10 ดร . บัญชา ธนบุญสมบัติ
คํำนํำผู้เขียน
กิจกรรมสังเกตธรรมชาติอย่างหนึ่งซึ่งท�ำได้ง่ายคือ การดูเมฆ หรือที่ฝรั่งเรียกว่า cloudspotting เห็นค�ำนี้บางคนอาจนึกถึงการมอง ฟ้าหาเมฆที่มีรูปร่างคล้ายอะไรบางอย่าง ไม่ว่าจะเป็นสัตว์ เช่น หมา แมว ช้าง หรืออะไรสักอย่างที่มีความหมายกับผู้มอง เช่น หัวใจ แต่ จริงๆ แล้ว นั่นเป็นเพียงแค่แง่มุมหนึ่งของการดูเมฆเท่านั้น
เมฆบางรูปแบบบอกเราว่าฝนน่าจะตก บางรูปแบบบ่งถึงทิศ ทางลม บางรูปแบบบ่งว่าอากาศระดับหนึ่งๆ มีความชื้นมากน้อย เพียงไร เมฆมักเปลี่ยนรูปร่าง บางทีช้า บางทีเร็ว เมฆทุกรูปแบบมีชื่ออย่างเป็นทางการเป็นภาษาละติน ก�ำหนด โดยองค์การอุตุนิยมวิทยาโลก แต่แม้กระนั้นคนรักเมฆก็มักตั้งชื่อเล่น เรียกเมฆบางรูปแบบ เช่น Cumulus humilis ( คิวมูลัส ฮิวมิลิส ) เป็น เมฆก้อนขาวๆ รูปร่างยาว เรียกว่า “ เมฆหมั่นโถว ” และคนจีนมีค�ำ พูดว่า “ เมฆหมั่นโถว อากาศสดใส ” เนื ่องจากเมฆแบบนี้ไม่เคยมีฝน ตก หรือ lenticular cloud ( เมฆรูปเลนส์ ) ซึ่งบางครั้งดูคล้ายจานบิน ฝรั่งเรียกเล่นๆ ว่า UFO cloud เราก็เรียกว่า เมฆจานบิน
จริงๆ แล้วสิ่งที่คนรักเมฆสนใจไม่ได้มีเพียงแค่เมฆ แต่เหมา รวมปรากฏการณ์ในบรรยากาศทั้งหมด ไม่ว่าจะเป็นสายรุ้ง สายฟ้า สายฝน ผลึกหิมะ หยดน�้ำค้าง แม่คะนิ้ง แสงสีแบบต่างๆ เช่น อาทิตย์ ทรงกลด โคโรนา ตลอดจนลมและพายุแบบต่างๆ เช่น พายุงวงช้าง ทอร์นาโด และพายุหมุนเขตร้อน