13
Â Æ ì 2 2( 1 1 4 2) 1 5- 2 1 Ð à ô Ü Æ ê Æ 2 0 1 6
Ø º ¼ ¶ ðàôØ º Ü ² éáÕç » Õ » ù » õ ³ éáÕçáõÃÛáõÝ å ³ ñ ·» õ » ù
§ Üñ ³ ÝÏ ³ ñÝ » ñÁ Ýñ ³ Ï » Ýë ³· ñáõÃÛáõÝÝ » Ý ¦,- ³ ëáõÙ » Ý üñÇ ¹³ Î ³ ÉáÛÇ Ù ³ ëÇÝ: º í ÇëÏ ³ å » ë, Ù » ùëÇÏ ³ óÇ ÝÏ ³ ñãáõÑáõ ³ ßË ³- ï ³ ÝùÝ » ñÁ ÉÇ » Ý ³ ÛÝ ó ³ íáí áõ ÙÇ ³ ÛÝáõÃÛ ³ Ùμ, áñáÝù » Õ » É » Ý Î ³- ÉáÛÇ Ùßï ³ Ï ³ Ý áõÕ » ÏÇóÝ » ñÁ: Üñ ³ ÝÏ ³ ñÝ » ñáõÙ Ï ³ Ý ³ ¨ Ñáõë ³ Ñ ³ ï ë » ñ ÙÇ ïÕ ³ Ù ³ ñ ¹ áõ ÝÏ ³ ïÙ ³ Ùμ, áñÇ Ñ ³ Ù ³ ñ üñÇ ¹³ Ý ³ Û ¹ å » ë ¿ É » ñ- μ » ù ÙÇ ³ ÏÁ ã ¹³ ñÓ ³ í: üñÇ ¹³ ÛÇ ³ ÝÑ ³ ï ³ Ï ³ ÝáõÃÛáõÝÁ ã ³÷³ ½ ³ Ýó Ñ ³ Ï ³ ë ³ Ï ³ Ý ¿, ÇÝãå » ë Ýñ ³ ÍÝáÕÝ » ñÇ ÙÇáõÃÛáõÝÁ` ³ à » Çëï ¶ ÇÉ » ñÙáÛÇ, áñÇ » ñ ³ Ï- Ý » ñáõÙ ÑáëáõÙ ¿ ñ ÑáõÝ ·³ ñ ³ Ï ³ Ý, Ññ »³ Ï ³ Ý áõ ·» ñÙ ³ Ý ³ Ï ³ Ý ³ ñ- ÛáõÝ, ¨ Ï ³ ÃáÉÇÏ Ø ³ ÃÇÉ ¹³ ÛÇ, áñÝ Çñ í ³ é ·» Õ » óÏáõÃÛáõÝÁ Å ³ é ³ Ý- ·» É ¿ ñ Çëå ³ Ý ³ óÇ áõ ÑÝ ¹ Ï ³ óÇ Ý ³ ËÝÇÝ » ñÇó: üñÇ ¹³ Î ³ ÉáÝ ÍÝí » É ¿ 1907Ã. ÑáõÉÇëÇ 6-ÇÝ, Ø » ËÇÏáÛÇÝ Ñ ³ ñ ³- ÏÇó ÎáÛá ³ Ï ³ Ý » ßñç ³ ÝáõÙ: ² ÕçÇÏÁ ã ³÷³ ½ ³ Ýó ã ³ ñ ³×× Ç ¿ ñ áõ ß ³ ñÅáõÝ:  » å » ï Ù » Ï ï ³ ñ » Ï ³ ÝáõÙ åáÉÇáÙ » ÉÇï ÑÇí ³ Ý ¹ áõÃÛ ³ Ý å ³ ï ׳ éáí Ýñ ³ ³ ç áïùÁ Ñ ³ Ù ³ ñÛ ³ ³ Ýß ³ ñÅ ³ ó » É ¿ ñ, ÙǨÝáõÛÝ ¿, üñÇ ¹³ Ý ß ³ ñáõÝ ³ ÏáõÙ ¿ ñ å ³ Ñå ³ Ý » É Çñ Ñ ³ ËáõéÝ Ë ³ éÝí ³ ÍùÁ: Ð ³ ÛñÁ áñáßáõÙ ¿ ³ Ù » Ý ³ Ýß ³ Ý ³ íáñ ¹ åñáóáõÙ Ïñà » É ¹ ëï » ñÁ: üñÇ- ¹³ Ý μ ³ ñÓñ ³ ßË ³ ñÑÇÏ ÁÝÏ » ñÝ » ñÇ ßñç ³ å ³ ïáõÙ ÏñÏÇÝ í » ñ ³¹³ éÝáõÙ ¿ Çñ Ý ³ ËÏÇÝ ã ³ ñ ³×× ÇáõÃÛáõÝÝ » ñÇÝ` Í ³ ÕñáõÙ ¿ áõëáõóÇãÝ » ñÇÝ: Üñ ³ Ï ³ ï ³ ÏÝ » ñÇ · É- Ë ³ íáñ ½áÑÁ Ýß ³ Ý ³ íáñ ÝÏ ³ ñÇã ¸Ç »· á èÇí » ñ ³ Ý ¿ ñ: üñÇ ¹³ Ý Ñ ³×³ Ë ¿ ñ Ë ³ ÕáõÙ ÝÏ ³ ñãÇ Ñá · áõ Ñ » ï` ³ é ³ ç ³ óÝ » Éáí Ýñ ³ ÏÝáç` ÈÛáõå » Ç Ë ³ Ý ¹ Á: § Æ ± Ýã » ë · ï » É ³ Û ¹ ·» ñ, ¹ áõñë åñÍ ³ Í ³ ãù » ñáí Í » ñáõ- ÏÇ Ù » ç ¦,- ½ ³ ñÙ ³ ÝáõÙ ¿ ÇÝ ÁÝÏ » ñÝ » ñÁ: üñÇ ¹³ Ý ÍÇÍ ³ ÕáõÙ ¿ ñ ¨ ³ ëáõÙ, áñ ÙÇ ûñ ³ ÙáõëÝ ³ Ý ³ Éáõ ¿ ³ Û ¹ § Í » ñáõÏÇ ¦ Ñ » ï: Ü ³ å ³ ïÏ » ñ ³ óÝ » É ³ Ý ·³ Ù ã ¿ ñ Ï ³ ñáÕ, áñ ³ Û ¹ Ï ³ ï ³ ÏÝ Çñ ³ Ï ³ Ýáõ- ÃÛáõÝ Ï ¹³ éÝ ³...
´³ Ûó ÙÇÝã ³ Û ¹ ÉÇÝ » Éáõ ¿ ñ ÙÇ ¹ Å- μ ³ Ëï å ³ ï ³ Ñ ³ ñ, áñÁ ÷ áË » Éáõ ¿ ñ üñÇ ¹³ ÛÇ ÏÛ ³ ÝùÁ. Ø » ËÇÏáÛÇó Îá- Ûá ³ Ï ³ Ý í » ñ ³¹³ éÝ ³ ÉÇë íà ³ ñÇ ¿ » Ýà ³ ñÏíáõÙ: ´ ÅÇßÏÝ » ñÁ üñÇ ¹³ ÛÇ Ñ ³ ñ ³ ½ ³ ïÝ » ñÇÝ áã ÙÇ ÑáõÛë ã ¿ ÇÝ ï ³- ÉÇë, μ ³ Ûó íÇñ ³ Ñ ³ ïáõÃÛáõÝÇó Ñ » ïá Ý ³ áõßùÇ ¿ ·³ ÉÇë ¨ » ñÏ ³ ñ Å ³ Ù ³ Ý ³ Ï ·³ Ùí ³ Í ÙÝáõÙ ³ ÝÏáÕÝáõÝ: Ü ³ å ³ éÏ ³ Í íÇ ×³ ÏáõÙ ¿ É ß ³ ñáõÝ ³ ÏáõÙ ¿ ñ ÝÏ ³ ñ » É ¨ ³ Û ¹ ßñç ³ ÝáõÙ ëï » ÕÍáõÙ ¿ Çñ É ³ í ³· áõÛÝ ÝÏ ³ ñÝ » ñÁ, áñáÝù Ñ » ï ³·³- ÛáõÙ Ù » Í ×³ Ý ³ ãáõÙ » Ý μ » ñáõÙ Ýñ ³ Ý: º ñμ ³ ñ ¹» Ý Ï ³ ñáÕ ³ ÝáõÙ ¿ ÇÝùÝáõñáõÛÝ ï » Õ ³ ß ³ ñÅí » É, üñÇ ¹³ Ý í » ñóÝáõÙ ¿ Çñ ÝÏ ³ ñÝ » ñÁ ¨ · ÝáõÙ ï » ë ³ Ïó » Éáõ ¸Ç »· á êÇñá ¨ ï ³ é ³ å ³ ÝùÇ ÝÏ ³ ñÇãÁ
èÇí » ñ ³ ÛÇÝ ª § Í » ñáõÏÇÝ ¦, áñÇÝ Í ³ ÕñáõÙ ¿ ñ ¹» é ¹ åñáóáõÙ: üñÇ ¹³ ÛÇ ÝÏ ³ ñÝ » ñÁ Ù » Í ïå ³ íáñáõÃÛáõÝ » Ý · áñÍáõÙ ¸Ç »· áÛÇ íñ ³, ¨ Ý ³ ËáñÑáõñ ¹ ¿ ï ³ ÉÇë ß ³ ñáõÝ ³ Ï » É ÝÏ ³ ñ » É:
² Û ¹ å » ë ëÏëíáõÙ ¿ üñÇ ¹³ Î ³ ÉáÛÇ ¨ ¸Ç »· á èÇí » ñ ³ ÛÇ Ùï » ñÙáõ- ÃÛáõÝÁ, áñÁ ßáõïáí Ñ ³ Ý ·» óÝáõÙ ¿ ³ ÙáõëÝáõÃÛ ³ Ý: ¸Ç »· áÝ Ñ ³ ÛïÝÇ ¹ áÝ Ûáõ ³ Ý ¿ ñ, ¨ Çñ Ñ » ï¨áõÙ ¿ ñ ÃáÕ » É » ñÏáõ ³ ÙáõëÝáõÃÛáõÝ áõ ÙÇ ß ³ ñù ëÇñ ³ í » å » ñ: üñÇ ¹³ Ý áõñÇß ¿ ñ, Ý ³ ѽáñ ¿ Ý » ñ · Ç ³ áõÝ » ñ, Ýñ ³ ÑÙ ³ ÛùÝ ³ ñÅ » ñ ÝÏ ³ ñãÇ μáÉáñ Ý ³ ËÏÇÝ ëÇñáõÑÇÝ » ñÇ ·» Õ » óÏáõÃÛáõ- ÝÁ: üñÇ ¹³ Î ³ ÉáÝ Çñ » Ý ³ ÙμáÕçáíÇÝ ÝíÇñáõÙ ¿ ³ ÙáõëÝáõÝ: º ñÇï ³- ë ³ ñ ¹ ÏÝáç » ñç ³ ÝÏáõÃÛáõÝÁ Ùà ³· ÝáõÙ ¿ ñ » ñ » Ë ³ áõÝ » Ý ³ Éáõ ³ ÝÏ ³- ñáÕáõÃÛáõÝÁ ÙÇ ³ ÛÝ: ÐáõÛëÁ Ïïñ » Éáí Ù ³ Ûñ ³ Ý ³ Éáõ · Çï ³ ÏóáõÙÇó` Î ³ ÉáÝ Çñ » Ý ³ ÙμáÕçáíÇÝ ÝíÇñáõÙ ¿ ·» Õ ³ ÝÏ ³ ñãáõÃÛ ³ ÝÁ` Ïï ³ íÇÝ Ñ ³ ÝÓÝ » Éáí Çñ ï ³ é ³ å ³ ÝùÝ » ñÁ:  » ¨ ¸Ç »· áÝ áõß ³¹ Çñ ³ ÙáõëÇÝ ã ¿ ñ, μ ³ Ûó Ëñ ³ ËáõëáõÙ ¿ ñ ÏÝáç ëï » ÕÍ ³· áñÍ ³ Ï ³ Ý Ùïù » ñÁ: Üñ ³ ÝÏ ³ ñÝ » ñÁ Ï ³ ñÍ » ë ³ ñÝ ³ ÑáëáõÙ ¿ ÇÝ` å ³ ïÏ » ñ » Éáí Çñ ãÍÝí ³ Í » ñ »- Ë ³ ÛÇÝ` ÝÏ ³ ñãáõÑáõ Ù ³ ñÙÝ ³ Ï ³ Ý í » ñù » ñÝ áõ Ñá · áõ ï ³ é ³ å ³ ÝùÁ:
