Հայ Զինվոր Zin 45-2019

áñ ³ ½·³ÛÇÝ á õ ÏñáÝ³Ï³Ý Ëïñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ý í»ñ³óÙ³ÝÁ áõÕÕí³Í ³ Û¹ Ñ á¹í³ÍÇ ·áñÍ³¹ñáõÃÛáõÝÁ ã í»ñ³ÑëÏíÇ áñ»õ¿ å »ïáõÃÛ³Ý ÏáÕÙÇó£ ØÇ ³Ý·³Ù »õë Ñ³Û Ñ³ë³ñ³Ï³Ï³Ý« ù³Õ³ù³Ï³Ý ÙÇï- ùÁ Ñ³Ùá½í»ó« áñ ³½³ï³·ñáõÃÛ³Ý Ñ áõÛëÁ å »ïù ã ¿ Ï³å»É Ù»Í ï »ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ · Çß³ïÇã Í ñ³·ñ»ñÇ Ñ»ï« ³ ÛÉ å »ïù ¿ ÝíÇñí»É ÙÇ³Ï ³ñ¹³ñ³óÇª ½ÇÝí³Í å ³Ûù³ñÇ · ³Õ³÷³- ñÇÝ£ ² Ûë á õÕÕáõÃÛ³Ùμ ß ñç³¹³ñÓ³ÛÇÝ Ë áßáñ ¹»ñ Ë ³Õ³ó ³ñ»õÙï³Ñ³ÛáõÃÛ³Ý ë ³ÑÙ³Ý³¹ñ³Ï³Ý å ³Ûù³ñÁ£ 1863Ã© Ù³ñïÇ 1 7¬ÇÝ Ã áõñù³Ï³Ý Ï ³é³í³ñáõÃÛáõÝÁ í ³í»ñ³óñ»ó ³ñ»õÙï³Ñ³Û»ñÇ ë³ÑÙ³Ý³¹ñáõÃÛáõÝÁ£ ²ñ»õÙï³Ñ³ÛáõÃÛáõ- ÝÁ Ë áßáñ Ñ³ÕÃ³Ý³Ï ï ³ñ³í μéÝ³ïÇñ³Ï³Ý á õ Çñ»ÝÇó Ïïñí³Í« ³ ½·³ÛÇÝ ÏÛ³ÝùÇ ï ÝûñÇÝáõÃÛáõÝÁ Ç ñ»Ý í»ñ³å³- Ñ³Í ³ÙÇñ³Û³Ï³Ý ¹ ³ëÇ ÝÏ³ïÙ³Ùμ£ Ð ³Û ù³Õ³ù³Ï³Ý ÏÛ³Ýù Ù áõïù · áñÍ»ó ÙÇÝã ³Û¹ ³ÝÍ³ÝáÃª § ê³ÑÙ³Ý³¹ñáõ- ÃÛáõÝ¦ Ñ ³ëÏ³óáõÃÛáõÝÁ« ÅáÕáíáõñ¹Á ½ ·³ó Çñ áõÅÁ« Ù Ç³- Ï³Ù å ³Ûù³ñÇ Ñ½áñáõÃÛáõÝÁ£ âÝ³Û³Í ë³ÑÙ³Ý³¹ñáõÃÛáõÝÁ ³½·³ÛÇÝ Ý »ñùÇÝ áñáß³ÏÇ ËÝ¹ÇñÝ»ñ É áõÍ»Éáõ ³ñïáÝáõ- ÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³Ýñ³·áõÙ³ñ ¿ñ Çñ»ÝÇó Ý»ñÏ³Û³óÝáõÙ« ë³Ï³ÛÝ Ï³ñ»õáñÁ Å áÕáíñ¹³Ï³Ý Ùï³ÍáÕáõÃÛ³Ý Ù»ç å³Ûù³ñÇ ÁÙμéÝÙ³Ý ³Ùñ³åÝ¹áõÙÝ ¿ñ« á ñÇó Í ÝáõÝ¹ ¿ñ ³ éÝ»Éáõ 1 862Ã© ¼»ÛÃáõÝÇ Ñ »ñáë³Ï³Ý ³åëï³ÙμáõÃÛáõÝÁ£ ²ÛÝ Ñ³Ù³ËÙμ»ó ³ñ»õÙï³Ñ³Û Ñ ³Ûñ»Ý³ëÇñ³Ï³Ý á õÅ»ñÇÝ« Ý áñ í »ñ»Éù ³å³Ñáí»ó ³ ½³ï³·ñ³Ï³Ý · ³Õ³÷³ñ³ËáëáõÃÛ³ÝÁ« Ñ³Û ù ³Õ³ù³Ï³Ý Ù ïùÇÝ£ ²Ûë ï»Õ³ß³ñÅ»ñÁ ã¿ÇÝ Ï³ñáÕ Çñ»Ýó ³ ½¹»óáõÃÛáõÝÁ ãÃáÕÝ»É ù³Õ³ù³Ï³Ý Ùï³ÍáÕáõ- ÃÛ³Ý í ñ³£ Æ Ýãå»ë Ý ßáõÙ ¿ È»áÝ« ³ ÙμáÕç 19¬ñ¹ ¹ ³ñáõÙ Ñ ³- ÛáõÃÛ³Ý §¶ÉË³íáñ å ³ßï³ÙáõÝùÁ ¹³éÝáõÙ ¿ Ñ³Ûñ»ÝÇùÁ »õ ³½·áõÃÛáõÝÁ£ Ð ³Ûáó ³ÙμáÕç Ýáñ · ñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝÁ ïá·áñ- íáõÙ ¿ ³ Û¹ ë Ï½μáõÝùÝ»ñáí » õ ¹ ³ëïÇ³ñ³ÏáõÙ ¿ ë »ñáõÝ¹Ý»ñ Ñ³Ûñ»ÝÇùÇ ³ ½³ïáõÃÛ³Ý · ³Õ³÷³ñÝ»ñÇÝ Í³é³Û»Éáõ Ñ³- Ù³ñ¦£ 1877Ã© ³åñÇÉÇ 12¬ÇÝ ë Ïëí»ó é áõë¬Ãáõñù³Ï³Ý Ýáñ å ³- ï»ñ³½Ù£ ´³óí»ó å ³ï»ñ³½ÙÇ Ï áíÏ³ëÛ³Ý × ³Ï³ïÁ« á ñÇ ·ÉË³íáñ Ñ ñ³Ù³Ý³ï³ñÝ ¿ñ ØÇË³ÛÇÉ Ü ÇÏáÉ³»õÇãÁ« Ïáñ- åáõëÇ Ññ³Ù³Ý³ï³ñÁª ·»Ý»ñ³É ÈáñÇë Ø»ÉÇùáíÁ£ ÎáíÏ³ëÛ³Ý × ³Ï³ïáõÙ Ã áõñù³Ï³Ý μ³Ý³ÏÁ Ï ñ»ó ç ³Ë- ç³ËÇã å ³ñïáõÃÛáõÝ£ Ð ³ÕÃ³Ý³ÏÇ · áñÍáõÙ Ù »Í ³ í³Ý¹ áõ- Ý»ñ Ñ ³Û ÅáÕáíáõñ¹Á£ Ð³ÛÏ³Ï³Ý Ï³Ù³íáñ³Ï³Ý çáÏ³ï- Ý»ñÁ Ë Ç½³ËáõÃÛ³Ý áõ Ñ »ñáëáõÃÛ³Ý û ñÇÝ³ÏÝ»ñ ¿ ÇÝ óáõÛó ï³ÉÇë£ Ð ³Û»ñÇ Ý íÇñí³ÍáõÃÛáõÝÁ èáõë³ëï³ÝÇÝ μ³½Ù³- ÃÇí ½ »Ïáõó³·ñ»ñÇ Ñ ÇÙÝ³Ï³Ý Ã »Ù³Ý»ñÇó ¿ ñ£ è áõë³Ï³Ý ³ñùáõÝÇùÁ« ë ³Ï³ÛÝ« ³Ýï»ëáõÙ ¿ ñ ³ Û¹ Ñ ³Ý·³Ù³ÝùÁ« Ý³- Ë³å³ïñ³ëïíáõÙ ¿ ñ í³Û»É»Éáõ ³ ÛÝù³Ý ë å³ëí³Í Ñ³Õ- Ã³Ý³ÏÇ å ïáõÕÝ»ñÁ£ Ð áõÝí³ñÇ 1 9¬ÇÝ Ï Ýùí³Í ½ ÇÝ³¹³¹³- ñÇ å ³ÛÙ³ÝÝ»ñáõÙ Ð³ÛÏ³Ï³Ý Ñ³ñóÁ ã Ï³ñ« ë³Ï³ÛÝ éáõë³- Ï³Ý å ³ïíÇñ³ÏáõÃÛ³Ý Ñ³Ù³éáõÃÛáõÝÁ å ë³Ïí»ó Ñ³çá- ÕáõÃÛ³Ùμ© ù ÝÝ³ñÏÙ³Ý ¹ ñí»ó 1 6¬ñ¹ Ñ á¹í³ÍÇ ³ é³çÇÝ ï³ñμ»ñ³ÏÁ« ³ ÛÝáõÑ»ï»õ »ñÏñáñ¹Á« á ñáÝù ³Ûë Ï³Ù ³ÛÝ ã³÷áí ³ å³Ñáí»Éáõ ¿ ÇÝ ³ñ»õÙï³Ñ³ÛáõÃÛ³Ý ·áÛ³ï»õáõÙÁ å³å»Ý³Ï³Ý Ñ ³Ûñ»ÝÇùáõÙ£ Ìñ³·ñáõÙ Ëáëù« Ù Çïù ³ Ý·³Ù ãÏ³ñ Ñ ³ÛÏ³Ï³Ý å»ï³Ï³ÝáõÃÛ³Ý í »ñ³Ï³Ý·ÝÙ³Ý« Ñ ³- ÛáõÃÛ³ÝÁ ³ é³ÝÓÝ³ßÝáñÑáõÙÝ»ñ ïñ³Ù³¹ñ»Éáõ Ù ³ëÇÝ£ 1877Ã© Ñ áÏï»Ùμ»ñÇ 2 1¬ÇÝ ² ½·³ÛÇÝ ÅáÕáíÇ »ñ»ë÷áË³- Ý³Ï³Ý Å áÕáíÝ Á Ý¹áõÝ»ó Ð ³ÛÏ³Ï³Ý Ñ³ñóÇ É áõÍÙ³Ý ïÝû- ñÇÝáõÃÛáõÝÁ èáõë³ëï³ÝÇÝ Ñ ³ÝÓÝ»Éáõ á ñáßáõÙ£ Ø ß³Ïí»ó Ð³ÛÏ³Ï³Ý Ñ ³ñóÇ É áõÍÙ³Ý Ý áñ ï ³ñμ»ñ³Ï© § èáõëÝ»ñáõ ÏáÕÙ» ã í»ñ³¹³ñÓíÇ Ï ñÏÇÝ î ³×Ï³ó Ø»Í Ð³ÛùÁª Ù ÇÝã»õ º÷ñ³ïÇ ³ ÷»ñÁ£ ² Û¹ Ñ áÕ³Ù³ë»ñÁ Ï óí»Éáí ² ñ³ñ³ïÛ³Ý Ý³Ñ³Ý·ÇÝª Ù ³ë Ï³½Ù»Ý Ï³Ûë»ñ³Ï³Ý Ç ßË³ÝáõÃÛ³Ý¦£ ê³Ï³ÛÝ« Çñ³Ï³ÝáõÙ, 16¬ñ¹ Ñá¹í³ÍÁ ã ÉáõÍ»Éáí Ð³ÛÏ³- Ï³Ý Ñ ³ñóÁ« ¹ ³ñÓÛ³É ³ ÝáñáßáõÃÛ³Ý Ù »ç ¿ ñ ÃáÕÝáõÙ ³ ÛÝ£ Ð³ÛáõÃÛ³Ý ù ³Õ³ù³Ï³Ý ³ Ý÷áñÓáõÃÛáõÝÁ Ù»Ï ³ Ý·³Ù » õë ¹»Ù ³é³í ¹Çí³Ý³·Çï³Ï³Ý Ë ³ñ¹³í³ÝùÇÝ£ ´»éÉÇÝÇ ÏáÝ·ñ»ëÇ · áõÙ³ñÙ³Ý ÉáõñÁ É ë»Éáíª ³ñ»õÙï³- Ñ³Û ³½·³ÛÇÝ · áñÍÇãÝ»ñÁ áñáß»óÇÝ »íñáå³Ï³Ý » ñÏñÝ»- ñÇ Ù ³Ûñ³ù³Õ³ùÝ»ñ á õÕ³ñÏ»É å ³ïñÇ³ñù³ñ³ÝÇ å ³ï- íÇñ³ÏáõÃÛ³ÝÁ« ×³Ý³ãí³Í ù³Õ³ù³Ï³Ý á õ ÏñáÝ³Ï³Ý ·áñÍÇã« Ý ³ËÏÇÝ å ³ïñÇ³ñù Ø ©ÊñÇÙÛ³ÝÇ · ÉË³íáñáõ- ÃÛ³Ùμ£ ²ÙÇëÝ»ñ ß³ñáõÝ³Ï Í »Í»Éáí »íñáå³Ï³Ý å³É³ïÝ»ñÇ ¹éÝ»ñÁ« å³ïíÇñ³ÏáõÃÛáõÝÁ Ð³ÛÏ³Ï³Ý Ñ³ñóÇ ³ ñ¹³ñ³- óÇ ÉáõÍÙ³Ý ËÝ¹ñ³ÝùÝ»ñ ¿ ñ ÑÕáõÙ£ È áÝ¹áÝáõÙ« ö³ñÇ½áõÙ« ä»ï»ñμáõñ·áõÙ« Ð éáÙáõÙ« ´ »éÉÇÝáõÙ Ø©ÊñÇÙÛ³ÝÁ · áõÃ ¿ ñ ³Õ»ñëáõÙ Ñ³ñÛáõñ Ñ³½³ñ³íáñ ³ÝÙ»Õ ½áÑ»ñÇ« »ñ»ù ÙÇÉÇ- áÝ ëïñÏ³óí³Í ÅáÕáíñ¹Ç Ñ³Ù³ñ£ ´»éÉÇÝÇ í »Ñ³ÅáÕáíáõÙ ã ÉáõÍí»ó Ð ³ÛÏ³Ï³Ý Ñ ³ñóÁ£ ì»ó ³ÙÇë ß³ñáõÝ³Ï Ó·Ó·»Éáõó Ñ»ïá »íñáå³óÇ ¹Çí³Ý³·»ï- Ý»ñÁ É áõÛë ³ßË³ñÑ Ñ³Ý»óÇÝ Ï ³Ù³½áõñÏ Ù Ç Ñá¹í³Í« á ñÁ áãÇÝã ã ¿ñ Ë áëï³ÝáõÙ£ ì»ñ³¹³éÝ³Éáí Î ©äáÉÇë« Ñ³Ûáó Ù³Ûñ » Ï»Õ»óáõÙ Ñ³í³ùí³Í Å áÕáíñ¹ÇÝ Ø©ÊñÇÙÛ³ÝÁ å³ïÙ»Éáí Ñ³ñÇë³ÛÇ á õ Çñ ÃÕÃ» ß»ñ»÷Ç Ù³ëÇÝ« ³ ë³ó© §ÐáÝ« áõñ ½ »ÝùÝ ¿ Ë áëáÕÁ« á õñ ë áõñ»ñÁ Ï ßáÕßáÕ³Ý« Ñ áÝ Ç±Ýã ·áñÍ á õÝÇÝ ËÝ¹Çñù »õ ³Õ»ñëáõÃÛáõÝÝ»ñ¦£ ²½³ïáõÃÛ³Ý Ñ ³ëÝ»Éáõ Ñ ³Ù³ñ« ß ³ñáõÝ³ÏáõÙ ¿ Ç ñ ÙÇï- ùÁ Ø ©ÊñÇÙÛ³ÝÁ« å»ïù ¿ ·Ý³É ·³í³éÝ»ñÁ« á ã Ã» Ó »éÝ³- μ³ó« ³ÛÉª §Ø»Ï¬Ù»Ï ½ »Ýù ï³ñ»ù« ½»Ýù ³é»ù« » õ ¹³ñÓÛ³É ½»Ýù£ Ä áÕáíáõñ¹« ³Ù»Ý»Ý ³ é³ç ùá ³ ½³ïáõÃÛ³Ý ÑáõÛëÁ ù»½ í ñ³ ¹Çñ« ùá Ë»ÉùÇÝ »õ ù á μ³½áõÏÇÝ áõÅ ï áõñ« Ù³ñ¹ ÇÝùÝ Çñ»Ý å »ïù ¿ ³ ßË³ïÇ« á ñ ÷ ñÏíÇ¦£ èáõë³Ï³Ý ½áñù»ñÁ Ñ »é³ÝáõÙ ¿ ÇÝ · ñ³í³Í ßñç³ÝÝ»- ñÇó, » õ Ñ³Û ÅáÕáíáõñ¹Á Ï ³ñÇÝóÇ Í»ñ ÏÝáç μ»ñ³Ýáí Ýñ³Ýó » ñ»ëÇÝ ³ ëáõÙ ¿ ñ© § àã · ³É»ñÝÇ¹ É ÇÝ»ñ« á ã · Ý³É- ÝÇ¹®¦£ ²ñ»õÙï³Ñ³ÛáõÃÛáõÝÁ Ï³ÝË³ï»ëáõÙ ¿ ñ éáõë³Ï³Ý ½ áñ- ù»ñÇ Ñ»é³Ý³Éáõó Ñ»ïá »ÏáÕ ·³ÉÇù ã ³ñ³·áõß³Ï ûñ»ñÁ£ Æñ³í³óÇ ¿ñ Ð © ä ³ñáÝÛ³ÝÁ« »ñμ 6 1¬ñ¹ Ñ á¹í³Íáí Ë³Ý¹³- í³éí³Í ¹ Çí³Ý³·»ïÝ»ñÇ Ù ³ëÇÝ · ñáõÙ ¿ ñ© § 1878 Ã íÇÝ Çμñ»õ ³½·³ÛÇÝ ÝíÇñ³Ï ÊñÇÙÛ³ÝÇ Ñ »ï ³í³·³ÅáÕáíÁ ÕñÏí»ó³í£ Â»å»ï »õ ã·Çï³Ïó»Éáí« Ã» ÇÝãáõ ã ÏñóÇÝ ³í³·³ÅáÕáíÇÝ Ý »ñÏ³Û³Ý³É« ë ³Ï³ÛÝ ß ³ï»ñÁ å Ý¹»óÇÝ ³ÛÝ ³ ï»Ý« Ã » ³ ½·Á Ù »Í û ·áõï ù ³Õ»ó ³ÝáÝó á õÕ»õáñáõ- Ã»Ý»Ý« Ã» Ó³ÛÝ Ñ³Ý»Éáõ ã¿« ³Û¹ û ·áõïÇÝ ÇÝã Á ÉÉ³ÉÁ í »ñçÇÝ åÇïÇ Ñ ³ëÏ³óíÇ¦£ ÆëÏ í »ñçÝ ³Ý÷³éáõÝ³Ï ¿ ñ« ³ ñÛáõÝáí É»óáõÝ£ ²ñï³·³ÕÃÇ ¿ ñ å³ïñ³ëïíáõÙ ³ÙμáÕç Î³ñÇÝÇ Ý³Ñ³Ý·Á£ ºÃ» èáõë³Ï³Ý ³ ñß³íáÕ μ³Ý³ÏÇ · ÉáõË Ï ³Ý·Ý³Í Ñ³- Û³½·Ç · »Ý»ñ³É ÈáñÇë Ø»ÉÇùáíÁ« ³ ÝóÝ»Éáí ² ñ»õÙïÛ³Ý Ð³- Û³ëï³ÝÇ ³ÝÙ³ñ¹³μÝ³Ï á õ ³ í»ñí³Í · ÛáõÕ»ñáí« ½ ³ñÙ³- ó³Í ³ëáõÙ ¿ñ© § Ð³Û³ëï³ÝÁ Ïï»ëÝ»Ù ³Ñ³« ë ³Ï³ÛÝ Ñ³Û ã»Ù ï »ëÝ»ñ Ñ áÝ¦« ³ å³ Ç ±Ýã ¿ ÇÝ ³ ë»Éáõ ¹ ³ñ³í»ñçÇÝ Ð ³- Û³ëï³Ý ³ Ûó»ÉáÕÝ»ñÁ£ Ð³ÛÏ³Ï³Ý Ñ ³ñóÇ ÙÇç³½·³ÛÝ³óÙ³Ý ÷áõÉÁ« É »óáõÝ É Ç- Ý»Éáí ï ³ñ³Ï³ñÍáõÃÛáõÝÝ»ñáí« · ³Õ³÷³ñ³Ï³Ý á ñáß³- ÏÇ ÁÝ¹Ñ³ÝñáõÃÛáõÝ ã μ»ñ»ó£ Æñ³ñ³Ù»ñÅ ï»ë³Ï»ïÝ»ñÁ åïïíáõÙ ¿ ÇÝ ³Ûë Ï ³Ù ³ÛÝ á õÅÁ » É³Ï»ï Ñ ³Ù³ñáÕ í ³ñ- Ï³ÍÝ»ñÇ ß áõñç£ ² Û¹ù³Ý ÷ áñÓáõÃÛáõÝÝ»ñÇó Ñ »ïá ¿É ã ¿ñ Ë³ÙñáõÙ ºíñáå³ÛÇ« è áõë³ëï³ÝÇ ÝÏ³ïÙ³Ùμ Ñ ³í³ïÇ Ñ³Ý·³Ý³ÏÁ£ Þ³ñáõÝ³Ï»ÉÇ

Հայ Զինվոր Zin 45-2019 | Page 15