10 áÕμ » ñ ·³ Ï ³ Ý å ³ ïÙáõÃÛáõÝÁ : ä ³ ï ³ ÝÇ ØáÝà » ÇÝ Ï ³ Ù ³ ó-Ï ³ Ù ³ ó Ñ ³ ëáõ ¿ ÇÝ ¹³ éÝáõÙ Ñ ³ Û ÅáÕáíñ ¹ Ç 1895-1915 Ãí ³ - Ï ³ ÝÝ » ñÇ áÕμ » ñ ·³ Ï ³ Ý ³ Ýóù » ñÁ :
Â Æ ì 4 5 ( 1 2 1 6 ) 1 5 - 2 1 Ü à Ú º Ø ´ º ð Æ 2 0 1 7
Ø ² ð¸
² è ² êä º ÈÀ
ÜáÛ » Ùμ » ñÇ 25-ÇÝ ÐÐ ² ½ ·³ ÛÇÝ Ñ » ñáë « ² ñó ³ ËÇ Ñ » ñáë ØàÜ º (² ìà ) Ø º ÈøàÜÚ ² ÜÀ Ï ¹³ éÝ ³ ñ 60 ï ³ ñ » Ï ³ Ý
§º ë ØÇ ³ óÛ ³ É Ü ³ Ñ ³ Ý · Ý » ñÇó » Ï ³ Í Ñ ³ Û » Ù ¨ ³ Ûëï » Õ å ³ Ûù ³ ñáõÙ » Ù ÝáõÛÝ å ³ ï ׳ éáí « ÇÝãÇ Ñ ³ Ù ³ ñ å ³ Ûù ³ ñáõÙ » Ý ÙÝ ³ óÛ ³ É μáÉáñÁ : º ë Ñ ³ Û » Ù © ³ Ûë Ñ ³ Û- ñ » ÝÇùÁ å ³ ïÏ ³ ÝáõÙ ¿ ÇÝÓ ÝáõÛÝù ³ Ý « áñù ³ Ý áñ¨ ¿ áõñÇß Ñ ³ ÛÇ : Î ³ ñÍáõÙ » Ù` ÇÙ Ñ ³ Ûñ » ÝÇùÇ ³ Ûë ÏïáñÇ å ³ ßïå ³ ÝáõÃÛ ³ Ý Ñ ³ Ù ³ ñ Ý ³ ¨ ÏñáõÙ » Ù ÝáõÛÝù ³ Ý å ³ ï ³ ë- Ë ³ Ý ³ ïíáõÃÛáõÝ « áñù ³ Ý ó ³ ÝÏ ³ ó ³ Í Ñ ³ Û : Ð » ï¨ ³ μ ³ ñ « μÝ ³ Ï ³ Ý ¿ ÉÇÝ » É ³ Ûëï » Õ ¨ å ³ Ûù ³ ñ » É ³ Ûë ßñç ³ ÝÇ ³ Ù- μáÕç μÝ ³ ÏãáõÃÛ ³ Ý Ñ » ï ÙÇ ³ ëÇÝ :
² ÝóÛ ³ ÉáõÙ ê ÷ ÛáõéùÇ Ù » ç å ³ Ûù ³ ñ » É » Ù Ù » ñ ÅáÕáíñ- ¹ Ç Çñ ³ íáõÝùÝ » ñÇ Ñ ³ Ù ³ ñ ¨ ³ Ûëï » Õ » Ù ÝáõÛÝ å ³ ï ׳ -
® Ü ³ Ñ ³ ñ ¨ ÝÙ ³ Ý ¿ ñ Çñ ÅáÕáíñ ¹ Ç Ñ » ñáë ³ Ï ³ Ý ¿ åáëÇ ê ³ ëÝ ³ Ìé » ñÇÝ © Ýñ ³ Ýó å » ë μ ³ ñÇ ¿ ñ « ³ ½ÝÇí « μ ³ Ûó Ý ³ ¨ Ñ ³ Ù ³ ñÓ ³ Ï « ÇÝùÝÇßË ³ Ý áõ ³ Ýí ³ Ë « ³ ÝËáõ ׳ å áõ ÑÙáõï Ññ ³ Ù ³ Ý ³ ï ³ ñ : º í Ñ ³ Ûñ » ÝÇùÇ ß ³ Ñ » ñÁ í » ñ ¿ ñ ¹³ ëáõÙ ³ Ù » Ý ÇÝãÇó ®
ÌÝí » É ¿ ñ Ñ ³ Ûñ » ÝÇùÇó Ñ » éáõ` ² ØÜ Î ³ ÉÇýáéÝÇ ³ ÛÇ Ý ³ Ñ ³ Ý · Ç üñ » ½Ýá ù ³ - Õ ³ ùÇ Ù » ñÓ ³ Ï ³ ÛùáõÙ · ïÝíáÕ ì ³ ÛëÇÉÇ ³ ³ í ³ ÝáõÙ « ëáíáñ » É ï » ÕÇ ÙÇçÝ ³ Ï ³ ñ · ¹ åñáóáõÙ : ² Ý · É ³ Ëáë å ³ ï ³ Ýáõ Ñ ³ Ù ³ ñ ׳ Ï ³ ï ³· ñ ³ Ï ³ Ý ¨ áõÕ » Ýß ³ ÛÇÝ ¹³ ñ- Ó ³ í ÍÝáÕÝ » ñÇ Ñ » ï ÂáõñùÇ ³ Ûáí ׳ Ù- ÷ áñ ¹» ÉÁ : º Õ ³ Ý ² ñ¨ÙïÛ ³ Ý Ð ³ Û ³ ëï ³ ÝÇ ß ³ ï μÝ ³ Ï ³ í ³ Ûñ » ñáõÙ « ³ Ûó » É » óÇÝ Ø ³ ñ½í ³ Ý ù ³ Õ ³ ùáõÙ ¹» é¨ë å ³ Ñå ³ Ý- í ³ Í Ùáñ ³ Ï ³ Ý å ³ åÇ ÏÇë ³ í » ñ ïáõÝ « áñï » Õ Ù ³ ÑÙ »¹³ Ï ³ ÝáõÃÛáõÝ ÁÝ ¹ áõÝ ³ Í Ñ ³ Û » ñÁ å ³ ïÙ » óÇÝ Çñ » Ýó Ý ³ ËÝÇÝ » ñÇ
10 áÕμ » ñ ·³ Ï ³ Ý å ³ ïÙáõÃÛáõÝÁ : ä ³ ï ³ ÝÇ ØáÝà » ÇÝ Ï ³ Ù ³ ó-Ï ³ Ù ³ ó Ñ ³ ëáõ ¿ ÇÝ ¹³ éÝáõÙ Ñ ³ Û ÅáÕáíñ ¹ Ç 1895-1915 Ãí ³ - Ï ³ ÝÝ » ñÇ áÕμ » ñ ·³ Ï ³ Ý ³ Ýóù » ñÁ :
15 ï ³ ñ » Ï ³ Ý ¿ ñ « » ñμ áñå » ë ·» ñ ³ ½ ³ Ýó ëáíáñáÕ « ³ ß ³ Ï » ñïÝ » ñÇ ÷ áË ³ Ý ³ ÏÙ ³ Ý ËÙμÇ Ñ » ï ³ Ûó » É » ó Ö ³ åáÝÇ ³« Í ³ Ýá- à ³ ó ³ í ² ñ¨ » ÉùÇ ³ Û ¹ Ññ ³ ßù » ñÏñÇ Ùß ³ - ÏáõÛÃÇÝ « Ñ » ïá ËÝ ¹ ñ » ó » ñÏ ³ ñ ³ óÝ » É Å ³ Ù- Ï » ïÁ Ù » Ï ï ³ ñáí ¨ ëÏë » ó ׳ åáÝ » ñ » Ý áõëáõÙÝ ³ ëÇñ » É : Þáõïáí ׳ åáÝ » ñ » ÝÇó ýñ ³ Ýë » ñ » Ý áõ ³ Ý · É » ñ » Ý Ã ³ ñ · Ù ³ Ýáõ- ÃÛáõÝÝ » ñ ¿ ñ Ï ³ ï ³ ñáõÙ « ³ í » ÉÇ áõß` Ï ³ ñ ³ - ï » Ç ë¨ · áïÇ ëï ³ ó ³ í : Ö ³ åáÝÇ ³ ÛÇó Ñ » - ïá ØáÝà » Ý ×³ Ù ÷ áñ ¹» ó Ð ³ ñ ³ í ³ ñ¨ » É- Û ³ Ý ² ëÇ ³ ÛÇ » ñÏñÝ » ñáõÙ : 1992à © ÙÇ Ñ ³ ñ- ó ³ ½ñáõÛóáõÙ ÝßáõÙ ¿ ñ « áñ íÇ » ïÝ ³ ÙóÇÝ » - ñÇ ³ ½ ·³ ÛÇÝ- ³ ½ ³ ï ³· ñ ³ Ï ³ Ý å ³ Ûù ³ ñÁ å » ïù ¿ á · ¨áñáÕ ÉÇÝÇ Ô ³ ñ ³ μ ³ ÕÇ Ñ ³ - Ù ³ ñ : éáí : ê ³ ³ Û ¹ ÝáõÛÝ å ³ Ûù ³ ñÇ ß ³ ñáõÝ ³ ÏáõÃÛáõÝÝ ¿:
Þ ³ ï ÝáñÙ ³ É μ ³ Ý ¿: ÜáñÙ ³ É μ ³ Ý ¿« áñ Ñ ³ ÛÁ ·³ ¨ Çñ Ñ ³ Ûñ » ÝÇùÁ å ³ ßïå ³ ÝÇ « ß ³ ï ÝáñÙ ³ É μ ³ Ý ¿: Æñ ³ - íáõÝùÝ ¿ μáÉáñÇ áõ Ý ³ ¨ å ³ ñï ³ Ï ³ ÝáõÃÛáõÝÁ : º í ½ ³ ñ- Ù ³ Ý ³ ÉÇÝ ³ ÛÝ ¿« áñ ³ í » ÉÇ ß ³ ï Ñ ³ Û » ñ ã » Ý » Ï » É ÝáõÛÝÝ ³ Ý » Éáõ « ÙÇ ³ ÛÝ ³ Û ¹ ¿ ½ ³ ñÙ ³ Ý ³ ÉÇÝ ¦:
² Ûë Ëáëù » ñáí ÑÇÙÝ ³ íáñ » ó Ù ³ ëÝ ³ ÏóáõÃÛáõÝÁ Ô ³ - ñ ³ μ ³ ÕÇ ³ ½ ³ ï ³· ñ ³ Ï ³ Ý å ³ ï » ñ ³ ½ÙÇÝ · ÇïÝ ³ Ï ³ Ý « ² ØÜ-Ç ´» ñÏÉÇÇ Ñ ³ Ýñ ³ Ñ ³ Ûï Ñ ³ Ù ³ Éë ³ ñ ³ ÝÇ ßñç ³ - Ý ³ í ³ ñï « Ñ » ïÙ ³ Ñáõ ÐÐ ¨ ÈÔÐ μ ³ ñÓñ ³· áõÛÝ` ² ½ ·³ ÛÇÝ Ñ » ñáëÇ ÏáãÙ ³ ÝÝ ³ ñÅ ³ Ý ³ ó ³ Í ØáÝà » (² íá ) Ø » ÉùáÝ- Û ³ ÝÁ : ì » ñ ³¹³ éÝ ³ Éáí ØÇ ³ óÛ ³ É Ü ³ - Ñ ³ Ý · Ý » ñ ª ØáÝà » Ý ÁÝ ¹ áõÝí » ó ´» ñÏÉÇÇ Ñ ³ Ýñ ³ Ñ ³ Ûï Ñ ³ Ù ³ Éë ³ ñ ³ ÝÇ ÑÇÝ ³ ëÇ ³ - Ï ³ Ý ÅáÕáíáõñ ¹ Ý » ñÇ å ³ ïÙáõÃÛ ³ Ý áõ ÑÝ ³· ÇïáõÃÛ ³ Ý μ ³ ÅÇÝ` 4 ï ³ ñí ³ Íñ ³ - · ÇñÝ ³ í ³ ñï » Éáí 2 « 5 ï ³ ñáõÙ : àõñ ³ ñïáõÇ Å ³ Ûé ³÷ áñ ¹³ Ùμ ³ ñ ³ ÝÝ » - ñÇ Ù ³ ëÇÝ ØáÝà » Ç · ñ ³ Í ³ í ³ ñï ³×³ éÁ É ³ ÛÝ ³ ñÓ ³·³ Ýù · ï ³ í áã ÙÇ ³ ÛÝ Ñ ³ - Ù ³ Éë ³ ñ ³ ÝáõÙ « ³ Ûɨ ³ ßË ³ ñÑÇ Ñ ³ Û ³ - ·» ïÝ » ñÇ ßñç ³ ÝáõÙ : ä ³ ï ³ Ñ ³ Ï ³ Ý ã ¿« áñ Ýñ ³ Ý ³ ßË ³ ï ³ Ýù ³ é ³ ç ³ ñÏí » ó úùëýáñ ¹ Ç Ñ ³ Ù ³ Éë ³ ñ ³ ÝÇ ÑÝ ³· ÇïáõÃÛ ³ Ý μ ³ ÅÝáõÙ : ØáÝà » Ý « ë ³ Ï ³ ÛÝ « ÏÛ ³ ÝùÁ ã ¿ ñ å ³ ïÏ » ñ ³ óÝáõÙ ³ é ³ Ýó ׳ Ù ÷ áñ ¹ áõ- ÃÛ ³ Ý ¨ 1978à © ·³ ñÝ ³ ÝÁ Ù » ÏÝáõÙ ¿ Æñ ³ Ý « áñï » Õ ³ Ý · É » ñ » ÝÇ ¹³ ë » ñ ¿ ï ³ ÉÇë ¨ Ù ³ ëÝ ³ ÏóáõÙ Þ ³ ÑÇ ¹» Ù Í ³ í ³ Éí ³ Í ß ³ ñÅÙ ³ ÝÁ : ² í » ÉÇ áõß · ÝáõÙ ¿ Æñ ³ ÝÛ ³ Ý øñ ¹ ëï ³ Ý « Í ³ Ýáà ³ ÝáõÙ ùñ ¹» ñÇ å ³ ï-
ÐÐ ä ² Þîä ² ÜàôÂÚ ² Ü Ü ² Ê ² ð ² ðàôÂÚ ² Ü ä ² ÞîàÜ ²  º ðÂ
ÙáõÃÛ ³ ÝÝ áõ Ï » Ýó ³ ÕÇÝ « Ñá ¹ í ³ ÍÝ » ñ å ³ ïñ ³ ëïáõÙ Ýñ ³ Ýó Í ³· Ù ³ Ý « ¿ ÃÝáëÇ « ³ í ³ Ý ¹ áõÛÃÝ » ñÇ áõ ³ ñ ¹³ ñ å ³ Ûù ³ ñÇ Ù ³ ëÇÝ : ÜáõÛÝ ï ³ ñí ³ ³ ßÝ ³ ÝÝ ³ ñ ¹» Ý ´» ÛñáõÃáõÙ ¿ ñ ¨ ³ ÏïÇíáñ » Ý Ù ³ ëÝ ³ Ï- óáõÙ ¿ ñ Ñ ³ ÛÏ ³ Ï ³ Ý Ã ³ Õ ³ Ù ³ ëÇ å ³ ßïå ³ ÝáõÃÛ ³ ÝÁ :