§º ë áõÝ » ó » É » Ù » ñÏáõ Ù » Í ³· áõÛÝ ¹ Åμ ³ ËïáõÃÛáõÝ. Ù » ÏÁ ÑÇí ³ Ý ¹ áõÃÛáõÝÝ ¿ ñ, áñ ÇÝÓ ï ³ å ³ É » ó, ÙÛáõëÁ` ¸Ç »· áÝ...¦: üñÇ ¹³ Î ³ ÉáÝ Ñ ³ ßïí » É ¿ ñ ³ ÙáõëÝáõ ¹³ í ³×³ ÝáõÃÛáõÝ- Ý » ñÇ Ñ » ï, ÝáõÛÝÇëÏ ÇÝùÝ ¿ ñ ëÏë » É ëÇñ ³ í » å » ñ áõÝ » Ý ³ É ³ ÛÝåÇëÇ Ýß ³ Ý ³ íáñ Ù ³ ñ ¹ Ï ³ Ýó Ñ » ï, ÇÝãåÇëÇù ¿ ÇÝ ä ³ μÉá äÇÏ ³ ëáÝ ¨ Î ³ ñÙÇñ μ ³ Ý ³ ÏÇ ÑÇÙÝ ³¹ Çñ, éáõë Ñ ³ ÛïÝÇ Ñ » Õ ³÷ áË ³ Ï ³ Ý È¨ îñáóÏÇÝ: ö ³ Ëã »- Éáí ËáñÑñ ¹³ ÛÇÝ ÇßË ³ ÝáõÃÛáõÝÝ » ñÇ Ñ » ï ³ åÝ ¹ áõÙÝ »- ñÇó` í » ñçÇÝë ù ³ Õ ³ ù ³ Ï ³ Ý ³ å ³ ëï ³ Ý ¿ ëï ³ ÝáõÙ Ø »-
ËÇÏáÛáõÙ: Ü ³ ³ åñáõÙ ¿ ñ ¸Ç »· á èÇí » ñ ³ ÛÇ ï ³ ÝÁ, áñï » Õ ¿ É ëÇñ ³ í » å ¿ áõÝ » ÝáõÙ üñÇ ¹³ Î ³ Éá-
ÛÇ Ñ » ï: üñÇ ¹³ Ý í ³ Ë ×³ Ýí » É ¿ 1954 Ãí ³- Ï ³ ÝÇÝ: Èáõñ » ñ ¿ ÇÝ åïïíáõÙ, à » Ý ³ ÇÝùÝ ³ ëå ³ Ý ¿ » Õ » É` Ñá · Ý » Éáí ó ³ íÇó áõ Ù » ÝáõÃÛáõÝÇó: § Ðáõëáí » Ù` ÇÙ Ñ »- é ³ Ý ³ ÉÁ áõñ ³ Ë ³ ÉÇ ¿,- · ñáõÙ ¿ Ý ³ Çñ ûñ ³· ñáõÙ,- ¨ » ë » ñμ » ù ³ Ûɨë Ñ » ï ã » Ù í » ñ ³¹³ éÝ ³¦: üñÇ ¹³ Î ³ ÉáÝ Ñ ³ ÛïÝÇ ¿ ¹³ ñÓ » É Çñ Ù ³ Ñí ³ ÝÇó Ñ » ïá: Üñ ³ Ï » Ý ¹³- ÝáõÃÛ ³ Ý ûñáù Ù ³ ñ ¹ ÇÏ Ýñ ³ Ý ×³- Ý ³ ãáõÙ ¿ ÇÝ áñå » ë ¸Ç »· á èÇí »- ñ ³ ÛÇ ÏÇÝ, ÙÇÝã ¹» é Ù ³ Ñí ³ ÝÇó Ñ » ïá èÇí » ñ ³ Ý ß ³ ï » ñÇÝ Ñ ³ ÛïÝÇ
