เที่ยวตามตำนาน เพชรบุรีที่ยังไม่เคยเห็น ฯลฯ เที่ยวตามตำนาน เพชรบุรีที่ยังไม่เคยเห็น มหาเภตราฯ | Page 20
เมืองคูบัว เป็นเมืองท่าสมัยทวารวดีอยู่ท
ต�ำบลคูบ ว ั บริเวณริมแม่น ำ �้ อ้อม พัฒนาขึ น ้ ราวพุทธ
ศตวรรษที่ ๑๓ ลงมา นับเป็นเมืองร่วมสมัยกับเมือง
นครชัยศรีหรือนครปฐมโบราณ เป็นเมืองโบราณ
ขนาดใหญ่ กว้างยาวราว ๒,๐๐๐ x ๘๐๐ เมตร ตั้ง
อยู่ต�่ำจากเมืองราชบุรีลงมาราว ๕ กิโลเมตร ด้าน
ตะวันตกของเมืองมีแนวเขาในระยะ ๕ กิโลเมตร
เช่นกัน มีร่องรอยของการขุดคลองหลายคลอง
จากคูเมืองด้านตะวันออกมาออกล�ำแม่น�้ำอ้อม อัน
เป็น ทางเดินเก่าของแม่น�้ำแม่กลองในสมัยก่อน
ประวัติศาสตร์และสมัยทวารวดี
คลองแม่น�้ำอ้อมก็คือทางน�้ำเก่าของล�ำน�้ำ
แม่กลองที เ ่ ป็นเส้นทางคมนาคมออกทะเลจากเมือง
คูบัวไปออกอ่าวไทย สองฝั่งล�ำแม่น�้ำอ้อมนี้มีชุมชน
โบราณแต่สมัยทวารวดีจนถึงอยุธยาและกรุงเทพฯ
การติดต่อโดยทางเรือจากโพ้น ทะเลผ่านอ่าวแม
กลองเข้ามาตามล�ำน�้ำอ้อม มายังอ�ำเภอวัดเพลง
เข้าสู่บริเวณบ้านเกาะศาลพระ เวียงทุน เป็นแหล่ง
ชุมชนโบราณที่มีอายุแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร
ตอนปลายลงมาจนถึงสมัยทวารวดี ซึ่งอยู่ห่างจาก
เมืองคูบัวเพียง ๒.๕ กิโลเมตร มีผู้พบซากเสา
กระโดงเรือ โบราณวัตถุ เช่น เครื่องปั้นดินเผาที่มา
จากต่างประเทศ ลูกปัดหินสีและแก้วสีต่างๆ โดย
เฉพาะลูกปัดที่มีรูปวาฬรวมอยู่ด้วย ที่ส�ำคัญคือม
เศษส�ำริดที่มีลวดลายและสัญลักษณ์คล้ายคลึงกับ
ของในวัฒนธรรมดองเซิน ทั ง ้ พบเศษภาชนะจีนสมัย
ราชวงศ์ถังจนถึงสมัยห้าราชวงศ์ หยวน ซุ้ง และ
หมิง หลักฐานทางโบราณคดีเหล่านี้สะท้อนให้เห็น
สภาพแวดล้อมของการเป็นเมืองท่าของเมืองคูบัว
เป็นอย่างดี
ภายในเมืองคูบ ว ั และพื น ้ ที โ ่ ดยรอบมีโคกเนิน
ที เ ่ ป็นศาสนสถานใหญ่น อ ้ ยร่วม ๘๐ แห่ง โดยเฉพาะ
บริเวณกลางเมืองมีซากสถูปขนาดใหญ่ที่เรียกว่า
วัดโขลง จากลวดลายปูนปั้นและโบราณวัตถุทาง
ศาสนา แสดงให้เห็นว่าเมืองคูบัวนับถือพุทธศาสนา
ที่มีลั ทธิมหายานผสมผสาน เพราะพบเทวรูปพระ
โพธิสัตว์อวโลกิเตศวรอายุราวพุทธศตวรรษที่ ๑๓
ลงมา และลวดลายปูนปั้นยิ่งแสดงให้เห็นถึงรูปปั้น
ของคนต่างชาติที่เป็นพ่อค้าเข้ามาค้าขายด้วยหลาย
ชาติ เช่นเดียวกันกับลายปูนปั น ้ ที พ ่ บในบริเวณเมือง
โบราณสถานขนาดใหญ่ที่วัดโขลงสุวรรณคีรี ภายในเมืองโบราณคูบัว เป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าขนาดกว่าราว ๔๒ x ๒๒ เมตร
หันหน้าไปทางทิศตะวันออกและมีบันไดขึ้นส่วนประทักษิณยาวออกมาจากฐานราว ๒๐ เมตรทีเดียว
20
เที่ยวตามตำ�นาน เพชรบุรีที่ยังไม่เคยเห็น มหาเภตรา-เจ้าลาย-ตาม่องไล่-เจ้ากรุงจีน