1980à © ·³ ñÝ ³ ÝÁ ØáÝà » Ý ³ Ý ¹³ - Ù ³· ñíáõÙ ¿ Ð ³ Û ³ ëï ³ ÝÇ ² ½ ³ ï ³· ñáõ- ÃÛ ³ Ý Ð ³ Û ¶³ ÕïÝÇ ´³ Ý ³ ÏÇÝ (§² ë ³ - É ³¦): 1981-1989Ãà © ÙÇ ù ³ ÝÇ ³ Ý ·³ Ù Ó » ñμ ³ Ï ³ ÉíáõÙ áõ μ ³ Ýï ¿ ÁÝÏÝáõÙ : Ø » - Ïáõë ³ óÙ ³ Ý ï ³ ñÇÝ » ñÇÝ ¨ë Ó » éù » ñÁ Í ³ - É ³ Í ãÇ ÝëïáõÙ Ñ ³ Ûñ » Ý ³ ë » ñ · ÇïÝ ³ Ï ³ - ÝÁ : Ð ³ Û ÅáÕáíñ ¹ Ç Ýáñ ³· áõÛÝ ³ ½ ³ ï ³· - ñ ³ Ï ³ Ý å ³ Ûù ³ ñÇ Ù ³ ëÇÝ Ýñ ³ Ñá ¹ í ³ Í- Ý » ñÁ ïå ³· ñíáõÙ » Ý ö ³ ñÇ½Ç § Ð ³ Û å ³ Ûù ³ ñ ¦« ÈáÝ ¹ áÝÇ § Î ³ ÛÍ » ñ ¦ à » ñà » - ñáõÙ « ê ³ Ý üñ ³ ÝóÇëÏáÛÇ § ê ³ ñ ¹³ ñ ³ - å ³ ï ¦ ³ Ùë ³· ñáõÙ : 1981à © ÝáÛ » Ùμ » ñÇ
11-ÇÝ üñ ³ ÝëÇ ³ ÛÇ úñÉÇÇ û ¹³ Ý ³ - í ³ Ï ³ Û ³ ÝáõÙ ØáÝà » Ý Ó » ñμ ³ - Ï ³ Éí » ó Ï » ÕÍ ³ ÝÓÝ ³· Çñ ¨ ³ ïñ- ׳ Ý ³ Ï Ïñ » Éáõ Ù » Õ ³¹ ñ ³ Ýùáí : Ü ³ ëϽμáõÙ ¹³ ï ³ å ³ ñïí » ó 4 ³ Ùëí ³ ³ ½ ³ ï ³ ½ñÏÙ ³ Ý « ÇëÏ ³ í » ÉÇ áõß ¹³ ï ³ ñ ³ ÝÁ áñáß » ó íï ³ ñ » É Ýñ ³ Ý üñ ³ ÝëÇ ³ ÛÇó : ¸ ³ ï ³ ñ ³ ÝáõÙ ØáÝà » Ý Ñ ³ Ûï ³ - ñ ³ ñ » ó © §´ áÉáñ Ñ ³ Û » ñÁ Ï » ÕÍ ³ ÝÓÝ ³· ñ » ñ » Ý ÏñáõÙ ª ýñ ³ ÝëÇ ³ - Ï ³ Ý « ³ Ù » ñÇÏÛ ³ Ý « ¹ ñ ³ Ýù Ï » ÕÍ ÏÉÇÝ » Ý ³ ÛÝù ³ Ý Å ³ Ù ³ Ý ³ Ï « ù ³ ÝÇ ¹» é ¹ ñ ³ Ýù Ñ ³ ÛÏ ³ Ï ³ Ý ã » Ý ©©©¦:
1989à © ëϽμÝ » ñÇÝ ØáÝà » Ý ³ ñï ³ ùëíáõÙ ¿ º Ù » Ý « áñï » ÕÇó ÏÝáç` ê »¹³ ÛÇ Ñ » ï ï » Õ ³÷ áËíáõÙ ¿ º íñáå ³« ÇëÏ Ñ » - ïá` Ð ³ Û ³ ëï ³ Ý , ¨ ¹³ éÝáõÙ ³ ½ ·³ ÛÇÝ- ³ ½ ³ ï ³· ñ ³ Ï ³ Ý ß ³ ñÅÙ ³ Ý ½ ³ ñÃáÝùÇ ³ Ï ³ Ý ³ ï » ëÝ áõ · áñÍáõÝ Ù ³ ëÝ ³ ÏÇóÁ : ØáÝà » Ý É ³ í ¿ ñ Ñ ³ ëÏ ³ ÝáõÙ « áñ ·³ ÉÇù ï ³ ñÇÝ » ñÁ íï ³ Ý ·³ íáñ áõ í × é ³ Ï ³ Ý » Ý ÉÇÝ » Éáõ Ñ ³ Û ÅáÕáíñ ¹ Ç Ñ ³ Ù ³ ñ : àõ » ñμ Ô ³ ñ ³ μ ³ ÕÛ ³ Ý ß ³ ñÅÙ ³ Ý ¹» Ù ëáõñ μ ³ ñÓñ ³ óñ ³ Í ÝáñûñÛ ³ Ãáõñù » ñÁ ÷ áñÓáõÙ ¿ ÇÝ × Ýß » É Ñ ³ Ûáó ³ ½ ³ ï ³ ëÇñ ³ Ï ³ Ý á · ÇÝ « » ñÇï ³ ë ³ ñ ¹ Ñ ³ Ûñ » Ý ³ ë » ñÝ Çñ áõß ³¹ ñáõ- ÃÛáõÝÁ ë¨ » é » ó ² ñó ³ Ë` Ýß » Éáí © §º à » Ù » Ýù ÏáñóÝ » Ýù ² ñó ³ ËÁ « Ïßñç » Ýù Ù » ñ ÅáÕáíñ ¹ Ç å ³ ïÙáõÃÛ ³ Ý í » ñçÇÝ ¿ çÁ ¦: º í « áñå » ë½Ç ³ Ý ¹³ éÝ ³ ÉÇáñ » Ý ãßñçíÇ ³ Û ¹ ¿ çÁ « Ý ³ ³ é ³ çÇÝÝ » ñÇó ¿ ñ « áñ · Ý ³ ó ² ñó ³ Ë` ½ÇÝíáñ ³ Ï ³ Ý · Çï » ÉÇùÝ » ñÝ Ç ëå ³ ë ¹ Ý » Éáõ » ñÏñ ³ Ù ³ ëÇ å ³ ßïå ³ Ýáõ- ÃÛ ³ ÝÁ :
1991à © ë » åï » Ùμ » ñ- ¹» Ïï » Ùμ » ñÇÝ ØáÝà » Ý Ù ³ ëÝ ³ ÏóáõÙ ¿ Þ ³ ÑáõÙÛ ³ ÝÇ ßñç ³ ÝÇ ÇÝùÝ ³ å ³ ßïå ³ ÝáõÃÛ ³ ÝÝ áõ Ãß- Ý ³ Ùáõ · ñ ³ í ³ Í · ÛáõÕ » ñÇ ³ ½ ³ ï ³· ñÙ ³ - ÝÁ` óáõó ³ μ » ñ » Éáí Ññ ³ Ù ³ Ý ³ ï ³ ñ ³ Ï ³ Ý ï ³ Õ ³ Ý ¹ áõ ÑÙïáõÃÛáõÝ : Ð » ïá Ø ³ ñïáõ- ÝÇÝ ¿ ñ : ÆÝãå » ë ³ Ù » Ýáõñ « ³ Ûëï » Õ ¨ë Ë ³ éÝ ³ ß ÷ áà íÇ ×³ Ï ¿ ñ © ù ³ Ý ¹ íáõÙ ¿ ÇÝ å » ï ³ Ï ³ Ý ÑÇÝ Ï ³ éáõÛóÝ » ñÁ « Ý ³ Ë ³· Í- íáõÙ ¿ ÇÝ Ýáñ » ñÁ : ä ³ ï » ñ ³ ½ÙÇ íï ³ Ý · Ý ¿° É ³ í » ÉÇ óóáõÝ ¿ ñ ¹³ ñÓÝáõÙ ëï » ÕÍí ³ Í Çñ ³ íÇ ×³ ÏÁ : ØáÝà » Ý ëï ³ ÝÓÝáõÙ ¿ ßñ-