ԱՇԽԱՐՀԻ ՀԱՅ ԲԱՐԵՐԱՐՆԵՐԸ | ARMENIAN PHILANTHROPISTS OF THE WORLD | Page 69

Հովհաննես Լազարյանին վաճառել ադամանդը ՝ նրա հետ հավասար բաժանելով շահույթը ։ 1773-ին , վճարելով թանկարժեք քարի արժեքի կեսը ՝ 125 հազար ռուբլի , Լազարյանն ադամանդը վերավաճառում է իշխան Օռլովին ՝ 400 հազար ռուբլով , 7 տարի ՝ գումարի մարման պայմանով : 1773 թ-ի նոյեմբերի 24-ին Եկատերինա երկրորդի ծննդյան 44-րդ տարեդարձին , Սանկտ Պետերբուրգի Ձմեռային պալատում իշխան Օռլովը կայսրուհուն մատուցում է այդ հիանալի նվերը ։
Ադամանդի վերավաճառքից հետո Հովհաննես Լազարյանի գործունեությունը վերելք է ապրում : Նրա ակտիվ ձեռնարկատիրական և քաղաքական գործունեությունը , հսկայական հարստությունը նրան դարձնում են Սանկտ Պետերբուրգի հայ համայնքի ամենաազդեցիկ դեմքը , իսկ Ռուսաստանի օգտին աշխատելու նրա ձգտումը կառավարական բարձրագույն շրջանակները բարյացակամությամբ են ընդունում ։ 1774 թ-ի մայիսի 20-ին կայսրուհի Եկատերինա երկրորդը Լազարյանին , նրա ժառանգներին շնորհում է ռուս ազնվականների տիտղոս ։
Լազարյանի հասարակական գործունեության հիմնական ուղղությունը հոգատարությունն էր հայ ժողովրդի նկատմամբ : Տասնյակ հազարավոր հայերի վերաբնակեցումը Ռուսաստանում , նրանց կառուցած գաղթավայրերի շենացումը , կրթության և մշակույթի զարգացումը զգալի չափով իրականացվել է նրա նախաձեռնությամբ և նրա ղեկավարությամբ ։
1787-91 թթ . ռուս-թուրքական պատերազմի ժամանակ Հովհաննես Լազարյանը դառնում է ռուսական զորքերի գլխավոր հրամանատար իշխան Գրիգորի Ալեքսանդրովիչ Պոտյոմկին Տավրիչեսկիի քաղաքական խորհըր-
The focus of Lazaryan ' s public activity was support to Armenian people . The resettlement of tens of thousands of Armenians to Russia , their life improvement , educational and cultural development were largely carried out on his initiative and under his leadership .
During the Russian-Turkish War in 1787-1791 , Hovhannes Lazaryan became a political adviser to Prince Grigory Alexandrovich Potemkin - the Commander-in-Chief of the Russian troops . The Russian authorities promoted Lazaryan ' s activities to create favorable conditions for Armenian refugees in Russia . The prominent representatives of this family enjoyed great authority at the royal courts of other states . Emperor Joseph II of Austria awarded Lazar Lazaryan ’ s son , Hovhannes Lazaryan , the title of Count .
The Russian elite , high-ranking officials visiting Russia often stayed at the Lazaryans ’ Castle in St . Petersburg . The decree of Catherine II dated December 1 , 1791 on the appointment of Hovhannes Lazaryan as an Advisor on Eastern issues is kept in the Matenadaran . The Empress also appointed him an Advisor to the State Bank . On June 3 , 1800 Paul I awarded Hovhannes Lazaryan the title of State Councilor . By the decree of May 16 , 1834 , Nicholas I bestowed the title of State Councilor to Khachatur Lazaryan . The Lazaryans ’ family members participated in the Russian- French , Russian-Persian , and Russian-Turkish wars in which the sons of Hovakim and Hovhannes Lazaryans died at the age of 22 and 23 . The Lazaryans were the initiators of the Armenian national liberation movement and the pioneers of the preservation of the Armenian essence . Using their position and power in the Russian Empire , they tried to
ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ ԼԱԶԱՐՅԱՆ HOVHANNES LAZARYAN
69