¿ áñå » ë üñÇ ¹³ Î ³ ÉáÛÇ ³ ÙáõëÇÝ:
2002Ã.-ÇÝ § üñÇ ¹³¦ ýÇÉÙÝ ³ ñÅ ³ Ý ³ ó ³ í » ñÏáõ úëÏ ³ ñÇ: ÎÇÝáÝÏ ³ ñáõÙ ÝÏ ³ ñãáõÑáõÝ Ù ³ ñÙÝ ³ íáñ » É ¿ Ñ ³ Ýñ ³ Ñ ³ Ûï ¹» ñ ³ ë ³ ÝáõÑÇ ê ³ ÉÙ ³ Ð ³ Û » ÏÁ: ä ³ ïñ ³ ëï » ó Ð. Ø ² ¸àÚ ² ÜÀ
Ð ³ ñ ·» ÉÇ ËÙμ ³· ñáõÃÛáõÝ, áõ- ½áõÙ » Ù ßÝáñÑ ³ Ï ³ ÉáõÃÛáõÝ Ñ ³ Ûï- Ý » É §² ñÙ » ÝÇ ³¦ Ñ ³ Ýñ ³ å » ï ³- Ï ³ Ý μÅßÏ ³ Ï ³ Ý Ï » ÝïñáÝÇ íÝ ³ ë- í ³ Íù ³ μ ³ ÝáõÃÛ ³ Ý ¨ ûñÃáå »¹ Ç- ³ ÛÇ μ ³ ÅÝÇ ³ ÝÓÝ ³ Ï ³ ½ÙÇÝ:
² åñÇÉÇ 9-ÇÝ ³ ÙáõëÇÝë` ² ñ- ß ³ Ï Ð ³ ñáõÃÛáõÝÛ ³ ÝÁ ¥² ñó ³ ËÛ ³ Ý å ³ ï » ñ ³ ½ÙÇ Ù ³ ëÝ ³ ÏÇó, II Ï ³ ñ- · Ç Ãáß ³ Ï ³ éáõ) · Ý ³ ó » É ¿ ñ ¸ ³- íÇà ³ ß » ÝÇ º ÎØ ª Ï ³ Ù ³ íáñ ³· ñ- í » Éáõ` ³ Û ¹ Í ³ Ýñ áõ ¹ Åí ³ ñÇÝ Å ³- Ù ³ Ý ³ ÏÝ » ñáõÙ Ñ ³ Û ½ÇÝíáñÇ ÏáÕùÇÝ ÉÇÝ » Éáõ: ê ³ Ï ³ ÛÝ, ³ éáÕç ³- Ï ³ Ý ËÝ ¹ ÇñÝ » ñÁ íÏ ³ Û ³ Ïáã » Éáí, Ýñ ³ Ý Ù » ñÅ » É ¿ ÇÝ: Ð » ï ¹³ ñÓÇ ×³- Ý ³ å ³ ñÑÇÝ` ïñ ³ ÝëåáñïÇó Çç- Ý » ÉÇë ÁÝÏ » É ¿ ñ ¨ Éáõñç íÝ ³ ëí ³ Íù ëï ³ ó » É: ØÇÝ㨠٠» Ýù Ñ ³ ë ³ Ýù ÑÇí ³ Ý ¹³ Ýáó, ³ ñ ¹» Ý ³ Ù » Ý ³ ÝÑñ ³- Å » ßï û · ÝáõÃÛáõÝ óáõó ³ μ » ñí » É ¿ ñ:
ÆÝãå »± ë ßÝáñÑ ³ Ï ³ É ãÉÇÝ » Ù ÁÝ- ¹ áõÝ ³ ñ ³ ÝÇ Ñ » ñà ³ å ³ Ñ ³ ÝÓÝ ³- Ï ³ ½ÙÇÝ ¨ μ ³ Å ³ ÝÙáõÝùÇ μáÉáñ μÅÇßÏÝ » ñÇÝ: ´ ÅÇßÏ íÝ ³ ëí ³ Í- ù ³ μ ³ Ý-ûñÃáå »¹ ȨáÝ Ü » ñëÇë- Û ³ ÝÁ íÇñ ³ Ñ ³ ï » ó ³ ÙáõëÝáõë: ìÇñ ³ Ñ ³ ïáõÃÛáõÝÁ Ñ ³ çáÕ ³ Ýó ³ í: ÞÝáñÑ ³ Ï ³ É » Ù, ëÇñ » ÉÇ μÅÇßÏ, Ù ³ ëÝ ³· Çï ³ Ï ³ Ý μ ³ ñÓñ Ï ³ ñá- ÕáõÃÛáõÝÝ » ñÇ ¨ ³ Ýë ³ ÑÙ ³ Ý ÝíÇñáõÙÇ Ñ ³ Ù ³ ñ:
