รูปที่ ๑ . ๑๐ ครรภคฤหะแบบพิเศษซึ่งเปิดออก ๔ ทิศ พบในกรณีที่ไม่มีข้อจ�ำกัดทางด้าน โครงสร้าง เช่น อยู่ในถ�้ำ ตัวอย่างจากถ�้ำเอเลฟันตะ
ดังที่ได้กล่าวไปแล้วว่าเทวาลัยคือบ้านของเทพเจ้า จึงต้องมีห้องประทับ ส�ำหรับพระองค์ และในเมื่อปราสาทถูกออกแบบส�ำหรับเป็นเทวาลัย ภายใน ปราสาทจึงต้องมีห้องที่สามารถเดินเข้าไปได้เสมอ
อย่างไรก็ตาม เนื่องด้วยข้อจ�ำกัดของการสร้างอาคารด้วยถาวรวัสดุ ( อิฐ / หิน ) ที่ไม่สามารถเจาะประตูได้มาก จึงท�ำให้อาคารมีประตูแห่งเดียวเปิด สู่ห้องภายใน ส่วนอีก ๓ ด้านเป็นก�ำแพงไม่มีหน้าต่าง ห้องภายในปราสาท จึงมืดทึบอยู่เสมอ ( รูปที่ ๑ . ๙ )
แม้ว่าจะมีข้อจ�ำกัดทางสถาปัตยกรรม ช่างอินเดียผู้ชาญฉลาดได้ ใช้ ประโยชน์จากความมืดมิดนี้ ให้เป็นประโยชน์ โดยการเสริมสร้างความศักดิ์สิทธิ์ แก่เทพเจ้าท่ามกลางห้องที่มืดมิดด้วยแสงตะเกียง การก�ำหนดประเพณีอัน
18