสนาเถรวาทเนื่อง ในทวารวดี ต่อมาราวพุทธศตวรรษที่ ๑๔ จึงได เปลี่ ย นเป็ น พุ ท ธศาสนามหายาน เนื่ อ งจากพบ ประติมากรรมพระโพธิสัตว์หลายองค์และพบร่อง รอยการซ่อมแซมเปลี ย ่ นแปลงในระยะเวลาเดียวกัน พร้อมกับท�ำลวดลายปูนปั้นประดับที่ฐานอาคารซึ่ง ยังหลงเหลือให้เห็นอยู่ทางด้านทิศตะวันตกและทิศ ใต้ที่มีรูปแบบเช่นที่เมืองนครปฐมและคูบัว เป็นมหาสถูปเจดีย์ขนาดใหญ่มาก ก่อสร้าง ด้วยศิลาแลงเป็นหลัก น่าจะสร้างขึ้นเนื่องในพุทธ ศาสนานิกายมหายาน เปรียบเทียบได้กับบูโรพุทโธ ในเกาะชวา ตั้งอยู่ที่บ้านสระปรือ ห่างจากเมือง โบราณศรีเทพออกไปทางทิศเหนือราว ๒ กิโลเมตร เคยเป็นเนินดินมีต้นไม้ปกคลุมสูงใหญ่ ชาวบ้าน ในท้องถิ่นจึงเรียกว่า “เขาคลัง” ซึ่งชื่อให้คู่กับเนิน โบราณสถานขนาดใหญ่ด้านในเมืองจึงเรียกว่า เขา คลังนอกคู่กับเขาคลังใน เมื อ ่ ขุดแต่งบูรณะแล้วเสร็จเมื อ ่ พ.ศ. ๒๕๕๕ พบว่าฐานอาคารมีความสมบูรณ์สวยงามและคง สภาพได้ดีกว่าโบราณสถานแห่งอื่นๆ ที่อายุร่วม สมัยกันในประเทศไทย ฐานมีขนาดเฉลี่ยกว้างด้าน ละประมาณ ๖๔ เมตร ความสูงจากฐานถึงยอด ประมาณ ๒๐ เมตร ซึ่งสูงมาก ไม่พบร่องรอยของ การฉาบปูนและปูนปั้นประดับ แต่พบชิ้นส่วนยอด ของสถูปขนาดเล็กที่ใช้ประดับอาคาร ตกแต่งด้วย ซุ้มอาคารจ�ำลองมีเสาประดับจ�ำนวนมาก มีทางขึ้น ทั้งสี่ด้านแต่ละด้านมีซุ้มประตูตั้งอยู่ด้านบน เพื่อ ผ่านเข้าไปยังลานประทักษิณเพื่อประกอบศาสน พิธีที่ล้อมรอบด้วยก�ำแพงแก้ว บริเวณโดยรอบของ มหาสถูปนี ย ้ ง ั มีการขุดแต่งและบูรณะเจดีย ร ์ ายขนาด ย่อมๆ ที่มีอยู่ประจ�ำทิศล้อมรอบองค์มหาสถูป ซึ่ง ก�ำลังจะแล้วเสร็จ พบพระพุทธรูปท�ำจากหินทรายสีเขียว ทรง ยืนปางวิตรรกะ สูงราว ๕๗ เซนติเมตรเป็นโบราณ วัตถุส�ำคัญ นอกจากโบราณสถานดังกล่าวข้างต้น แล้วยังมีโบราณสถานย่อยๆ กระจัดกระจายอยู ทั่วไป พบธรรมจักรหินขนาดสูง ๑๔๐ เซนติเมตร เจดีย์เขาคลังใน 60 ในมัณฑละแห่งศรีจนาศะ ละโว้/ศรีเทพ/เสมา”