ÆÙ » ñ ³ ËïÇùÇ ËáëùÁ ÑÕáõÙ » Ù Ý ³ ¨ μ ³ Å ³ ÝÙáõÝùÇ μáÉáñ μÅÇßÏ- Ý » ñÇÝ` ² ñÃáõñ êáË ³ ÏÛ ³ ÝÇÝ, Ðñ ³ Ûñ Ð ³ ñáõÃÛáõÝÛ ³ ÝÇÝ, ² ñë » Ý ÎÇñ ³ ÏáëÛ ³ ÝÇÝ, ÐáíÑ ³ ÝÝ » ë ê ³ ñ · ëÛ ³ ÝÇÝ, ² É » Ý ´³ μ ³ Û ³ ÝÇÝ, áñáÝù Çñ » Ýó Ñ » ñà ³ å ³ ÑáõÃÛ ³ Ý ûñ » ñÇÝ áã ÙÇ í ³ ÛñÏÛ ³ Ý ³ ãù ³ ÃáÕ ã ³ ñ » óÇÝ ¨ áã ÙÇ ÑÇí ³ Ý ¹ Ç: ÆÝãå » ë ³ Ýï » ë » Ù μáõÅùáõÛñ » ñÇ ª ² ñ- ÙÇÝ » êÇñáõÝÛ ³ ÝÇ, ² ñÙÇÝ » Ü ³- ½ ³ ñÛ ³ ÝÇ, Ø ³ ñÇÝ » ¶ ¨áñ · Û ³ ÝÇ, ¶ áÑ ³ ñ Ø ³ ÝáõÏÛ ³ ÝÇ, È ³ ñÇë ³ Ø ³ ÉË ³ ëÛ ³ ÝÇ, ³ í ³· μáõÅùáõÛñ âÇÝ ³ ñ Ð ³ ñáõÃÛáõÝÛ ³ ÝÇ ³ Ýë ³ Ñ- Ù ³ Ý Ñá ·³ ï ³ ñáõÃÛáõÝÁ, Ï ³ Ù ÇÝãå » ë ßÝáñÑ ³ Ï ³ É ³ Ï ³ Ý Ëáëù ã ³- ë » Ù Ù ³ Ûñ ³ å » ïÝ » ñ èáõ½ ³ Ý ´³ ñë » ÕÛ ³ ÝÇÝ, ¾ÉÙÇñ ³ Ü ³ ½ ³ ñ- Û ³ ÝÇÝ, ² ñÙÇÝ » ÇÝ: êÇñ » ÉÇÝ » ñë, ³ ßË ³ ï » ù » ñ- Ï ³ ñ, » Õ » ù ³ éáÕç, Ó » ñ ç » ñÙ Ëáëù » ñáí, Ñá ·³ ï ³ ñáõÃÛ ³ Ùμ, Ù ³ ë- Ý ³· Çï ³ Ï ³ Ý μ ³ ñÓñ Ï ³ ñáÕáõ- ÃÛáõÝÝ » ñáí ³ Ùáù » ù μáÉáñ ÑÇí ³ Ý ¹ Ý » ñÇÝ:
² éáÕç » Õ » ù ¨ ³ éáÕçáõÃÛáõÝ å ³ ñ · ¨ » ù:
² ÝÏ » ÕÍ ¨ ç » ñÙ ³· ÇÝ Ù ³ Õà ³ ÝùÝ » ñáí ª ÈƸ ² Î ² ð ² ä º îÚ ² Ü
ÐÐ ä ² Þîä ² ÜàôÂÚ ² Ü Ü ² Ê ² ð ² ðàôÂÚ ² Ü ä ² ÞîàÜ ²  º ðÂ
13