ครรภคฤหะและมณฑป
ครรภคฤหะคืออะไร
ถ้าจะให้ค�ำจ�ำกัดความที่สั้นที่สุด ครรภคฤหะ ( Garbhag�ha ) ๖ คือห้อง ประดิษฐานเทพเจ้า ส่วนมณฑป ( Ma��apa ) คือห้องด้านหน้าครรภคฤหะ ส�ำหรับให้ประชาชนบูชา ระหว่างประตูครรภคฤหะกับมณฑปอาจมีฉนวนยาวๆ ที่เรียกว่า “ อันตราละ ” ( Antarala ) ต่อเชื่อมอยู่ ( รูปที่ ๑ . ๘ )
ครรภคฤหะมักเป็นห้องแคบๆ มืดทึบเพราะมีประตูเดียว ไม่มีหน้าต่าง มีเพียงพราหมณ์ผู้ได้รับสิทธิ์ในการติดต่อกับเทพเจ้าเท่านั้นที่เข้าไปได้ ส่วน มณฑปคือห้องโถง ( อาจอยู ่ในผังสี่เหลี่ยมผืนผ้า ) ที่ต่อเชื่อมกับประตูของครรภ คฤหะ ใช้ในการถวายเครื่องบูชาหรือเต้นร�ำถวาย พราหมณ์จะยืนรอที่อันตราละ เพื่อรับเครื่องบูชาจากประชาชนแล้วน�ำเข้าไปถวายเทพเจ้า
ครรภคฤหะ อันตราละ มณฑป
รูปที่ ๑ . ๘ แผนผังของเทวาลัยที่ต้องประกอบไปด้วยครรภคฤหะ มณฑป และอันตราละ
16